ผมเคยสงสัย ทำไมบ้านเมืองญี่ปุ่น จึงสะอาดเรียบร้อยนัก ขยะสักชิ้นก็ไม่มีในถนน คนไทยอย่างผม ยืนถือขยะเหลอหลา คนญี่ปุ่นก็ผวาเข้ามาดึงจากมือ...

โถ ถังขยะก็ใกล้ๆ เพียงแต่มันสะอาดสดใส เสียจนไม่รู้จัก

เหตุบ้านเมืองเรียบร้อย ก็เพราะคนญี่ปุ่นเขาเรียบร้อย เพราะปลูกฝังนิสัยดีๆ กันมาตั้งแต่เข้าเรียนอนุบาล

วันหนึ่ง นานมาแล้ว เพื่อนภูมิรู้ระดับศาสตราจารย์ วนเวียนไปขอซื้อลิงสลักจากไม้ สามตัว ในห้างเจเจมอลล์ สวนจตุจักร ลิงตัวแรกปิดตา ตัวที่สองปิดหู ตัวที่สามปิดปาก

ผมรู้จักแต่พระปิดตามหาอุด หลวงพ่อผู้สร้าง สอนปริศนาธรรม ถ้ารู้จักปิดตา หู จมูก ลิ้น ปาก กาย และใจ หากไม่ยินดียินร้ายความทุกข์ก็จะไม่มี แต่ไม่รู้เรื่องลิงปิดหู ปิดตา ปิดปาก เลยสักนิดเดียว

จึงติดตาคาใจ อาจารย์เธออยากได้ลิงสามตัวนั้น...ไปทำอะไร

หนังสือ 108 ซองคำถาม เล่ม 3 ซองคำถามที่ 235ทีมงานนิตยสารสารคดี ถูกถามว่าลิงสามตัวที่ว่า เป็นความเชื่อของคนชาติไหน

คำเฉลย...ชาวญี่ปุ่นเคร่งครัดศีลธรรม เขามีวิธีการปลูกฝังศีลธรรมให้เยาวชนหลายอย่าง

อย่างหนึ่ง เขาใช้ลิงสื่อคำสอน

ลิงตัวที่ 1 ชื่อ ซารุ ทำท่าปิดตา มีความหมายว่า ไม่ต้องการเห็นสิ่งชั่วร้ายต่างๆ

ลิงตัวที่ 2 ชื่อ มิกาซารุ ทำท่าปิดหู มีความหมายว่า ไม่ต้องการฟังสิ่งชั่วร้ายต่างๆ

ลิงตัวที่ 3 ชื่อ มาซารุ ทำท่าปิดปาก มีความหมายว่า ไม่ต้องการพูดสิ่งชั่วร้ายต่างๆ

ความเชื่อลิงสามตัวมีพลานุภาพยิ่งใหญ่ สร้างคนญี่ปุ่นให้มีระเบียบวินัยอ่อนน้อมน่ารัก ได้อย่างไม่น่าเชื่อ

หนังสือเล่มเดียวกัน ซองคำถามที่ 262...มดทักกันทำไม

สังเกตกันมานาน เวลามดเดินทาง ไม่ว่าจะเป็นมดดำ มดแดง ฯลฯ ตัวเล็กตัวใหญ่ เวลาเดินสวนทาง มันจะหยุดทักกันทุกครั้ง จึงเป็นที่มาของคำถามว่า มดทักอะไรกันนักหนา

ทีมงานนิตยสารสารคดี ค้นคำตอบได้จากคอลัมน์ เกร็ดวิทยาศาสตร์ สตรีสาร ว่า ที่มดหยุดทักกัน เพราะมันต้องการสื่อสารกัน

มดเป็นสัตว์ที่ไม่มีหู มีปาก แต่ไม่มีเสียง แต่สามารถส่งข่าวถึงกันด้วยภาษาร่างกาย และด้วยการขับสารเคมีออกจากต่อมพิเศษ มดส่งข่าวได้ราวๆ 50 ข่าว ด้วยกลิ่นต่างๆ

กลิ่นเตือนระวังภัย กลิ่นเรียกพวกใกล้เคียงมาชุมนุม กลิ่นทิ้งรอยเส้นทางให้ตัวอื่นรู้ กลิ่นขอความช่วยเหลือ

นอกจากคุ้นตาภาพมดทักกัน ผมเพิ่งนึกได้ มดที่เดินเป็นแถวยาว...มักแบกไข่สีขาวไว้บนหลัง ว่ากันว่ามดมีพลังมาก แบกของได้มากกว่าน้ำหนักตัวเองหลายเท่า

เส้นทางที่มดเดินมักขึ้นบนที่สูง จากพื้นดินขึ้นเสา เข้าเตียงตู้

เห็นแถวมดยาวๆ เมื่อไหร่ คนจะรู้ว่า ไม่ช้าฝนจะตกหนัก หรือน้ำจะท่วมใหญ่

ผมได้วิชาลิงแล้ว ก็อยากให้คนไทยได้เรียนรู้เหมือนคนญี่ปุ่น...ถ้าวิชาลิงสามท่า ซึมซับจับใจ เราก็คงไม่ต้องเห็นเรื่องที่ไม่อยากเห็น ฟังเรื่องที่ไม่อยากฟัง พูดเรื่องที่ไม่อยากพูด จนเหนื่อยหู เหนื่อยใจ อย่างในวันนี้

ส่วนวิชาที่ได้จากมด...ตอนนี้ ดูเหมือนมดกำลังส่งกลิ่น เรียกพวกพ้องให้มาชุมนุม...กลิ่นเตือนให้ระวังภัย บอกให้รู้ว่า พายุใหญ่กำลังจะมา

ฝนจะตกหนักอีกซักกี่วัน...น้ำจะท่วมใหญ่แค่ไหน...มวลมหาประชามดทั้งหลาย เตรียมเอาชีวิตรอดกันไว้ให้ได้...ก็แล้วกัน.

...

กิเลน ประลองเชิง