นักร้องขวัญใจคนเดิม สายัณห์ สัญญา ลาแฟนเพลงแล้ว หลังจากรักษาโรคมะเร็งตับ และหลายโรครุมเร้า ณ รพ.ธนบุรี เมื่อเวลาประมาณ 12.35 น. วันที่ 11 กันยายน 2556 สิริอายุ 60 ปี
สวดพระอภิธรรมศพ ณ วัดไร่ขิง อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม
บนถนนนักเพลงลูกทุ่งกว่า 40 ปี สายัณห์ สัญญา ยืนหยัดบนเวทีอย่างมั่นคง
แม้บางช่วงวงการเพลงลูกทุ่งซบเซา แต่เสียงสายัณห์ยังก้องอยู่ในหัวใจนักเพลง ไม่ว่าจะเป็น..ฉันรักเธอเท่าฟ้า ปรารถนาเธอยิ่งสิ่งใด ถึงเธอจะเป็นเดนใคร เคยเป็นเช่นใดฉันก็ไม่พะวง...ในเพลง รักเธอเท่าฟ้า
อันออดอ้อน ลูกสาวผู้การ อันแสดงถึงความต้อยต่ำ เจียมเนื้อเจียมตัวของผู้น้อยด้อยขั้น
“ช่วงสายัณห์ดัง ไปตั้งวงแสดงที่ไหน ไม่ว่าวงดนตรีใครก็ตาม ภายในรัศมี 50 กม.ไม่ต้องมาแสดง” ชลธีบอก
ชลธี ธารทอง หรือสมนึก ทองมา นักแต่งเพลงคู่บุญสายัณห์ สัญญา ย้อนอดีตให้ฟัง
น้ำเสียงสายัณห์เป็นอย่างไร ทำไมครูเพลงถึงกล้าพูดอย่างนั้น โชคชัย บัณฑิต กวีรางวัลซีไรต์ ผู้หลงใหลในน้ำเสียงสายัณห์มาตั้งแต่เด็กๆ บอกว่า “ผมชอบลีลาการร้อง สายัณห์เขามีลูกอ้อน ลูกเอื้อนที่ต่างจากนักร้องคนอื่นๆ ภายหลังแม้เสียงจะแหบ แต่ก็แหบอย่างมีเอกลักษณ์ของตนเอง”
แนวเพลงที่สายัณห์ร้องได้ถึงอารมณ์มากคือ “เพลงอกหัก แนวนี้เข้าทางสายัณห์มาก ร้องออกมาหลายยุค ยุคแรกเสียงจะแหลมสูง ยุคสองเสียงจะกลมกล่อม นุ่มนวลแฝงฝากด้วยความหวานเจือเศร้า มายุคสามเสียงแหบอย่างมีเสน่ห์ สายัณห์ร้องแต่ละเพลงมีการหยอดเสียง กักเสียง ปล่อยเสียง และหน่วงเสียงได้อย่างสวยงาม”
โชคชัยบอกว่า เพลงแรกๆที่ฟังคือ ลูกสาวผู้การ รักเธอเท่าฟ้า ได้ฟังจากวิทยุทรานซิสเตอร์ทุกวัน ส่วนเพลงที่จำได้แม่นมั่น และเคยใช้ประกวดร้องเพลงที่บ้านเกิด จังหวัดนครสวรรค์คือ น้ำตาอีสาน
พร้อมยอมรับว่า “ตั้งแต่เด็กๆ ฟังเพลงสายัณห์แล้ว อยากเป็นนักร้องจึงร้องเพลงเลียนแบบ ทุกปีวงดนตรีของสายัณห์จะมาเปิดวงแสดงในงานประจำปีที่อำเภอ แค่เห็นรถวงดนตรีมีป้ายชื่อสายัณห์ข้างรถแล่นเข้ามา ผมก็ตื่นเต้นแล้ว อยากเป็นนักร้องอย่างสายัณห์เอามากๆ สมัยนั้นเขายิ่งใหญ่จริงๆ”
ความประทับใจ “ผมว่าเพลงสายัณห์ นอกจากเพลงเนื้อหาดีแล้ว ทำนองเพลงก็ดี มีลูกอ้อน ผิดหวัง อกหัก เหล่านี้เข้ากับลีลาการร้องและน้ำเสียงของสายัณห์มาก สมัยเด็กๆ ผมประกวดเพลงครั้งแรกนั้น ผมใช้เพลง หยาดน้ำค้างหยดน้ำตา ...น้ำค้างร่วงหยดรดลงใบหญ้า มันคล้ายน้ำตา น้ำตาของคนอย่างฉัน...”
เสน่ห์ของสายัณห์ นอกจากน้ำเสียงแล้ว โชคชัยบอกว่า “ยังมีลูกอ้อนหน้าเวที ที่ไม่มีใครเหมือนและไม่เหมือนใคร ฟังเสียงอ้อนแล้ว ทำให้อยากฟังเพลงมากขึ้นไปอีก” ลูกอ้อนนั้นเช่น “ รักสายัณห์ไม่ต้องมาก รักน้อยๆ แต่ขอให้นานๆ...”
สายัณห์มีชื่อเดิมว่า “สายัณห์ ดีเสมอ” ชื่อเล่นว่า “เป้า” เกิดเมื่อ วันที่ 31 มกราคม พ.ศ.2496 ณ ตำบลป่าสะแก อำเภอเดิมบางนางบวช จังหวัดสุพรรณบุรี เป็นบุตรของนายอ่อง และนางบุญช่วย อาชีพทำนา เพลงชื่อ นักเพลงคนจน ท่อนหนึ่งว่า “ความรู้มีเพียงแค่ชั้น ป.4 ผมสัญจรจากดอนเจดีย์ สุพรรณบุรีดินแดนบ้านป่า” นั้น คำว่าดอนเจดีย์
ผู้แต่งคงหมายถึงจังหวัดที่มีดอนเจดีย์คือ สุพรรณบุรี แต่ก็มีความจริงคือ สายัณห์มีความรู้ในโรงเรียน “แค่ชั้น ป.4” จากโรงเรียนวัดป่าสะแก ต้องออกมาช่วยพ่อแม่ทำนา
“เด็กบ้านนอกคอกนา” มีงานวัดงานวา ว่างก็ออกประกวดร้องเพลง ได้ชนะหลายครั้ง ก่อน “เสี่ยงโชคชะตามากับเสียงเพลง” โดยเข้าสมัครอยู่วงดนตรี ผ่องศรี วรนุช ได้เป็นทั้งนักร้องและนักเต้น และยังไปอยู่วงดนตรีอื่นๆอีกหลายวง
แรกๆใช้ชื่อในวงการเพลงว่า “กัมชัย ลูกราษฎร์บำรุง” ต่อมาสายัณห์มาอยู่กับวง “รวมพร” ของคุณน้อยศรี อิงคะนันท์ เจ้าของปั๊มน้ำมันพรรุ่งโรจน์ ย่านบุคคโล ได้รับการสนับสนุนจากคนทั้งสองให้บันทึกเสียงเป็นครั้งแรกในเพลง รักเธอเท่าฟ้า และพลัดคู่ แต่เพลงยังไม่ดัง แม้จะอยู่วงดนตรีชื่อ รวมพร แต่ก็ไปไม่รอด ในที่สุดก็เป็นเด็กล้างรถอยู่ในปั๊มน้ำมันพรรุ่งโรจน์นั่นเอง
วันหนึ่ง ขณะที่สายัณห์ช่วยงานล้างรถอยู่ที่ปั๊มน้ำมัน ชลธี ธารทอง หรือสมนึก ทองมา ผู้หน่ายกับวงการเพลงจะกลับบ้าน แวะเข้ามาได้ยินเสียงร้องหนุ่มสุพรรณเข้าเกิดชอบน้ำเสียง เมื่อคุยกันแล้วก็ถูกใจ
สายัณห์บอกว่า เขาอยากเป็นนักร้อง และมีนายทุนซึ่งก็คือ เจ้าของปั๊มน้ำมันนั่นเอง ชลธีจึงมอบเพลงลูกสาวผู้การ และเพลงแหม่มปลาร้า ให้สายัณห์ฟรีๆ โดยเดิมที 2 เพลงนี้ชลธีจะแต่งให้ศรคีรีร้อง แต่ศรคีรีโชคร้ายประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์เสียชีวิตไปก่อน
แล้วสายัณห์ สัญญา ก็ได้ร้องบันทึกแผ่นเสียงทั้ง 2 เพลง แทบไม่ฝันว่าเพลง ลูกสาวผู้การ และเพลงแหม่มปลาร้า จะดังเป็นพลุแตก ฉุดให้เพลงที่อัดแผ่นไว้ก่อนอย่าง รักเธอเท่าฟ้า และพลัดคู่ โด่งดังไปด้วย จึงตั้งวงดนตรีในปี พ.ศ. 2516
“หลายคนยอมรับว่าลีลาการเขียนเพลงของผมทำให้สายัณห์ดังคับประเทศ แต่ส่วนหนึ่งต้องยอมรับว่า ความดังของสายัณห์มาจากตัวเขาเองด้วย ดวงสายัณห์คือดวงจักรพรรดิ ไม่ใช่ธรรมดา ลีลาการร้องเพลงไม่ใช่แค่อัจฉริยะแต่ยิ่งกว่าอัจฉริยะ น้ำหนักการร้อง การปล่อยเสียง การใส่อารมณ์กับเพลงเก่งมาก ตรงไหนเศร้า เศร้าจริง ตรงไหนดุเดือดก็ดุเดือดเสียงมีอำนาจมาก”
มีอำนาจขนาด “ ร้องเพลงน้ำตาอีสานหน้าเวที แค่ขึ้นประโยค ...ดินแยกแตกระแหงต้นใบไม้เฉาแห้งแรงไม่มี...คนร้องไห้เลย”
ชลธียืนยันว่า “เป็นนักร้องลูกทุ่งคนเดียวที่มีความยิ่งใหญ่ใกล้สุรพล สมบัติเจริญ เพราะในยุครุ่งเรือง รัศมี 50 กม. วงดนตรีอื่นอย่าไปเล่น เจ๊งไม่มีคนดู มาดูสายัณห์หมด” ย้ำอีกว่า “ในวงการเพลงลูกทุ่ง นักร้องอัจฉริยะผมเห็นแค่สายัณห์ สัญญา กับพุ่มพวง ดวงจันทร์ ร้องเพลงทั้งหัวใจและวิญญาณ ร้องไม่ดีร้องใหม่อยู่นั่นแหละ ทั้งวันทั้งคืน”
คำว่า ร้องไม่ดี ร้องใหม่ทั้งวันทั้งคืนนั้น เป็นที่ทราบกันดีว่า สายัณห์ สัญญา เมื่อเข้าห้องอัดเสียง ถ้าเสียงของตัวเองไม่ได้มาตรฐาน ไม่ถูกใจยอมร้องใหม่ จะไม่ยอมให้ผ่านไปอย่างสุกเอาเผากินเป็นอันขาด นี่นับเป็นสาเหตุที่เพลงของ สายัณห์ สัญญา ออกมาแล้วได้รสได้อารมณ์ แม้ “เสียงแหบก็ผิดกว่าใคร” ถึงจะแหบก็ “ดูเก๋มีเสน่ห์จับใจ ไม่ว่าร้องเพลงใดก็ถูกใจทุกที”
สายัณห์เสียงแหบเพราะเมื่อปี พ.ศ. 2525 ต้องผ่าตัดลำคอ เพลงที่ขับขานนับ 1,000 เพลง เพลงเด่นๆ เช่น รักเธอเท่าฟ้า ลูกสาวผู้การ กินอะไรถึงสวย พบรักปากน้ำโพ ล้นเกล้าเผ่าไทย นักเพลงคนจน เกลียดห้องเบอร์ห้า ไก่จ๋า แด่คนชื่อเจี๊ยบ ผู้เสียสละ เสียความรู้สึก เหนือคำสาบาน ลารักจากสวนแตง
นอกจากร้องเพลง สายัณห์ยังแสดงภาพยนตร์ เช่นเรื่อง นักร้องนักเลง ฟ้าบันดาล แพแตก และนักร้องปืนโหด แสดงคู่กับนันทิดา แก้วบัวสาย เป็นต้น กว่า 40 ปีที่สายัณห์ “เสี่ยงโชคชะตามากับเสียงเพลง” จักด้วยดวงจักรพรรดิอย่างครูเพลงพูด หรือเสน่ห์น้ำเสียงก็ตาม
สายัณห์ย่อมเป็นขวัญใจคนเดิมตลอดกาล.
...