ไม้ต้นนี้ มีขึ้นทุกภาคของประเทศไทย พบมากที่สุดทางภาคเหนือ ซึ่ง “มะหาด” เป็นไม้พระราชทานปลูกเพื่อเป็นมงคลประจำจังหวัดกาฬสินธุ์ มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ ARTOCARPUS LAKOOCHA ROXB. อยู่ในวงศ์ MORACEAE เป็นไม้ต้น สูง 15-25 เมตร ใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนเกือบมน ใบมีขนสากมือทั้งสองด้าน ใบดกให้ร่มเงาดีมาก ดอก ออกเป็นช่อรวมทรงเกือบกลมตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกเป็นสีเหลือง “ผล” กลม ผิวขรุขระ เมื่อสุกเป็นสีเหลือง ผลโตเต็มที่ประมาณเกือบเท่าผลส้มเขียวหวาน เนื้อในผลสีโอลด์โรสกินได้เปรี้ยวปนหวานเล็กน้อย มี 4-5 เมล็ด ดอกออกเดือนกุมภาพันธ์ ติดผลเดือนมีนาคมผลแก่เดือนพฤษภาคมทุกปี
เนื้อไม้ หยาบแข็งทนทานมาก นิยมใช้ก่อสร้าง ทำเครื่องดนตรี เปลือกทำเชือกได้ รากให้สีเหลืองใช้ย้อมผ้า สรรพคุณยา แก่น “มะหาด” ต้มน้ำดื่มเป็นยาละลายเลือด แก้ลม แก้กษัย แก้เส้นเอ็นพิการ แก้ท้องผูก ไม่ถ่าย ราก ต้มน้ำดื่มแก้ไข้ และขับพยาธิปวกหาด มีวิธีทำคือเอาเนื้อไม้ของ “มะหาด” จำนวนตามที่ต้องการจะใช้ต้มกับน้ำจนเดือดและเคี่ยวต่อเป็นเวลานาน จนมีฟองขึ้นเยอะๆ แล้วเอาน้ำเทใส่ผ้ากรองบีบเอาน้ำออกให้แห้ง จะได้ผงสีนวลจับกันเป็นก้อน นำไปย่างไฟจนเหลือง เรียกก้อนดังกล่าวว่า “ปวกหาด” ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิเส้นด้าย พยาธิไส้เดือน และพยาธิตัวตืดในเด็ก สารที่ออกฤทธิ์คือ 2, 4, 3, 5 TETRAHYDROXYSTILBENE ไม่มีความเป็นพิษ โดยขนาดที่ใช้คือ ผง “ปวกหาด” 3 กรัม ละลายน้ำเย็นดื่มตอนท้องว่างเช้ามืด นอกจากนั้นยังสามารถละลายกับน้ำ ทาแก้คันตามร่างกายได้ด้วย
ปัจจุบันต้น “มะหาด” มีขาย ที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสฯ บริเวณโครงการ 19 แผง “นายดาบสมพร” ราคาสอบถามกันเองครับ.
“นายเกษตร”
...