มาถึงอีกหนึ่งวันสำคัญของพี่น้องคนไทยเชื้อสายจีน นั่นคือ 'วันสารทจีน' ซึ่งปีนี้ตรงกับวันที่ 25 สิงหาคม 2561 เป็นเทศกาลที่มีความสำคัญต่อครอบครัวคนจีนมาก เพราะลูกหลานชาวจีนจะได้แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษด้วยการเซ่นไหว้ อีกทั้งยังเป็นเดือนที่ประตูนรกเปิดให้วิญญาณทั้งหลายขึ้นมารับส่วนกุศลผลบุญที่มีคนอุทิศไปให้
อย่างที่รู้กันดีว่า วันสารทจีน หรือ วันตงง้วง จะต้องมีการตั้งโต๊ะไหว้เจ้าที่ และไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว หนึ่งในของไหว้ที่สำคัญและขาดไม่ได้เลยก็คือ 'ขนมเข่งและขนมเทียน' วันนี้ ไลฟ์สไตล์ไทยรัฐ จะพาไปรู้ลึกถึงความหมายและความสำคัญของขนมเข่ง และขนมเทียน กันหน่อยดีกว่า...
ทำไมต้องใช้ขนมเข่งขนมเทียน?
ในอดีต ขนมเข่งและขนมเทียนจะถูกใช้ในการไหว้ช่วงเทศกาลสารทจีนเท่านั้น เพราะเป็นขนมที่ผูกพันอยู่กับชีวิตของชาวจีนมายาวนาน บรรพบุรุษชาวจีนคุ้นเคยกับขนมนี้กันเป็นอย่างดี พอถึงวันไหว้บรรพบุรุษ ลูกหลานจึงนิยมนำขนมชนิดนี้มาเซ่นไหว้ อีกอย่างหนึ่งน่าจะเป็นเพราะว่า ขนมเข่งที่นึ่งจนสุกแล้วสามารถเก็บได้นาน ไม่เสียง่าย
แต่ต่อมาในยุคปัจจุบัน ขนมเข่ง ขนมเทียน ถูกนำมาใช้ไหว้ในวันตรุษจีนด้วย (แต่หลักๆ ในการไหว้วันตรุษจีน จะไหว้ด้วยขนมโบราณ 5 อย่างที่เรียกว่า โหงวเปี้ย หรือเรียกชื่อเป็นชุดว่า ปัง เปี้ย หมี่ มั่ว กี ไม่ได้ใช้ขนมเทียนขนมเข่งเป็นหลักเหมือนวันสารทจีน)
...
ตำนานขนมเข่งและเทพเจ้าจีน
มีเรื่องราวตำนานเกี่ยวกับขนมเข่ง เล่ากันมาว่า เทพเจ้าจีนซึ่งคอยปกปักรักษามนุษย์ จะต้องขึ้นไปถวายรายงานความดีและความชั่วที่มนุษย์ทุกคน ให้กับองค์เง็กเซียนฮ่องเต้บนสวรรค์ได้รับรู้ ในช่วงก่อนที่จะถึงวันตรุษจีน 4 วัน ก็มีมนุษย์ที่ไม่ค่อยได้ทำความดี คิดทำขนมเข่งขึ้นมาเพื่อหวังให้ขนมเข่งช่วยปิดปากเทพเจ้าให้ไม่สามารถรายงานความชั่วได้ เพราะขนมเข่งมีลักษณะเหนียวหนืด เมื่อเคี้ยวในปากแล้วจะพูดไม่ถนัด (ขนมนี้ทำจากแป้งกวนกับน้ำตาลทรายแล้วนำไปนึ่งจนสุก)
แต่บางตำนานก็ถูกเล่าว่า ขนมเข่งเป็นขนมที่เกิดขึ้นในช่วงที่ชาวจีนอพยพมาเมืองไทย และต้องการเสบียงที่เก็บรักษาได้นานจึงริเริ่มทำขนมเข่งขึ้นมา จนขนมเข่งกลายเป็นขนมสำคัญของคนจีน และเพื่อระลึกถึงช่วงชีวิตที่ยากจน ชาวจีนจึงนำขนมเข่งมาเซ่นไหว้แด่บรรพบุรุษ (ในวันสารทจีน) และเทพเจ้า (ในวันตรุษจีน)
ขนมเทียนก็สำคัญเช่นกัน...
ว่ากันว่าขนมเทียนเป็นขนมที่เกิดจากการดัดแปลงสูตรของขนมเข่ง โดยใช้แป้งข้าวเหนียวกวนใส่ไส้ถั่วบดเพิ่มเครื่องปรุงจนได้รสชาติเค็มมัน ซึ่งขนมเทียนเรียกอีกชื่อว่า ขนมนมสาว ชาวเหนือจะเรียกว่า ขนมจ็อก ซึ่งชาวไทยจะนิยมทำในช่วงเทศกาลสงกรานต์มาแต่โบราณ รวมไปถึงงานบุญต่างๆ
...
ขนมเทียน ขนมเข่ง ความหมายมงคล
ขนมเข่ง มีความหมายคือ ชีวิตที่หวานชื่นและราบรื่น โดยเฉพาะขนมเข่งที่ใส่ในชะลอมจะหมายถึงความหวานชื่นอันสมบูรณ์
ขนมเทียน มีความหมายคือ การมีชีวิตที่ราบรื่น และด้วยรูปร่างขนมที่เป็นกรวยแหลมเหมือนเจดีย์ในวัด จึงถือว่าเป็นขนมมงคลที่ใช้ในวันสำคัญทั้งของชาวไทยและชาวจีนนั่นเอง.
...
เรื่องน่าอ่าน :