ในทะเลทรายแถวๆ ซินเจียง ของจีน มีต้น“หูหยาง” ไม้ยืนต้น ลักษณะสูงชะลูด ใบไม้ไปรวมกันที่ปลายยอด ทั้งที่เกิดเองโดยธรรมชาติ ทั้งที่คนปลูก เกิดขึ้นมากมาย
ต้นไม้นี้ ทนต่อความแห้งแล้ง ทนแดดจัด ทนได้กระทั่งความ เป็นกรดเป็นด่างของดิน
ต้นหูหยาง บางต้น ชาวบ้านเชื่อกันว่า มีอายุยืนนับพันปี
บทกวีของชาวซินเจียง จึงมักใช้ต้นหูหยาง เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นอมตะ ความยั่งยืน หรือไม่ก็ความเด็ดเดี่ยวมั่นคง
ในหนังสือ เรื่องง่ายๆ ความหมายดีๆ (สำนักพิมพ์อินสไปร์ เครือนานมี) สุริยเทพ ไชยมงคล ผู้รวบรวม เลือกไว้เป็นเรื่องที่ 1 ตั้งชื่อว่า ต้นไม้ในทะเลทราย
ชายแก่กับคนหนุ่มสองคน จับจองพื้นที่สองแปลงติดกันได้ในทะเลทราย เมื่อปลูกต้นกล้าหูหยางแล้ว ชายแก่ก็เอาใจใส่ หมั่นไปดูแลรดน้ำพรวนดินทุกวัน
ขณะที่คนหนุ่มมาดูแลในระยะแรกๆ จนถึงระยะที่มั่นใจว่าต้นกล้าหูหยางจะรอด เขาก็หายหน้าไป
แต่ในทะเลทรายเกิดพายุเสมอ เมื่อพายุแรง ขณะชายแก่ขมีขมันทำหลายอย่างเพื่อค้ำยันให้มันอยู่รอด คนหนุ่มก็มาหาไม้ค้ำต้นหูหยางของเขาบ้าง แล้วก็ไม่มาอีก
สองปีผ่านไป ต้นหูหยางของแปลงชายแก่และคนหนุ่ม เติบโต ลำต้นสูงใหญ่ไล่เลี่ยกัน
วันหนึ่ง เกิดพายุทะเลทราย พายุครั้งนี้หนักหนามาก วันรุ่งขึ้น ผู้คนต่างก็พากันไปดูแปลงต้นหูหยาง...
เรื่องที่น่าแปลก...ต้นหูหยางแปลงของชายชรา ส่วนใหญ่ถูกพายุทรายพังหักโค่น บางต้นถูกถอนขึ้นมาทั้งราก
ขณะที่ต้นหูหยางของคนหนุ่ม ยืนต้นตระหง่านอยู่ได้ทุกต้น ความเสียหายมีบ้าง ก็แค่กิ่งก้านและใบหลุดร่วง
“ข้าดูแลมันอย่างดี รดน้ำพรวนดินมันทุกวัน ขณะที่ท่านปล่อยปละละเลย “ชายชรากังขา” แต่ทำไม ต้นหูหยางของข้าหักโค่นเกือบหมด แต่ต้นหูหยางของท่าน กลับแข็งแรงไม่เป็นอะไร”
...
“ลุงรดน้ำพรวนดิน มันบ่อยๆ รากของมันจึงไม่ขยันชอนไชลึกลงในดิน” ชายหนุ่มมีเหตุผลอธิบาย
“ต้นหูหยางของข้า พอมันอยู่รอด ข้าไม่เคยมาดูแล พวกมันก็ต้องดิ้นรนชอนไชรากลงไปหาแหล่งน้ำใต้ดิน ต้นหูหยางที่มีรากหยั่งลึก เมื่อถูกพายุทะเลทรายพัด จึงทนทานอยู่ได้”
เรื่องเล็กๆเรื่องนี้ มีคำอธิบายความหมายดีๆ การเผชิญหน้ากับสถานการณ์ที่น่ากลัว และอันตรายในทะเลทราย ย่อมต้องใช้ความแข็งแกร่งเกินปกติ หลักการเติบโตของต้นหูหยาง ต้องให้มันหยั่งรากลึกลงใต้ดินให้มากที่สุด
มีวิธีนี้เท่านั้น ที่จะทำให้ลำต้นของมันแข็งแรง และทำให้ใบไม้งอกงามเขียวขจี
มนุษย์เราก็เช่นกัน คนที่พบอุปสรรคความยากลำบากอยู่เสมอ ถือเป็นการปูพื้นฐานชีวิตที่ดี ยิ่งผ่านอุปสรรคมากเท่าใด โลกทัศน์ของมนุษย์คนนั้นก็จะเปิดกว้างขึ้น
ผู้ที่มีทั้งความแข็งแกร่ง มีทั้งความยืดหยุ่น มักจะเป็นผู้ชนะ
ข้อคิดจากเรื่องนี้ อย่ายอมให้เด็กๆรับการทะนุถนอมมากเกินไป การทะนุถนอมล้นเหลือ มักพลิกกลับเป็นอุปสรรคขัดขวางความเจริญก้าวหน้า ได้อย่างไม่น่าเชื่อ
ผมนึกถึงภาพต้นหูหยาง ยืนต้นตระหง่านต้านพายุทะเลทรายที่ซินเจียง แล้วนึกถึงเด็กๆนักฟุตบอลทีมหมูป่า และโค้ชเอก...ที่เพิ่งพ้นจากการติดถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน ครับ (ปฏิบัติการค้นหา 13 ชีวิต ถ้ำหลวงเชียงราย)
ผมเชื่อว่า เด็กๆที่ผ่านประสบการณ์ครั้งนี้มาได้...พวกเขาจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่เพียบพร้อมทั้งความกล้าหาญ อดทน มุ่งมั่น บ้านเมืองเราเจอเภทภัยสารพัด เอาตัวรอดผ่านพ้นมาได้ ก็เพราะเรามีคนเก่งคนดีแบบนี้แหละ.
กิเลน ประลองเชิง