สืบเนื่องจากกรณีล่าสุดที่นายฮ้อยจูงมือเมีย พร้อมอุ้มลูกวัย 4 เดือน เข้าร้องศูนย์ดำรงธรรม จ.อุดรธานี หลังเมียทำหมันที่ รพ.ศูนย์ฯ แต่อยู่ๆ ประจำเดือนขาดเพราะท้อง สุดท้าย รพ.ช่วย 5 พัน กับนมผงทารกเดือนละ 3 กล่อง ไม่ได้ค่าเยียวยา 2 แสน เพราะมีประกันสังคม และนอกจากนี้ยังเกิดกรณีเดียวกันเมื่อเดือน ก.ค. 60 สาววัย 32 ปี จ.อำนาจเจริญ เกิดตั้งครรภ์ลูกคนที่ 3 ทั้งๆ ที่ก่อนหน้านั้นได้ทำหมันแล้ว รพ.อำนาจเจริญ รับผิดชอบโดยดูแลค่าใช้จ่ายทั้งหมดตลอดระยะเวลาตั้งครรภ์จนถึงคลอดและหลังคลอด
ทั้ง 2 กรณีนี้เป็นเคสที่คนในสังคมสนใจอย่างมาก โดยเฉพาะผู้ที่มีครอบครัวแล้ว และแม้แต่เจ้าตัวเองก็ยังกังวล สงสัยว่า ทำหมันแล้วแต่ไฉนยังตั้งท้องได้อีก
ไม่มีวิธีคุมกำเนิดใดๆ ให้ผลได้ 100%
ผศ.พญ.ปัทมา เชาว์โพธิ์ทอง ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะเเพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับกรณีหมันหลุด กับทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ว่า การคุมกำเนิดทุกวิธี มีโอกาสผิดพลาดได้ ทั้งปัจจัยจากคนไข้ ผู้ให้บริการ หรือจากวิธีคุมกำเนิดนั้นๆ เอง การคุมกำเนิดทุกวิธี ช่วยป้องกันได้แค่ 99+% เท่านั้น แต่ไม่ 100% จะมีอัตราความล้มเหลวอยู่ < 1% สำหรับการทำหมันหญิงมีอัตราความล้มเหลวประมาณ 1 ต่อ 3 - 4 ร้อยคน ซึ่งความล้มเหลวก็คือ ท่อนำไข่ที่ทำหมันไว้ กลับมาติดกันจึงสามารถทำให้ตั้งครรภ์ได้
...
ข้อมูลน่ารู้ ทำหมันหญิงแบบไหนเป็นที่นิยม
พญ.ปัทมา อธิบายเพิ่มเติมว่า การทำหมันหญิงเป็นการทำให้ท่อนำไข่ตัน เชื้ออสุจิไม่สามารถปฏิสนธิกับไข่ได้ ซึ่งถือว่าเป็นวิธีการคุมกำเนิดที่ได้ผลดีมาก มีผลแทรกซ้อนต่ำ ทำได้ไม่ยาก และนิยมทำกันมากคือ การทำหมันหลังคลอด หรือเรียกว่าหมันเปียก
การทำหมันเปียก จะทำภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด ซึ่งมดลูกยังมีขนาดใหญ่ ลอยอยู่ในช่องท้อง ยังไม่หดตัวกลับเข้าอุ้งเชิงกราน หรือเรียกว่ามดลูกยังไม่เข้าอู่ จึงหาท่อนำไข่ 2 ข้างได้ง่าย ทำให้ง่ายต่อการผ่าตัด แผลผ่าตัดภายนอกจะเล็กๆ ประมาณ 2-3 เซนติเมตร อยู่ใต้สะดือ เพื่อซ่อนแผลให้สวยงาม ภายในทำโดยการผูกและตัดท่อนำไข่บางส่วนออกทั้งสองข้าง ซึ่งปกติท่อนำไข่จะยาวประมาณ 8-9 เซนติเมตร แล้วไปผูกตัดออกประมาณ 2-3 เซนติเมตร
อีกวิธีคือ การทำหมันแห้ง เป็นการทำหมันในเวลาอื่นที่ ไม่ใช่หลังคลอด เช่น คลอดไปนานหลายปี ไม่อยากมีลูกอีกแล้วก็มาทำหมัน การทำหมันชนิดนี้มดลูกอยู่ในอุ้งเชิงกรานเป็นปกติแล้ว
การผ่าตัดทำหมันแห้งมี 2 วิธี คือ 1.ผ่าตัดผ่านทางหน้าท้อง โดยลงแผลบริเวณเหนือหัวหน่าว หรือ ใช้การผ่าตัดส่องกล้อง 2. การสอดกล้องขนาดเล็กผ่านเข้าไปทางช่องคลอด ผ่านคอมดลูก เข้าไปในโพรงมดลูก แล้วใส่วัสดุทางการแพทย์ไปอุดตันทางส่วนต้นของท่อนำไข่ที่จะเข้ามาในมดลูก วิธีนี้จะไม่มีบาดแผลภายนอก แต่เป็นเทคนิคที่ค่อนข้างยาก ต้องใช้ผู้ชำนาญการ และใช้อุปกรณ์ราคาแพง เลยยังไม่ได้รับความนิยมในไทย
ทำหมันชาย ง่ายหรือต่างกับหมันหญิงอย่างไร
สำหรับการทำหมันชาย พญ.ปัทมา ให้ข้อมูลว่า คือ การตัด ผูกท่อนำอสุจิ ซึ่งท่อนำอสุจิ อยู่ภายในถุงอัณฑะ จึงคลำพบได้ผ่านผิวหนังของถุงอัณฑะ และการทำค่อนข้างง่ายกว่าผู้หญิง เพราะผู้หญิงต้องผ่าตัดหน้าท้องหลายชั้นจึงจะถึงช่องท้อง มีลำไส้และอวัยวะภายในมารบกวนเยอะแยะมากมาย
วิธีการผูกท่อนำอสุจิ หมอจะผูกและตัดท่อทางเดินอสุจิทั้ง 2 ข้าง โดยกรีดผิวหนังภายนอกถุงอัณฑะเพียงเล็กน้อย ข้างละ 1เเผล ใช้เวลาทำไม่นาน แต่หลังผ่าตัดยังจะไม่เป็นหมันทันที ต้องรออย่างน้อย 3 เดือน หรือจนกว่าร่างกายจะหลั่งน้ำอสุจิที่ค้างอยู่ในท่อออกมาให้หมด ดังนั้นหลังทำหมัน หากมีการร่วมเพศจึงต้องให้คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นก่อน จากนั้นเอาน้ำอสุจิมาตรวจเช็ค หากไม่พบตัวอสุจิแล้วถือว่าการผ่าตัดประสบความสำเร็จ และผู้ชายเป็นหมันโดยถาวร
...
ผลข้างเคียงของการทำหมัน อารมณ์ทางเพศเสื่อม ร่างกายอ้วนขึ้นหรือไม่
กับข้อสงสัยดังกล่าว พญ.ปัทมา ยืนยันว่า ความเชื่อทั้งหลายที่ว่าผู้ชายทำหมันแล้วจะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ จะเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ผู้หญิงจะอ้วน ทำงานหนักไม่ได้ นั้นไม่เป็นความจริง และไม่มีความเกี่ยวข้องกันด้วย แต่คนมักเอามาโยงกัน
การทำหมันไม่ไปรบกวนระบบอื่นๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องของฮอร์โมน ฉะนั้นไม่มีผลข้างเคียงใดๆ หรือ ทำให้เซ็กส์เสื่อม ความรู้สึกทางเพศยังคงเหมือนเดิม อีกทั้งหลังผ่าตัดผู้ชายสามารถกลับบ้านได้เลย ไม่ต้องนอน รพ. เพราะไม่ได้ดมยาสลบ แต่ควรหลีกเลี่ยงการยกของหนัก การเดินนานๆ หรือการทำงานหนักหลังผ่าตัดอย่างน้อย 1 สัปดาห์
"การที่เชื่อกันว่าทำหมันแล้วผู้หญิงจะอ้วน อารมณ์แปรปรวน ไม่เกี่ยวกันทั้งสิ้นและไม่เกี่ยวกับฮอร์โมนเพศ เพราะฮอร์โมนเพศผลิตจากรังไข่ แต่การทำหมันเป็นการผูกและตัดที่ท่อนำไข่ รังไข่ยังอยู่ปกติ มีการตกไข่ มีการผลิตฮอร์โมนเกิดการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุโพรงมดลูก เกิดเป็นรอบเดือนเหมือนเดิม ไม่มีผลต่ออารมณ์และร่างกายแต่อย่างใด ที่บอกต่อๆกันมาว่าทำหมันแล้วเป็นอย่างนู้นอย่างนี้เป็นอุปทาน หรือไม่ก็เกิดจากสาเหตุอื่น ยืนยันว่าหลังทำหมันไม่มีผลข้างเคียงใดๆ กับร่างกาย ไม่ทำให้อ้วน เซ็กส์ไม่เสื่อม และไม่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก” พญ.ปัทมาย้ำชัด
...
ข้อเท็จจริง ทำหมันแล้ว มีโอกาสตั้งครรภ์ได้จริงหรือ
ทั้งนี้ พญ.ปัทมา กล่าวว่า ท่อนำไข่ที่ตัดหรือผูก หรือใช้ไฟฟ้าจี้นั้นมาต่อกันเองได้ หรือสำหรับคนที่ใช้วงแหวนรัด วงแหวนอาจหลุดก็ทำให้ตั้งครรภ์ได้ แต่เกิดน้อยประมาณ 1 ใน 3-400 ราย หลังทำหมัน มดลูกและรังไข่ยังคงทำงานตามปกติ ประจำเดือนก็ยังมีอยู่เช่นเดิม จนกว่าจะถึงวัยหมดประจำเดือนคืออายุประมาณ 50 ปี หากประจำเดือนขาดหลังทำหมันไปแล้วโดยเฉพาะใน 2 ปีแรก ควรรีบตรวจการตั้งครรภ์ เนื่องจากมีโอกาสล้มเหลวได้
“ทุกวิธีคุมกำเนิดมีข้อดี ข้อเสียต่างๆ ควรหาข้อมูลให้ดีก่อนตัดสินใจทำ และควรคิด
ให้รอบคอบก่อนทำหมัน เนื่องจากการทำหมันเป็นการคุมกำเนิดถาวร หากอยากกลับ
มามีลูก การมาต่อหมันอาจไม่ประสบความสำเร็จทุกราย เพราะฉะนั้นก่อนทำต้องคิดให้ดีๆ เพราะต้องเจ็บตัวไปผ่าแก้หมัน และมีค่าใช้จ่ายสูงด้วย" พญ.ปัทมา กล่าวทิ้งท้าย.
...
ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ รายงาน
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง