“เมืองมะขามหวาน อุทยานน้ำหนาว ศรีเทพเมืองเก่า เขาค้อ อนุสรณ์ นครพ่อขุนผาเมือง”
คำขวัญประจำจังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดในเขตภาคเหนือตอนล่าง ซึ่งมีพื้นที่ใหญ่เป็นอันดับ 9 ของประเทศไทย
เพชรบูรณ์เดิมมีชื่อว่า “เพชรบุระ” หรือ “พืชปุระ” อันหมายถึง เมืองแห่งพืชพันธุ์ธัญญาหาร สันนิษฐานว่ามีการสร้างเมืองมาตั้งแต่ยุคสุโขทัย และยุคที่สองคือสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
จังหวัดเพชรบูรณ์มีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจมากมายหลายแห่ง ทั้งโบราณสถาน อุทยานประวัติศาสตร์ วัดวาอาราม แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ อุทยานแห่งชาติ น้ำตก ภูเขา แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร สวน ผลไม้ ฟาร์มผัก ไร่กาแฟ
...
สถานที่ท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมเป็นอันดับต้นๆ น่าจะได้แก่ เขาค้อ ภูทับเบิก อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว วัดพระธาตุผาซ่อนแก้ว
เมื่อไม่นานมานี้ ทีมงานรายการครอบจักรวาลได้เดินทางไปถ่ายทำรายการ เพื่อแนะนำ สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดเพชรบูรณ์ คือ “พิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์” ที่อำเภอ หล่มสัก พิพิธภัณฑ์ แห่งนี้เป็นพิพิธภัณฑ์ ที่จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี ภูมิปัญญา และศาสนาของชาวหล่มสักตั้งแต่อดีต เป็นแหล่งเรียนรู้ทางประเพณีและวัฒนธรรมที่น่าสนใจ
คุณสมชาย สีวะรมย์ ปลัดเทศบาลเมืองหล่มสัก ได้ให้ข้อมูลว่า ที่ชื่อพิพิธภัณฑ์สะกดว่า “หล่มศักดิ์” เป็นการสะกดตามชื่อเดิม เพื่อเป็นที่ระลึกว่าครั้งหนึ่งเคยมีสถานะเป็นจังหวัดหล่มศักดิ์ ก่อนจะถูกยุบรวมกับจังหวัดเพชรบูรณ์เมื่อปี พ.ศ.2474
เมืองหล่มสักเป็นชุมชนที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน เป็นเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และเศรษฐกิจของจังหวัดเพชรบูรณ์ มีหลักฐานของการเข้ามาอยู่อาศัยของชุมชน มีวัฒนธรรมประเพณี ภูมิ ปัญญาท้องถิ่น วิถีการ ดำรงชีวิต เอกลักษณ์ และภาษาถิ่นของตนเอง
คุณกิตติ พั้วช่วย นายกเทศมนตรีเมืองหล่มสัก เป็นผู้ริเริ่มให้ก่อตั้ง “พิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์” ขึ้น เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงอัตลักษณ์ของชุมชนชาวหล่มสัก โดยใช้สถานที่บริเวณอาคารเทศบาลหลังเก่า แบ่งห้องจัดแสดงเป็น 10 ห้อง ชั้นล่าง 5 ห้อง ชั้นบน 5 ห้อง
ห้องที่หนึ่ง คือ ห้องประชาสัมพันธ์ เป็นจุดที่เจ้าหน้าที่จะคอยต้อนรับและให้ข้อมูลเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์
ห้องที่สอง ห้องภาพยนตร์ เป็นการนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับเมืองหล่มสักในอดีต ผ่านภาพยนตร์ความยาวประมาณยี่สิบนาที ในรูปแบบการนำเสนอแบบ 360 องศา ถ่ายทอดเรื่องราววิถีชีวิตของชาวหล่มสัก บอกเล่าความเป็นมาของชาวไทยหล่ม ภาษาท้องถิ่น สภาพบ้านเรือน
ห้องที่สาม ห้องเมืองหล่มสักในอดีต เป็นห้องที่จำลองให้เห็นว่า เมืองหล่มสักในอดีตช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง เป็นอย่างไร มีร้านตัดผม โรงฝิ่น ร้านกาแฟ โรงภาพยนตร์ หอนาฬิกา ฯลฯ ซึ่งสถานที่ต่างๆเหล่านี้คนรุ่นเก่ายังทันได้เคยเห็นเคยสัมผัสสถานที่จริง เมื่อได้ไปเห็นในพิพิธภัณฑ์อีกครั้งก็ทำให้รำลึกถึงความ หลัง ส่วนคนรุ่นใหม่จะได้เห็นก็แต่ที่จำลองไว้ในพิพิธภัณฑ์เช่นนี้
ห้องที่สี่ ห้องเสน่ห์เมืองหล่มสัก จัดแสดงเรื่องราวอาชีพที่น่าสนใจ ซึ่งได้คัดเลือกมานำเสนอสองอาชีพ คือ อาชีพสามล้อถีบรับจ้าง กับ อาชีพตีมีด
...
ห้องที่ห้า ห้องหล่มสักเมื่อวันวาน ได้รวบรวม ภาพพระราช กรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และพระบรมวงศานุวงศ์ เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยือนหล่มสัก เมื่อปี พ.ศ.2506 และ ภาพถ่ายเมืองหล่มสักในอดีตและปัจจุบันนำมาให้เห็นเปรียบเทียบกันเป็นสองฝั่ง มีหุ่นขี้ผึ้งแสดงการแต่งกายแบบพื้นเมืองอันเป็นเอกลักษณ์ของหญิงสาวชาวไทหล่ม
...
ห้องที่หก ห้องจังหวัดหล่มศักดิ์ จัดแสดงเกี่ยวกับประวัติทางด้านการปกครองของเมืองหล่มสัก ตั้งแต่สมัยที่ยังมีเจ้าเมืองปกครอง จนถึงปัจจุบันที่มีนายกเทศมนตรีเมืองหล่มสักเป็นผู้บริหาร มี หุ่นขี้ผึ้งพระสุริยวงษา (เทศ สุวรรณภา) อดีตเจ้าเมืองหล่มสัก
ห้องที่เจ็ด ห้องวัฒนธรรมล้านช้าง จำลองวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีของชาวไทหล่มที่สืบทอดมาจากล้านช้าง ได้แก่ ประเพณีปราสาทผึ้ง ประเพณีการกวนข้าวทิพย์ จิตรกรรมภาพเขียนบนผนังโบสถ์ที่วาดโดยใช้นิ้วมือ เรียกว่า ฮูปแต้ม (รูปแต้ม)
ห้องที่แปด ห้องไทหล่ม บอกเล่าถึงที่มาของชาวไทหล่ม ว่า มีการสืบทอดเชื้อสายมาจากชาวลาว ซึ่งมีต้นกำเนิดอยู่ที่ล้านช้าง เมืองหลวงพระบาง
ห้องที่เก้า ห้องของกินบ้านเฮา ห้องนี้เป็นห้องที่ถูกใจผมมากเป็นพิเศษ เพราะได้รวบรวมเรื่องราวเกี่ยวกับอาหาร พื้นถิ่นของชาวไทหล่ม มีอาหารที่ทำจำลองขึ้นมาให้ดูด้วย เรียกว่า ดูไปหิวไป เห็นแล้วอยากชิมไปหมดทุกอย่าง เช่น ขนมจีนเส้นสด ปิ้งไก่ข้าวเบือ ข้าวเหนียวหัวหงอก เมี่ยงค้น หมูส้ม แจ่วขี้ปลา หมกอีฮวก ลาบเป็ด ลาบเทา แกงผำ มะอู่ข้าว
ห้องที่สิบ ห้องเฮ็ดเวียกเฮ็ดงาน จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับ การประกอบอาชีพของชาวไทหล่ม ได้แก่ การปลูกมะขามหวาน การปลูกต้นยาสูบ การร่อนทอง
...
“พิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์” เปิดให้เข้าชมโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายวันพุธถึงวันศุกร์ เวลา 09.00-16.00 น. โดยแบ่งเป็นรอบ วันละ 4 รอบ ได้แก่ รอบที่หนึ่ง 09.00-10.00 น. รอบที่สอง 10.30-11.30 น. รอบที่สาม 13.30-14.30 น. และรอบที่สี่ 15.00-16.00 น.
ในวันเสาร์ เปิดเวลา 17.00 ถึง 21.00 น. โดยไม่แบ่งเป็นรอบ หยุดวันอาทิตย์ จันทร์ อังคาร และวันหยุดนักขัตฤกษ์ ติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 08-9436-0185
สาเหตุที่ใน วันเสาร์ “พิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์” เปิดช่วงเย็นถึงสามทุ่ม เนื่องจากทุกเย็นวันเสาร์จะมีการจัดงาน “ถนนคนเดินไทหล่ม” บริเวณถนนรณกิจ ซึ่งเป็นถนนเก่าแก่สายหนึ่งของอำเภอหล่มสัก บ้านเรือนริมสองฝั่งถนนยังเป็นบ้านไม้สองชั้นแบบโบราณ นอกจากจะมีการออกร้านจำหน่ายอาหารและสินค้าพื้นเมืองแล้ว ยังนำการแสดงประเพณีวัฒนธรรม เช่น การทอผ้า การตีมีด รำวงย้อนยุค มาสาธิตให้ได้ชมกัน
หากวางแผนเดินทางไปท่องเที่ยวจังหวัดเพชรบูรณ์ อย่าลืมเผื่อเวลาสำหรับไปชมพิพิธภัณฑ์หล่มศักดิ์ และถ้าไปตรงกับวันเสาร์จะได้สัมผัสบรรยากาศถนนคนเดินไทหล่มด้วย
เดินไป ชมไป ชิมไป รับรองจะติดใจ ...สวัสดี.
ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัตน์