ลดมลภาวะจาก "พลาสติก" ห้าง-ร้านสะดวกซื้อ พร้อมใจงดใช้ "ถุง"

อีกครั้งที่ความพยายามยกเลิกการใช้พลาสติก ถุงพลาสติก และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกัน กลับมาเอาจริงเอาจังกันใหม่ และครั้งนี้มีแนวโน้มที่รัฐบาลไทยกับหลายประเทศ จะให้ความร่วมมือกันจริงจังมากขึ้นเพื่อผลักดันให้ประชากรตนปฏิเสธการใช้พลาสติก

หลังจากที่องค์การสหประชาชาติ (UN) และกลุ่มกรีนพีซ (Greenpeace) สำรวจพบว่า การผลิตอุตสาหกรรมพลาสติกทั่วโลกในปี 2559 มีการเติบโตสูงขึ้นเฉลี่ย 8.6% นับแต่ปี 2493 จาก 1.5 ล้านคนต่อปี เพิ่มขึ้นเป็นมากกว่า 330 ล้านตันต่อปี กระทั่งถึงปัจจุบันมีพลาสติกมากกว่า 9,000 ล้านตันที่ผลิตขึ้นในโลก ได้กลายเป็นขยะที่สร้างหายนะร้ายแรงต่อมลภาวะ และระบบนิเวศของโลกอย่างมโหฬาร

โดยเฉพาะเมื่อพวกมันถูกทิ้งลงในมหาสมุทรจนนำไปสู่การตายของสัตว์ทะเลจำนวนมาก เนื่องเพราะมีพลาสติกที่นำไปรีไซเคิลใหม่ได้เพียง 9% และเผาทำลายได้เพียง 12% ที่เหลือ 79% ตกค้างอยู่ในมหาสมุทร และแผ่นดินในประเทศต่างๆที่ไม่มีกฎหมายคุ้มครองห้าม ไม่ให้มีการนำขยะมีพิษมาทิ้ง

ในรายงานจากมหาวิทยาลัยชื่อดังของสหรัฐฯ และสถาบันสมุทรศาสตร์ในรัฐแมสซาชูเซทส์ของสหรัฐฯ ระบุว่า พลาสติกที่ตกค้างในมหาสมุทร และสิ่งแวดล้อมต่างๆจำนวน 1,200 ล้านตันคิดเป็น 5,000 เท่าของจำนวนวาฬสีน้ำเงินที่เหลืออยู่บนโลกใบนี้

ขยะเหล่านี้ อยู่ในกระแสน้ำวนหลายตารางกิโลเมตร หลายสิ่งหลายอย่างตั้งแต่ถุง ขวด บรรจุภัณฑ์ ถัง กล่องโฟม ตาข่ายจับปลา เชือกพลาสติก กรวยจราจร ไฟแช็ก ของเล่นพลาสติก ยางรถยนต์ แปรงสีฟันพลาสติก และวัตถุพลาสติกขนาดเล็กนับหมื่นๆแสนๆชิ้น วัตถุพลาสติกเหล่านี้ทำร้ายเต่าทะเล สัตว์ทะเลที่เลี้ยงลูกด้วยนม นกทะเล และสัตว์อื่นๆ รวมถึงปลาวาฬ ซึ่งคิดว่ามันคืออาหารธรรมชาติ เช่น แมงกะพรุน

นักวิจัยพบว่า มีพลาสติกในกระเพาะอาหารของนกทะเลถึง 44% ของสายพันธุ์นกทะเลทั้งหมดและ 22% ของปลาวาฬ เต่าทะเลทุกพันธุ์ และที่เสี่ยงมากที่สุดก็คือ นก ปลา และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีขนาดเล็ก ซึ่งสับสนว่า นั่นคืออาหารเช่นเดียวกับแพลงก์ตอนหรือไม่

ทำให้แต่ละปีมีนกทะเลกว่า 1 ล้านตัน และสัตว์เลี่ยงลูกด้วยนมในทะเล มากกว่า 100,000 ตัว ต้องตายเพราะการกินพลาสติกเข้าไปและติดค้างในระบบลำไส้ โดยเฉพาะเชือกไนลอน หรือเชือกพลาสติก

ข้างต้นคือที่มาที่ ทีมเศรษฐกิจ ขอนำเสนอเป็นบทความในวันจันทร์นี้ เพื่อลำดับความเป็นมาให้ผู้อ่านทราบว่าประเทศไทยกำลังรณรงค์อย่างจริงจังให้คนไทยปฏิเสธการใช้ถุงพลาสติก โฟม แก้วพลาสติก และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้อง

โดยในวันที่ 4 ธันวาคมนี้ ซึ่งเป็นวันสิ่งแวดล้อมไทย ห้างสรรพสินค้าต่างๆ รวมถึงร้านสะดวกซื้อ จะพร้อมใจกันงดใช้ถุงพลาสติกทั่วประเทศ โดยเฟซบุ๊ก Campaign DEQP 9 ได้โพสต์แคมเปญว่า D-DAY 4 ธันวาคม 2561 นี้ ห้างสรรพสินค้า และร้านสะดวกซื้อทั่วประเทศ ของดให้บริการถุงพลาสติกหูหิ้ว

พร้อมติด# ทำความดีด้วยหัวใจ ลดรับ-ลดให้-ลดใช้ถุงพลาสติกที่ตลาดสดแล้ว ที่ห้าง และร้านสะดวกซื้อก็ร่วมรณรงค์ งดให้บริการถุงพลาสติกหูหิ้วด้วย

นับจากวันที่ 4 ธันวาคม ซึ่งกระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ได้นำเสนอให้รัฐบาลจัดให้วันนี้เป็นวันสิ่งแวดล้อมโลกก็เพื่อสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บรมนาถบพิตร ในรัชกาลที่ 9 และรณรงค์ให้ประชาชนคนไทยช่วยกันรักษาคุณภาพของสิ่งแวดล้อมด้วย

จากการสำรวจความพร้อมของบรรดาผู้ประกอบการ เราได้ข้อมูลจากร้านสะดวกซื้ออย่าง เซเว่น อีเลฟเว่น ที่มีสาขามากที่สุดกว่า 11,000 สาขาทั่วประเทศพบว่า เซเว่น อีเลฟเว่นในประเทศไทย ได้เริ่มดำเนินโครงการรณรงค์ลดและเลิกการใช้ถุงพลาสติกอย่างเป็นรูปธรรม ผ่านโครงการ 7 Go Green มาตั้งแต่ปี 2550 แล้ว

นายธานินทร์ บูรณมานิต กรรมการผู้จัดการ และ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท ซีพี ออลล์ จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า จนถึงปัจจุบัน ก็ได้ประกาศเจตนารมณ์เดียวกันนี้ด้วย

ความแน่วแน่อีกครั้งว่า จะลด และเลิกการใช้ถุงพลาสติกที่ร้านเซเว่นฯทุกสาขา โดยเชิญชวนคนไทย ร่วมมือกันลด และเลิกใช้ถุงพลาสติก พร้อมให้แต้ม 10 แต้มกับลูกค้าที่ชำระเงินผ่านบัตร 7 Value Card และปฏิเสธการใช้ถุงพลาสติก เนื่องจากเชื่อว่า การลดใช้ถุงพลาสติกวันละถุงจะช่วยลดปัญหาโลกร้อนได้

ที่ผ่านมาได้รับการสนับสนุนจากผู้บริโภค และนักท่องเที่ยวที่มาใช้บริการเป็นอย่างดี ในทุกโครงการลดการใช้ถุงพลาสติก ทั้งปฏิเสธถุงได้แต้ม, ปฏิเสธถุงได้ใจ, ปฏิเสธถุงได้บุญ, ใช้ถุงผ้า บอกลาถุงพลาสติก, โครงการรักษ์อันดามัน ร่วมใจลดใช้ถุงพลาสติก และแคมเปญ “คิดถุ๊ง คิดถุง”

ที่ทำร่วมกับมหาวิทยาลัยต่างๆ นำร่องที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รังสิต และสามารถลดการใช้ถุงพลาสติกได้ถึง 80% ทำร่วมกับมหาวิทยาลัยมหิดล และจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ซึ่งสามารถลดการใช้ถุงพลาสติกในร้านเซเว่นฯที่อยู่ในมหาวิทยาลัยได้ถึง 90% ทำให้ปี 2560 สามารถลดการใช้ถุงพลาสติกได้ถึง 24.09 ล้านใบ

“นี่เป็นความมุ่งมั่นของซีพี ออลล์ ที่จะเดินหน้าขยายผลต่อเนื่อง เพื่อลดและเลิกการใช้ถุงพลาสติกอย่างถาวรในอนาคตเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของประเทศอย่างยั่งยืน”

สำหรับที่ ห้างเทสโก้ โลตัส นางสาวสลิลลา สีหพันธุ์ ประธานกรรมการฝ่ายกิจการบริษัท เทสโก้ โลตัส กล่าวว่า เทสโก้ โลตัส เป็นธุรกิจค้าปลีกรายแรกๆในประเทศไทยที่ริเริ่มโครงการรณรงค์ให้ลูกค้าไม่รับถุงพลาสติก ด้วยการให้แต้มแทนคำขอบคุณ และสร้างแรงจูงใจให้ลูกค้า

“เราเริ่มโครงการ “ภูมิใจไม่ใช้ถุง” มาตั้งแต่ปี 2553 และได้เพิ่มความเข้มข้นของโครงการขึ้นทุกๆปี ลูกค้าก็ตอบรับเพิ่มขึ้นทุกๆปี จากกระแสสังคม และความตื่นตัวในเรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่เพิ่มขึ้น เพียง 5 ปี เทสโก้ โลตัส สามารถลดการใช้ถุงพลาสติกได้แล้วมากกว่า 100 ล้านใบ และได้ให้แต้มกรีนพอยต์ไปแล้วทั้งสิ้นกว่า 3,000 ล้านแต้ม ตั้งแต่วันที่ 3 ก.ค.2561 ซึ่งเป็น “วันปลอดถุงพลาสติกสากล” ที่เทสโก้ โลตัส เพิ่มแต้มกรีนพอยต์ให้ 5 เท่า”

จากเดิม 20 แต้ม เป็น 100 แต้มทุกวัน เพื่อสร้างแรงจูงใจให้กับลูกค้าในการลดการใช้ถุงพลาสติก ซึ่งจากการแจกแต้มกรีนพอยต์ตั้งแต่เดือน ก.ค.ที่ผ่านมา พบว่า ลูกค้าปฏิเสธการรับถุงพลาสติกเพิ่มขึ้นถึง 70% ถือว่าประ สบความสำเร็จมาก และในวันสิ่งแวดล้อมไทยที่จะมาถึงในวันที่ 4 ธันวาคมนี้ เทสโก้ โลตัส ก็ร่วมกับผู้ประกอบการค้าปลีกรายอื่นๆ และกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม งดให้ถุงพลาสติกทุกสาขาทั่วประเทศด้วย

นอกจากนี้ยังเพิ่มจำนวนร้านค้าปลอดถุงพลาสติกที่ร้านเทสโก้ โลตัส เอ็กซ์เพรส สาขานวมินทร์ และสาขา I’m Park ก็กำลังจะงดให้ถุงพลาสติก ตั้งแต่วันที่ 15 พฤศจิกายนนี้เป็นต้นไปด้วย

ส่วนที่ ร้านท็อปส์ น.ส.ภัทรพร เพ็ญประพัฒน์ รองกรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท เซ็นทรัล ฟู้ด รีเทล จำกัด เปิดเผยว่า หลังประกาศสร้าง “สังคมไร้ถุงพลาสติก” ผ่านโครงการ “ท็อปส์...ชวนทำความดีด้วยหัวใจ ลดภัยสิ่งแวดล้อม” แล้ว ทำให้ท็อปส์ถูกยกขึ้นเป็นร้านค้าปลีกรายแรกๆ ที่ประกาศงดแจกถุงหูหิ้วพลาสติก สำหรับใส่สินค้าทุกวันที่ 3 ของเดือน พร้อมกัน 279 สาขาทั่วประเทศ

ขณะเดียวกันก็ยกเลิกหลอดพลาสติก เปลี่ยนเป็นหลอด Biodegradable ผลิตจากข้าวโพดธรรมชาติ 100% ซึ่งจากการดำเนินโครงการอย่างจริงจังตั้งแต่วันที่ 3 ก.ค.2561 ทำให้ลูกค้าที่นำถุงผ้ามาช็อปปิ้ง และงดรับถุงพลาสติกมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น คาดว่าถึงสิ้นปี 2561 ท็อปส์จะสามารถลดปริมาณถุงหูหิ้วพลาสติกได้มากกว่า 50 ล้านใบ

“ท็อปส์ได้เปิดบริการ “Green Checkout” แคชเชียร์ช่องพิเศษ สำหรับลูกค้าที่นำถุงผ้ามาช็อปปิ้ง หรืองดรับถุงพลาสติกแล้วที่ เซ็นทรัล ฟู้ด ฮอลล์ และ ท็อปส์ มาร์เก็ต ทุกสาขา พร้อมแจกคะแนน “เดอะวันการ์ด 8 คะแนน” เพิ่มด้วย ร่วมกันสร้างสังคมปลอดถุงพลาสติก สำหรับความร่วมมือ กับภาครัฐในการดำเนินนโยบายลดการใช้ถุงพลาสติก รวมถึงในวันสิ่งแวดล้อมไทย 4 ธันวาคมนี้ ก็ได้ขอความร่วมมือห้างสรรพสินค้าและร้านสะดวกซื้อทั่วไทย พร้อมใจงดให้ถุงพลาสติกด้วยกัน ซึ่งท็อปส์ ก็ได้รับความร่วมมือเต็มที่”

นายอรรถพล อุไรไพรวัน รองประธาน ฝ่ายการตลาด และการสื่อสาร บริษัท บิ๊กซี ซูเปอร์เซ็นเตอร์ จำกัด (มหาชน) ห้างค้าปลีกในกลุ่ม บริษัทบีเจซี กล่าวว่า ในฐานะห้างของคนไทยที่หัวใจคือลูกค้าบิ๊กซี ได้ร่วมปลุกกระแสรักษ์โลกมาโดยตลอด ล่าสุดก็เชิญชวนลูกค้าเข้าร่วมกิจกรรม “รวมพลังรักษ์โลก ลดใช้ถุงพลาสติก” ด้วยการแจกคะแนนพิเศษ 300 คะแนน ในทุกวันพุธ ตั้งแต่วันที่ 26 กันยายน-31 ธันวาคม 2561 ที่ห้างบิ๊กซีทุกสาขา ทั่วประเทศ สำหรับลูกค้าสมาชิกบิ๊กการ์ดที่ซื้อสินค้า 300 บาทขึ้นไป และไม่รับถุงพลาสติก ซึ่งถือเป็นกิจกรรมที่สนับสนุนนโยบายรัฐในการรณรงค์ลดการใช้ถุงพลาสติก และตระหนักถึงภัยอันตรายที่มีต่อสิ่งแวดล้อม

“ตั้งแต่เริ่มแคมเปญมีลูกค้าให้ความสนใจเป็นจำนวนมาก และน่าจะมีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพราะเป็นกระแสและเป็นเทรนด์ของโลกที่ทุกฝ่ายพร้อมใจกันรณรงค์ลดการใช้ถุงพลาสติก”

ขณะที่ นางณัฐศมน วงศ์กิตติพัฒน์ ผู้อำนวยการใหญ่การตลาด บริษัท เดอะมอลล์ กรุ๊ป จำกัด กล่าวว่า เดอะมอลล์ “ร่วมด้วยช่วยลดถุง” มาตั้งแต่ปี 2550 แล้ว ในโครงการ Think Green ปรับเปลี่ยนถุงพลาสติกใน Home Fresh Mart และ Gourmet Market เป็นแบบ Oxo Biodegradable Bag ที่สามารถย่อยสลายได้เองใน 1 ปี ในภาวะธรรมชาติ และปี 2551 ก็ประกาศการเป็น Green Department Store รายแรกของโลกที่เข้าร่วมเป็นหนึ่งในภาคีสมาชิก Climate Neutral Network โดย United Nations Environment Programme (UNEP) : โครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ

แต่มาเริ่มเข้มข้นขึ้นในปี 2560 และปี 2561 และจุดประกายไม่มีบริการถุงพลาสติก ตั้งแต่วันที่ 3 กรกฎาคม “วันปลอดถุงพลาสติกสากล” ก็ได้รับความร่วมมือจากลูกค้าดีมาก และขอความร่วมมือกับลูกค้า

“ใน 1 ปี เดอะมอลล์ กรุ๊ป ใช้ถุงพลาสติกราว 100 ล้านใบ เดิมการใช้ถุงพลาสติกมีสัดส่วน 95% จากถุงทั้งหมด แต่จากโครงการ Think Green เราลดจำนวนการใช้ถุงพลาสติกลงได้กว่า 20% เนื่องจากเปลี่ยนถุงช็อปปิ้งจากพลาสติกมาเป็นกระดาษรีไซเคิล ทั้งนี้ สัดส่วนการใช้ถุงพาสติกลดลงเรื่อยๆจนปัจจุบันเหลือ 75% ถุงกระดาษ 25% แผนกที่ใช้ถุงพลาสติกมากสุด คือ Home Fresh Mart และ Gourmet Market คิดเป็น 73% ของการใช้ถุงทั้งห้าง”

ปี 2560 เดอะมอลล์ กรุ๊ปสามารถลดการใช้ถุงพลาสติกได้มากถึง 4 ล้านใบ ปี 2561 คาดว่า จะลดได้มากถึง 6 ล้านใบ โดยเป้าหมายปี 2562 น่าจะลดได้เพิ่มขึ้นอีกกว่า 10% จากงดแจกถุงพลาสติกในวันที่ 1 และ 16 ของทุกเดือน เฉลี่ยเดือนละ 2 วัน ซึ่งทำมาตั้งแต่เดือนมีนาคม 2561 และปีหน้าตั้งเป้างดแจกถุงพลาสติกเดือนละ 3 วัน

เมื่อทราบโดยทั่วกันเช่นนี้ ก็ขอให้ผู้อ่านเตรียมการให้พร้อมด้วยการนำถุงผ้าติดตัวไปด้วยเมื่อต้องไปซื้อของที่ห้างสรรพสินค้า หรือ ร้านสะดวกซื้อต่างๆเพื่อช่วยกันลดมลภาวะเป็นพิษทางสังคม.

ทีมเศรษฐกิจ