โกลเด้นบอย ประติมากรรมสำริดล้ำค่า ถูกขายให้ต่างชาติเมื่อ 49 ปีก่อน อเมริกาได้ส่งคืนมายังไทยแล้ว ขณะชาวบ้านในพื้นที่ซึ่งขุดค้นพบ ยืนยันโบราณวัตถุมีอัญมณีล้ำค่าหลายชิ้น อยากให้ตามหากลับมา ด้านทีมทวงคืนไขความลับ ดวงตาชิ้นส่วนล้ำค่าที่สุด
โกลเด้นบอย (Golden Boy) ประติมากรรมสำริด อายุราว 900-1,000 ปี ในพิพิธภัณฑ์ฯ สหรัฐอเมริกา ส่งคืนถึงไทยวันนี้ (จันทร์ที่ 20 พ.ค. 67) ที่สนามบินสุวรรณภูมิ หลังทีมงานคนไทยใช้เวลาทวงคืนมายาวนาน พร้อมจัดแสดงไว้ในพิพิธภัณฑสถานพระนคร “กรมศิลปากร” เตรียมระดมผู้เชี่ยวชาญศึกษาเพิ่ม
ด้านชาวบ้านโป่งสะเดา อ.ละหานทราย จ.บุรีรัมย์ ลูกสาวของผู้ที่ขุดค้นพบ ตั้งข้อสังเกต โกลเด้นบอย ที่ส่งคืนกลับมาให้ไทย เหลือเพียงร่าง พร้อมยืนยันว่า ช่วงที่ขุดค้นพบมีเครื่องประดับอัญมณีสำคัญ เช่น มงกุฎเพชร ลูกตาเพชร สร้อยสังวาลเพชรนิล กำไลแขนเป็นเพชร และเข็มขัดเป็นเพชรและนิล จึงอยากให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ช่วยติดตามกลับมา
...
แม้มีคำยืนยันจากลูกสาวของผู้ขุดค้นพบ ถึงอัญมณีที่ประดับอยู่บน โกลเด้นบอย แต่ “ดร.ทนงศักดิ์ หาญวงษ์” นักวิชาการอิสระผู้เชี่ยวชาญด้านโบราณคดี ทีมติดตามทวงคืนที่ใช้เวลากว่า 3 ปี ในการหาหลักฐานมายืนยันมองว่าอัญมณีที่อยู่บน โกลเด้นบอย เป็นประเด็นที่ระบุได้ยาก จากข้อมูลของลูกสาวคนที่ขุดเจอ แม้ยืนยันว่ามีสร้อยและอัญมณีที่ประดับอยูในดวงตาของโบราณวัตถุ แต่เป็นเรื่องยากที่จะระบุถึงองค์ประกอบเหล่านี้ได้
ที่ผ่านมาเคยขุดค้นพบโบราณวัตถุ ที่มีเครื่องประดับอัญมณีลักษณะคล้ายกันกับที่ระบุอยู่หลายชิ้น ทั้งที่ขุดค้นพบในไทยและกัมพูชา เช่น ปราสาทหิน ใน ต.หนองบุญมาก จ.นครราชสีมา มีการขุดค้นพบโบราณวัตถุที่ประดับด้วยอัญมณี ซึ่งอัญมณีดังกล่าวได้จัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพิมาย จ.นครราชสีมา
ในเชิงโบราณคดี อัญมณีที่ประดับตกแต่งโบราณวัตถุ ส่วนใหญ่เป็นหินสี เพราะถ้ามองถึงวัฒนธรรมหลักของอินเดียที่แผ่อิทธิพลมา มีผลต่อการสร้างโบราณสถาน ซึ่งถ้าย้อนกลับไปมีการติดต่อค้าขายกันก่อนยุคสร้าง โกลเด้นบอย จึงมีการขุดค้นพบอัญมณีที่ขุดค้นพบผ่านการค้าขายของคนในอดีต
หากประเมินอัญมณีที่มีค่ามากที่สุดบน โกลเด้นบอย คือ ดวงตา ที่จะเป็น หินออบซิเดียนสีดำ เหมือนกับโบราณวัตถุในกรุประโคนชัย ทั้งหมดใช้หินชนิดนี้ประดับในดวงตาของโบราณวัตถุ และใช้แผ่นเงินสีขาว ประดับแต่งเป็นตาขาว ส่วนเครื่องประดับ เช่น แก้วมีค่า ตกแต่งอยู่บนสังวาล สร้อยคอ ข้อมือ
จากประสบการณ์โบราณวัตถุหลายชิ้น ส่วนประกอบที่เป็นอัญมณีมักหายไป เช่น โบราณวัตถุที่เคยขุดค้นพบเป็นหัวแหวน อัญมณีบนแหวนหายไป เหลือแต่ตัวเรือน ทั้งที่เพิ่งขุดค้นพบในหลุมขุด
ขณะเดียวกันอัญมณีบางครั้งก็ถูกฝังไว้พร้อมกับหลุมวางศิลาฤกษ์ เช่น ปราสาทหินพิมาย ตอนไปขุดแต่งโบราณสถานก็พบหินสีมีค่าอย่าง สีเหลือง น้ำเงิน วัฒนธรรมเหล่านี้ได้สืบต่อมาจนถึง กรุวัดราชบูรณะ อยุธยา ที่มีการขุดค้นพบชุดเครื่องทองมีค่า
...
ทวงคืนอัญมณีบน โกลเด้นบอย ได้หรือไม่
“ดร.ทนงศักดิ์” มองว่าการทวงคืนอัญมณีเป็นไปได้ยาก เพราะเราไม่มีหลักฐานที่แน่ชัด หรือที่เป็นรูปถ่ายที่เห็นอัญมณีอย่างชัดเจน ประกอบกับการทวงคืน โกลเด้นบอย เพียงอย่างเดียวต้องใช้เวลากว่า 3 ปี กว่าจะหาหลักฐานที่ชัดเจน ซึ่งอัญมณีดังกล่าวถึงมีจริง แต่ไม่มีใครรู้ว่าถูกถอดออกไปตอนไหน
“ส่วนตัวตั้งข้อสังเกตว่า อัญมณีลักษณะเดียวกัน ปรากฏอยู่ในโบราณวัตถุหลายชิ้น โกลเด้นบอย ยังไม่มีหลักฐานยืนยันถึงอัญมณีที่เป็นเครื่องประดับชัดเจน ซึ่งจากรูปถ่ายในอดีต ที่นักข่าวต่างประเทศถ่ายห้องทำงานของ ดักลาส แลตช์ฟอร์ด พ่อค้าโบราณวัตถุ ที่เชื่อมโยงกับ โกลเด้นบอย ก็เห็นว่ามีเครื่องประดับหลายชิ้นประดับบนโบราณวัตถุ อาจเป็นไปได้ว่าเครื่องประดับอาจถูกถอดไปขายตั้งแต่รับซื้อจากคนไทย หากเครื่องประดับ โกลเด้นบอย มีจริงตามที่กล่าวอ้าง การตามทวงคืนมามีความเป็นไปได้ยากมาก”.