แม่ยังเฝ้ารออัฐิ น้องดอม นายดวงเพชร พรหมเทพ อดีตนักฟุตบอลทีมหมูป่า ที่ได้รับการช่วยเหลือ หลังติดอยู่ในถ้ำหลวง จ.เชียงราย เมื่อ 5 ปีก่อน ได้เสียชีวิตกะทันหัน ที่เมืองเลสเตอร์ ประเทศอังกฤษ ล่าสุดยังไม่มีกำหนดการชัดเจนถึงการฌาปนกิจร่าง แต่หลังการนำอัฐิกลับมาจะมีพิธีเชิญวิญญาณตามประเพณีล้านนา ณ วัดพระธาตุดอยเวา จ.เชียงราย
ทีมข่าวเจาะประเด็น ไทยรัฐออนไลน์ สอบถามไปยัง วัดพระธาตุดอยเวา จ.เชียงราย ถึงพิธีกรรมหลังจากนำอัฐิน้องดอมกลับมายังประเทศไทย เบื้องต้นทางท่านเจ้าอาวาส ยังไม่ได้มีการเตรียมการใดเป็นพิเศษ ขณะนี้ทางวัดยังไม่ได้รับการติดต่อในการนำอัฐิกลับมาบำเพ็ญกุศล ประกอบกับช่วงนี้วัดยังติดงานของท่านเจ้าอาวาสองค์ก่อนที่มรณภาพ คาดว่าจะมีการเตรียมงานน้องดอมในต้นเดือน มี.ค.นี้
อาจารย์แบงค์ มนต์เทวา ผู้ชำนาญการด้านพิธีกรรมศาสตร์ล้านนา ประจำวัดป่าแดด จ.เชียงใหม่ ให้ข้อมูลถึงการเชิญวิญญาณตามพิธีกรรมภาคเหนือว่า ปกติการเสียชีวิตแบบผิดธรรมชาติ ทางล้านนามีตำราพิธีกรรมที่ละเอียด โดยจะมีการสวดถอน และตั้งสะตวง ที่มีลักษณะเป็นกระบะทำจากกล้วย ภายในสะตวงจะมีผลไม้ต่างๆ ซึ่งต้องนำไปทำพิธีกรรมยังที่เกิดเหตุด้วยพระ 4 รูป และสะตวง 4 อัน
...
หากในต่างประเทศไม่มีพระสงฆ์ ญาติสามารถทำสะตวงไปวางยังที่เกิดเหตุ อธิษฐานจิตบอกชื่อ-นามสกุลผู้เสียชีวิต ให้กลับไปยังบ้านเกิด ขณะที่ทางบ้านจะมีการวางกรวยดอกไม้ไว้รอรับวิญญาณตามความเชื่อของล้านนา
แม้ผ่านมา 1 อาทิตย์ หลังการเสียชีวิตของน้องดอม ทางญาติสามารถทำสังฆทาน กรวดน้ำอุทิศส่วนกุศลแบบเฉพาะเจาะจงเพียงคนเดียว โดยต้องกล่าวชื่อ-นามสกุลน้อง เพราะอานิสงส์สังฆทานจะแรง หากเป็นไปได้อาจถวายพระพุทธรูปไปพร้อมกับสังฆทาน
พิธีกรรมการเชิญวิญญาณมีมาตั้งแต่โบราณล้านนา ในเชิงจิตวิญญาณเป็นการบอกกล่าวให้ผู้เสียชีวิตรู้ตนเอง และสร้างความสบายใจให้กับครอบครัวผู้เสียชีวิต
สะตวง พิธีเชิญวิญญาณตามแบบล้านนาทางเหนือ
อัมรินทร์ สุขสมัย ผู้ศึกษาด้านโหราศาสตร์และพิธีกรรม อธิบายให้ทีมข่าวเจาะประเด็น ไทยรัฐออนไลน์ ฟังว่า พิธีกรรมการเชิญวิญญาณของชาวล้านนา กรณีการเสียชีวิตในต่างแดน หรือห่างไกลบ้าน มีการตั้งสะตวง กระบะที่ทำจากใบกล้วย มีการแบ่งเป็นช่อง และใส่เครื่องเซ่นไหว้ตามความเชื่อท้องถิ่นลงไปในนั้น โดยนำธูปไปปักไว้ตรงกลาง
การเชิญวิญญาณทางภาคเหนือ บางพื้นที่มีความเชื่อว่า เมื่อตั้งสะตวงจะมีการเชิญวิญญาณให้เข้าไปในหุ่น หลังจากนั้นนำหุ่นเข้าไปในบ้าน ตามความเชื่อว่าวิญญาณผู้เสียชีวิตจะได้เข้าไปในบ้าน พอเสร็จพิธีแล้วจะทำพิธีกรรมปล่อยหุ่น โดยเชื่อว่าการทำลักษณะนี้ทำให้วิญญาณมีที่อยู่อาศัย
ในอดีตการเสียชีวิตส่วนใหญ่อยู่ไม่ไกลบ้าน การเชิญวิญาณจะทำในที่เกิดเหตุ แต่ปัจจุบัน หากมีการเสียชีวิตในต่างประเทศ ญาติจะมีการตั้งเครื่องเซ่นไหว้บริเวณทางสามแพร่งก่อนถึงบ้าน เพื่อเรียกวิญญาณ บางพื้นที่มีการนำตุงมาปักไว้เป็นสัญลักษณ์เพื่อนำพาวิญญาณ
การเรียกวิญญาณสามารถทำได้ทันทีหลังเสียชีวิต ปัจจุบันเมื่อได้อัฐิกลับมาที่บ้านแล้ว ก็สามารถทำพิธีเรียกวิญญาณตามความเชื่อได้อีกรอบ เพราะพิธีกรรมล้านนาจะมีรายละเอียดค่อนข้างมาก ในแต่ละท้องถิ่นมีประเพณีความเชื่อแตกต่างกัน
พิธีกรรมเชิญวิญญาณตามแบบล้านนา เป็นประเพณีที่ชาวบ้านได้มารวมกลุ่ม และร่วมแรงร่วมใจในการทำงานบุญ ซึ่งคนรุ่นใหม่อาจไม่เข้าใจและมองว่าเป็นเรื่องงมงาย ทั้งที่จริงพิธีกรรมนี้เป็นการปลอบประโลมไม่ให้ญาติของผู้เสียชีวิตเศร้าโศกเสียใจ จึงเป็นกุศโลบายหนึ่งที่มีการสืบทอดต่อกันมายาวนาน.
...