หากยังจำกันได้ เมื่อช่วงกลางปีที่ผ่านมา ธนาคารพาณิชย์หลายแห่งออกมาป่าวประกาศ “ฟรีค่าธรรมเนียม” การทำธุรกรรมผ่าน Mobile Banking และ Internet Banking รวมทั้ง ยังออกแคมเปญโหลดแอปพลิเคชันลุ้นรับของรางวัลต่างๆ เพื่อจูงใจให้ประชาชนหันมาใช้บริการผ่านแอปพลิเคชันของแต่ละธนาคารมากขึ้น ซึ่งส่งผลต่อการลดต้นทุนของธนาคาร และเตรียมปรับตัวเข้าสู่สังคมไร้เงินสด
กระทั่งเมื่อวันที่ 3 ธ.ค.ที่ผ่านมา เลขาธิการสมาคมธนาคารไทย ออกมาเปิดเผยว่า ที่ผ่านมา ธนาคารต่างๆ ได้หารือเรื่องการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมการถอนเงินสดหน้าเคาน์เตอร์ธนาคาร และผ่านตู้เอทีเอ็ม ซึ่งมีการหารือร่วมกับธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) อย่างต่อเนื่อง แต่ยังไม่มีข้อสรุป
ทั้งนี้ สาเหตุที่จะต้องเรียกเก็บค่าธรรมเนียม เป็นเพราะว่าการทำธุรกรรมเบิกถอนเงินสด มีต้นทุนที่สูง ไม่ว่าจะเป็นการบริหารจัดการเงินสดตู้เอทีเอ็มที่มีจำนวนมาก และพนักงานหน้าเคาน์เตอร์
แต่อย่างไรก็ตาม เบื้องต้นหากสามารถเก็บค่าธรรมเนียมได้จริง คงไม่ได้เพิ่มขึ้นอย่างมากในระยะเริ่มแรก แต่อาจเป็นการลดสิทธิประโยชน์ด้านเงินสดลง เช่น การถอนเงินผ่านตู้เอทีเอ็ม ที่อาจให้สิทธิการถอนฟรีลดลง เพราะทุกวันนี้ทุกธนาคารให้ถอนเงินสดผ่านตู้เอทีเอ็มข้ามธนาคาร ฟรีเฉลี่ย 5 ครั้งต่อเดือนนั้น
...
เราลองมาดูกันว่า ธนาคารสามารถเรียกเก็บค่าธรรมเนียมและบริการอะไรได้บ้าง โดยธนาคารแห่งประเทศไทย ได้กำหนดประเภทของค่าธรรมเนียมและบริการไว้ 12 ประเภท ได้แก่
1. การรับรอง รับอาวัล และค้ำประกัน
2. บัตรเครดิต
3. บริการบัตร ATM บัตรเดบิต และบริการธนาคารอิเล็กทรอนิกส์อื่นๆ
4. บริการโอนเงินและเรียกเก็บเงิน
5. บริการที่ปรึกษา
6. ค่าธรรมเนียมจัดการ
7. การจัดการออก การจัดจำหน่ายหลักทรัพย์ และการค้าตราสารแห่งหนี้
8. การดูแลและเก็บรักษาหลักทรัพย์ของลูกค้า
9. ค่าธรรมเนียมเกี่ยวกับเช็ค
10. ค่าธรรมเนียมการออกเลตเตอร์ออฟเครดิต
11. ค่านายหน้า
12. ค่าธรรมเนียมและบริการอื่นๆ
ปี 60 แบงก์เก็บค่าธรรมเนียมได้กว่า 2 แสนล้านบาท!
หากลองมาดูเฉพาะรายได้จากค่าธรรมเนียมและบริการของธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ 5 ปีย้อนหลัง จากธนาคารแห่งประเทศไทย พบว่าตัวเลขรายได้ดังกล่าวเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทุกปี ล่าสุดช่วงครึ่งปีแรกของปี 61 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบมีรายได้ 100,039 ล้านบาท ซึ่งมากกว่าปีก่อนๆ ในช่วงเดียวกันอีกด้วย และคงต้องมารอดูกันว่า ในรอบสิ้นปีนี้จะมีรายได้ลดลงจากการฟรีค่าธรรมเนียมหรือไม่
ปี 60 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีรายได้จากค่าธรรมเนียมและบริการ 196,690 ล้านบาท
ปี 59 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีรายได้จากค่าธรรมเนียมและบริการ 183,819 ล้านบาท
ปี 58 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีรายได้จากค่าธรรมเนียมและบริการ 176,912 ล้านบาท
ปี 57 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีรายได้จากค่าธรรมเนียมและบริการ 163,913 ล้านบาท
ปี 56 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีรายได้จากค่าธรรมเนียมและบริการ 154,107 ล้านบาท
ขณะที่ ค่าใช้จ่ายค่าธรรมเนียมและบริการของธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ 5 ปีย้อนหลัง พบว่า
ปี 60 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีค่าใช้จ่ายค่าธรรมเนียมและบริการ 41,041 ล้านบาท
ปี 59 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีค่าใช้จ่ายค่าธรรมเนียมและบริการ 37,602 ล้านบาท
ปี 58 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีค่าใช้จ่ายค่าธรรมเนียมและบริการ 34,865 ล้านบาท
ปี 57 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีค่าใช้จ่ายค่าธรรมเนียมและบริการ 33,598 ล้านบาท
ปี 56 ธนาคารพาณิชย์ทั้งระบบ มีค่าใช้จ่ายค่าธรรมเนียมและบริการ 31,194 ล้านบาท
...
เราลองมาดูรายได้และกำไรสุทธิของแต่ละธนาคารกันบ้าง
ธนาคารกสิกรไทย
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 117,466 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 81,478 ล้านบาท กำไรสุทธิ 35,987 ล้านบาท
ธนาคารไทยพาณิชย์
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 104,443 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 71,425 ล้านบาท กำไรสุทธิ 33,017 ล้านบาท
...
ธนาคารกรุงเทพ
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 92,338 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 64,819 ล้านบาท กำไรสุทธิ 27,519 ล้านบาท
ธนาคารกรุงไทย
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารกรุงไทย จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 87,818 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 63,508 ล้านบาท กำไรสุทธิ 24,309 ล้านบาท
ธนาคารกรุงศรีอยุธยา
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 81,095 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 62,104 ล้านบาท กำไรสุทธิ 18,990 ล้านบาท
...
ธนาคารธนชาต
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 บริษัท ทุนธนชาต จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 32,734 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 20,889 ล้านบาท กำไรสุทธิ 11,844 ล้านบาท
ธนาคารทหารไทย
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 39,194 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 29,294 ล้านบาท กำไรสุทธิ 9,900 ล้านบาท
ธนาคารซีไอเอ็มบีไทย
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 ธนาคารซีไอเอ็มบี ไทย จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 10,085 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 9,547 ล้านบาท กำไรสุทธิ 537 ล้านบาท
ธนาคารยูโอบี
ข้อมูลจากตลาดหลักทรัพย์ฯ พบว่า งบการเงินไตรมาส 3 ปี 2561 บริษัทหลักทรัพย์ ยูโอบี เคย์เฮียน (ประเทศไทย) จำกัด (มหาชน) มีรายได้ทั้งหมด 867 ล้านบาท ค่าใช้จ่าย 703 ล้านบาท กำไรสุทธิ 163 ล้านบาท
อย่างไรก็ตาม ธนาคารแห่งประเทศไทย คงต้องคิดทบทวนให้รอบคอบว่าจะเปิดไฟเขียวให้ธนาคารสามารถเก็บค่าธรรมเนียมการถอนเงินสด หน้าเคาน์เตอร์ธนาคาร และผ่านตู้เอทีเอ็มหรือไม่ ที่สำคัญก็คือ ทุกวันนี้คนในสังคมไทยพร้อมแค่ไหนที่จะเป็นสังคมไร้เงินสด...?
ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ รายงาน