การเดินทางด้วยรถไฟฟ้าบีทีเอส คือ เส้นทางเร่งด่วนในยุคปัจจุบันที่กำลังเป็นที่นิยมสูงทั้งคนไทยและต่างชาติ บางคนใช้เวลาเดินทางเพียงไม่กี่สถานีก็ถึงจุดหมายปลายทาง จึงไม่เกิดเหตุการณ์กับตัวเอง ดังกรณีเมื่อวันที่ 20 ก.ค. 61 มีการเผยแพร่ภาพชวนแหวะผ่านเฟซบุ๊ก ระบุข้อความว่ามีผู้โดยสารสูงวัย สุดกลั้น ถ่ายอุจจาระบนรถไฟฟ้า BTS
แต่ถ้าเกิดโชคร้าย วันหนึ่งเกิดปวดหนัก อยากเข้าห้องน้ำแบบกะทันหันจนขนลุกขนพองขึ้นมา จะแก้ปัญหาเฉพาะหน้าอย่างไร? วันนี้ทีมข่าวเฉพาะกิจไทยรัฐออนไลน์ มีคำตอบง่ายๆ ไม่ต้องทนขนลุกอีกต่อไป และไม่จำเป็นต้องแตะบัตรออกจากสถานี เพื่อไปใช้บริการห้องน้ำตามห้าง ปั๊ม โรงแรมใกล้ๆ สถานีตามที่มีการแชร์กันในโลกออนไลน์ แล้วต้องกลับมาซื้อบัตรเข้ามาใหม่ เสียเงินอีกต่อ เปลืองเงินเพิ่ม
...
นับจากบรรทัดนี้ คือ เรื่องจริงที่ทีมข่าวฯ ลงพื้นที่บีทีเอสสายสุขุมวิทซึ่งมี 22 สถานี เริ่มจากสถานีหมอชิต จนสุดสายที่แบริ่ง และสายสีลม มีทั้งหมด 13 สถานี เริ่มจากสถานีสนามกีฬาแห่งชาติ สิ้นสุดสถานีที่บางหว้า ซึ่งหลายคนอาจจะยังไม่รู้
“ทุกสถานีรถไฟฟ้า BTS มีห้องน้ำพนักงานในชั้นออกบัตรโดยสารให้ผู้โดยสารเข้าใช้บริการได้ยามฉุกเฉิน”
หลายคนคงคาใจว่า ทำไม ต้องให้ผู้โดยสารร้องขอ เพราะห้องน้ำน่าจะเป็นส่วนหนึ่งในการให้บริการผู้โดยสารด้วย
สำหรับเหตุที่ไม่ได้เผยแพร่การมีห้องน้ำนั้น แอดมินไลน์ของรถไฟฟ้าบีทีเอสแจ้งกับทีมข่าวฯ ว่า เพราะห้องน้ำอยู่ใกล้ทางเข้าห้องระบบไฟฟ้าและเครื่องกล เพื่อความปลอดภัย เจ้าหน้าที่ จึงจำเป็นต้องคอยดูแลเมื่อใช้งาน สำหรับในสถานีรถไฟฟ้าส่วนต่อขยายนั้น สามารถเข้าใช้บริการได้เลย เนื่องจากมีห้องน้ำไว้รองรับแล้ว
ถ้าอยากใช้ห้องน้ำล่ะ ทำอย่างไร?
มีวิธีง่ายๆ ซึ่งทีมข่าวฯ ได้ใช้บริการมาแล้ว 6 สถานี คือ หมอชิต สะพานควาย อารีย์ อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ สยาม อโศก ซึ่งได้รับการช่วยเหลือและอำนวยความสะดวกด้วยดี โดยหากรู้สึกปวดหนัก เบาจนกลั้นไม่ไหว ให้รีบลงสถานีต่อไปทันที ลงสถานีปุ๊บ ให้รีบแจ้ง พนักงานรักษาความปลอดภัย (รปภ.) ตรงชั้นชานชาลา หรือยังพอเดินทนไหว ให้เดินลงมายังชั้นจำหน่ายตั๋ว ไปแจ้ง รปภ. หรือพนักงานในห้องแลกเหรียญ ว่าขอเข้าห้องน้ำ
...
จากนั้นก็จะมีการ ว. แจ้งเจ้าหน้าที่ สักพักจะมีแม่บ้านประจำสถานีพาเดินออกทางประตูพิเศษ (ไม่ต้องแตะบัตร) ไปเข้าห้องน้ำ ซึ่งก่อนเข้าต้องมีบัตรสแกน เมื่อเสร็จธุระ แม่บ้านที่นั่งเฝ้าด้านนอกห้องน้ำ หรือบางคนนั่งรอในห้องน้ำ ก็จะพาเดินกลับเข้ามาในพื้นที่สถานีทางช่องทางพิเศษเดิม โดยไม่ต้องเสียเงินเพิ่มแม้แต่บาทเดียว จากนั้นก็สามารถเดินทางต่อไปยังสถานีปลายทางได้
...
“มีคนมาขอเข้าห้องน้ำเรื่อยๆ ทั้งคนไทย และต่างชาติ บางคนเขาไม่ไหวจริงๆ เราก็เข้าใจ ที่ต้องเฝ้า เพราะบางคนออกห้องน้ำมาแล้ว เดินกลับผิดทาง เพิ่งมีนโนบายได้ 2 ปีที่ให้ผู้โดยสารได้ใช้ ส่วนร้านค้าที่อยู่ในสถานีก็ต้องไปแลกบัตรที่ห้องจำหน่ายตั๋วก่อนมาเข้าห้องน้ำ แต่แม่บ้านจะมีบัตรสแกนให้พกสำหรับพาผู้โดยสารเข้าออกห้องน้ำ หากบัตรหายต้องเสียเงิน 300 บาท” แม่บ้านสถานีหนึ่ง ยิ้มแย้มแจ่มใสอธิบายเหตุผลกับทีมข่าวฯ
...
สำหรับห้องน้ำใน 6 สถานีที่ทีมข่าวฯ ใช้บริการจริง มีลักษณะเดียวกัน คือ เมื่อเดินเข้าประตูที่ระบุว่า “เฉพาะผู้ได้รับอนุญาต” ภายในบริเวณดังกล่าว มีห้องอื่นๆ ด้วย แต่โซนห้องน้ำอยู่ทางขวามือ มีการแยกเป็นห้องน้ำชาย และหญิง ซึ่งมี 2 ห้อง แบ่งเป็นของพนักงาน BTS หนึ่งห้อง ส่วนอีกห้องเป็นของพนักงานร้านค้าต่างๆ ในสถานี และผู้โดยสารที่ร้องขอใช้ฉุกเฉิน นอกจากนี้ภายในห้องน้ำหญิง มีล็อกเกอร์เก็บของพนักงาน BTS ด้วย ที่แขวนเสื้อผ้า หรือสิ่งของ และที่นั่ง
จากที่ทีมข่าวฯ ลงพื้นที่ในครั้งนี้ จะเห็นได้ว่า แม้วิธีการร้องขอการใช้ห้องน้ำ จะไม่ยุ่งยากนัก แต่มีอีกประเด็นจากสังคมตามมา เหตุใดบีทีเอส ไม่สร้างห้องน้ำสาธารณะให้ผู้โดยสารใช้โดยที่ไม่ต้องร้องขอ ทั้งๆ ที่มีพื้นที่ให้เช่าสำหรับขายของ พื้นที่ดังกล่าวนำมาเจียดสร้างห้องน้ำไม่ได้หรือ
ดร.อาณัติ อาภาภิรม ประธานกรรมการที่ปรึกษา บมจ.ระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพ ผู้ให้บริการรถไฟฟ้าบีทีเอส ระบุ บีทีเอสเส้นเก่าไม่มีบริการจริง เนื่องจากพื้นที่ของสถานีรถไฟฟ้านั้นสร้างบนเกาะกลางถนนจึงมีพื้นที่จำกัด แต่ขอใช้ห้องน้ำกับพนักงานได้ ในกรณีที่จำเป็นเท่านั้น ซึ่งห้องน้ำที่สถานีสำหรับพนักงานนั้นอยู่ในพื้นที่ควบคุม เพราะมีอุปกรณ์สำคัญต่างๆ เช่น ห้องระบบไฟ ส่วนเส้นทางสายใหม่มีห้องน้ำสาธารณะบริการ
“ที่ไม่สร้าง ไม่เกี่ยวกับค่าใช้จ่าย ของเก่าสร้างเสร็จหมดแล้วๆ อยู่กลางใจเมือง มันไม่มีที่ แล้วในสัญญาสัมปทานก็ไม่มี แบบ TOR เก่าก็ไม่มี (Terms of Reference ป็นเอกสารที่กำหนดขอบเขตและรายละเอียดของภารกิจที่ผู้จัดทำ TOR ต้องการให้ผู้รับจ้างดำเนินการ รวมทั้งความรับผิดชอบอื่นๆ ของผู้รับจ้างที่เกี่ยวข้องกับภารกิจนั้น) เจ้าหน้าที่ก็เข้าที่สถานี เราไม่เปิดเป็นสาธารณะ แต่ถ้าคนหนักๆ ก็มาขอได้ ก็มีคนมาขอเรื่อยๆ ส่วนที่ใหม่ คือ ส่วนต่อขยาย สร้างสถานีใหญ่กว่าในเมือง เพราะมีพื้นที่เยอะกว่า หากเปิดแล้วก็จะได้เห็น ส่วนต่อขยายมีทุกสถานี จากแบริ่งไปปากน้ำ” ดร.อาณัติกล่าว
ด้าน สำนักการจราจรและขนส่ง ของ กทม. เปิดเผยกับทีมข่าว ในขบวนรถไฟฟ้า ไม่มีห้องน้ำเป็นเรื่องปกติ เพราะรถไฟฟ้า วิ่งไปกลับสุดสายแค่ชั่วโมงเดียว ไม่เหมือนรถที่วิ่งระหว่างจังหวัด ที่ต้องวิ่งนานหลายชั่วโมง สาเหตุที่ไม่สร้างห้องน้ำสาธารณะให้ชัดเจนเพื่อผู้โดยสาร เพราะไม่ได้ออกแบบรองรับไว้ตั้งแต่ต้น
อีกทั้งช่วยคุมเรื่องความสงบเรียบร้อย อาจมีคนเอาสิ่งไม่ประสงค์ไปวางไว้ในห้องน้ำหากเปิดเป็นสาธารณะก็จะอันตรายมากกว่า ทั้งนี้รถไฟฟ้าบีทีเอส กำหนดว่าหลังซื้อบัตรโดยสาร ให้อยู่ได้ 2 ชั่วโมง ต้องรีบออกมา เนื่องจากเป็นสถานที่ที่ไม่เหมาะอยู่นาน เป็นที่ๆ สำหรับการเดินทาง แล้วรีบออกจากสถานี ไม่ต้องการให้คนมาค้างอยู่ในระบบ หากอยู่เกินเวลาถูกปรับ 44 บาท
ทั้งนี้ส่วนต่อขยายที่ กทม. ดูแล โครงการระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพมหานคร ส่วนต่อขยายสายสีลม (สะพานตากสิน-วงเวียนใหญ่) ระยะทาง 2.2 กิโลเมตร และโครงการระบบขนส่งมวลชนกรุงเทพมหานคร ส่วนต่อขยายสายสีลม (ตากสิน-เพชรเกษม) ระยะทาง 5.3 กิโลเมตร จะมีห้องน้ำบริการนอกเขต เพราะปัจจุบันจำเป็นต้องมี ถ้าไม่มีต้องทำให้มี ต้องหาจุด เพราะร้านขายของยังทำได้เลย ห้องน้ำคือความจำเป็นพื้นฐานที่ต้องทำ
อย่างไรก็ดี สำหรับแนวทางการแก้ปัญหา กทม. ต้องประสานกับ บีทีเอส หากสถานีใดมีความจำเป็นต้องการใช้ห้องน้ำสาธารณะ โดยเฉพาะสถานีหัวและท้ายของแต่ละสาย เพราะคนต้องรอเยอะ มีความจำเป็นสูง ถ้าไม่มีพื้นที่จริงๆ ควรหาพื้นที่อื่นสร้างขึ้นมา เช่น ใต้สถานีที่เป็นทางเท้า นำห้องน้ำที่เป็นตู้คอนโซลฝาหน้ามาบริการ
