ทุเรียน ราชาแห่งไม้ผล มีความสำคัญทางเศรษฐกิจแต่เมื่อผลผลิตตามฤดูกาลออกมาเป็นจำนวนมาก เกษตรกรเจอปัญหาราคาทุเรียนตกต่ำ จึงมีการคิดค้นวิธีการผลิตทุเรียนให้ออกช้ากว่า แก้ปัญหาปริมาณทุเรียนล้นตลาด ด้วยการทำทุเรียนนอกฤดู
ทุเรียนนอกฤดู ถูกเรียกอีกชื่อ ทุเรียนทวาย
คนหนึ่งที่เลือกทำทุเรียนทวาย ปรีดา ชูวงศ์วาล เจ้าของสวนทุเรียน ตำบลเขาค่าย อำเภอสวี จังหวัดชุมพร
ทุเรียนทวายส่วนใหญ่ของปรีดาเป็นพันธุ์หมอนทอง
“ต้องมีอายุ 15 ปีจะให้ผลได้ดีกว่า ถ้าต้นอายุน้อยๆจะตายง่าย” ปรีดาว่า
ตอนนี้ปรีดามีอยู่กว่า 200 ต้น สิ่งแรกในการทำทวายคือการดูความพร้อมของต้น ตอนจะเอาลูกต้องตีดอกทิ้งแล้วบำรุงทำต้นใหม่ ใส่ปุ๋ยยูเรีย 46-0-0 หรือปุ๋ยขี้วัว และต้องตีดอกทิ้งถึงสามหน ถ้าปล่อยให้ออกดอก ผลผลิตที่ออกมาจะไม่ดี
วิธีของปรีดา เลือกใช้วิธีราดโคนต้น ด้วยสารแพกโคลบิวทราโซลเอาใส่บัวรดน้ำ ราดห่างจากต้นหนึ่งก้าวเหมือนการใส่ปุ๋ย หนึ่งต้นใช้หนึ่งบัวรดน้ำ ใช้เวลาแค่วันเดียวก็เสร็จ ที่สำคัญทำให้ต้นทุเรียนไม่โทรม
สวนอื่นใช้วิธีฉีดที่ยอด เวลาฉีดใช้น้ำยา 4,000 ลิตร ต้องฉีดถึง 4 วัน วิธีนี้อาจทำให้ต้นทุเรียนโทรมเร็ว
ช่วงที่จะราดน้ำยา ต้องดูยอดว่าเป็นใบเพสลาด (อ่านว่า เพ สะหลาด) คือใบที่เพิ่งคลี่ออกเต็มที่ มีสีเขียวไม่อ่อนไม่แก่ จะเป็นการสะสมอาหารที่ยอด ถ้าเห็นใบเขียวสวยแสดงว่ามีความหวังว่าผลจะออกดี
ปรีดาเรียนรู้วิธีทำต้นทุเรียนจากพ่อตาที่ทำสวนทุเรียนมาก่อน แต่พลิกแพลงซื้อน้ำยามาราด ใช้การผสมผสานเหมือนการปลูกมะม่วงแถวบ้านที่ประจวบคีรีขันธ์
การราดน้ำยาที่ราก ต้นไม่ค่อยตาย แต่ไม่ค่อยมีคนทำ ส่วนใหญ่เลือกฉีดเพราะไวกว่า สารพวกนี้จะชะงักรากแล้วออกดอก เวลาฉีดใบก็ลงมาที่โคนหมด
...
“เราตัดสินใจราดรากไปเลยจะดีกว่า ราดไปแล้วใช้เวลาอีก 45 วัน กว่าจะเป็นดอก ถ้าให้ดีต้องราดเดือนสิงหาคม ครบกำหนดตัดขายช่วงตรุษจีน ราคาก็จะดี” ปรีดาว่า
ราดสารไปแล้ว อีก 7 เดือนถึงจะออกผล ช่วงนี้ก็ทำต้นไปอีก 4 เดือน รอการตัด ต้นหนึ่งจะเอาไว้ 80 ลูก ถ้าต้นใหญ่จะได้ถึง 120 ลูก ถ้าเอาไว้มากเกินไป ทุเรียนออกมาจะตกไซส์ (ไม่ได้มาตรฐาน) ไม่มีราคา แล้วต้นจะโทรม
ปีที่แล้ว ปรีดาทำทุเรียนทวาย ออกสามหน ได้ผลผลิตราว 50 ตัน เฉลี่ยกิโลกรัมละ 100 บาท
เปรียบเทียบกับทุเรียนที่ออกในฤดู ได้ราว 40 ตัน ราคากิโลกรัมละกว่า 30 บาท
ปรีดาบอกว่า ทุเรียนทวายทำได้ทุกสวน แต่บางสวนไม่ทำ เพราะกลัวว่าทำแล้วจะได้ผลผลิตไม่ดีหรือไม่คุ้ม
เคล็ดลับการทำทุเรียนทวายต้องได้สามยอด ถ้าได้สองยอดทุเรียนก็ติดไม่เต็มที่
ถ้าน้ำไม่ถึงก็ไม่ได้ ช่วงหน้าแล้งทำยอดไม่ได้ต้องรอน้ำ สวนของปรีดาใช้เครื่องสูบน้ำจากคลองเอามาเก็บไว้ในถัง
การให้น้ำทำเป็นระบบน้ำหยด ทุเรียนไม่ชอบน้ำมาก ชอบพอดีๆ ต้นหนึ่งถ้ารดน้ำแบบหัววีใช้เวลาครึ่งชั่วโมง ถ้าช่วงเป็นลูกแล้ว ให้น้ำไม่ต้องมาก แต่อย่าให้ขาด
เรื่องของหญ้าในสวนทุเรียน เป็นส่วนประกอบสำคัญ การตัดหญ้า ก็เหมือนตัดผม ต้องให้มีหญ้าติดบ้าง แต่อย่าสูงเกินไป ต้องคลุมดินเอาไว้ แต่ถ้าช่วงเอาดอกต้องเปิดให้โล่ง ทุเรียนจะออกดอกดี แต่ถ้าชะงักยอดต้องให้เตียน
การทำทุเรียนทวายต้องไม่ปลูกต้นไม้ชนิดอื่น เมื่อก่อนที่ตรงนี้เป็นดงกาแฟ ก็โค่นต้นกาแฟทิ้งไปปลูกทุเรียนได้เลย ถ้าจะปลูกอะไรก็ต้องปลูกอย่างเดียว ถ้าปลูกอย่างอื่นจะเป็นการแย่งอาหาร
อีกอย่างเวลาจะทำให้มันแล้งก็ไม่ได้ เพราะมีต้นอื่นรวมอยู่ด้วย
ถ้าจะทำให้แล้งทุกอย่างต้องแล้งเลย คือไม่ให้ดินแฉะ เพราะทุเรียนจะไม่ออกดอก
ช่วงจะเอาดอก 1 อาทิตย์ต้องทำให้แล้ง พอแล้งแล้วดอกจะออก แต่ถ้าเจอฝนจากดอกจะกลายเป็นแขนงต้องเกี่ยวทิ้ง แล้วแต่งแขนง
ปรีดาทำทุเรียนทวายมาสี่ปี ไม่ว่าจะเป็นทุเรียนทวายหรือทุเรียนในฤดู ถ้าไม่ฉีดยาก็ไม่ได้กิน เพราะท็อป (เชื้อราไฟท็อปธอร่า) ลง ถ้าเชื้อราลงต้น ต้นก็ตาย ลงลูก ลูกก็เน่า ยิ่งฝนตกๆหยุดๆ เชื้อราจะชอบมาก ต้องฉีดยากันเชื้อราไว้
ถ้าทุเรียนเข้ารอบแล้วก็ไม่เหนื่อย จะเหนื่อยอีกทีตอนตีดอกทิ้ง ถ้าดอกบานออกแล้วนับไปอีก 120 วัน ก็ตัดทุเรียนได้
การตลาดทุเรียนทวาย ก็ง่ายๆ ถึงช่วงตัด จะมีคนมาเหมาหมดสวน
“เขาจะมาทำสัญญาตกลงราคาแล้วมาตัด เราตัดเองไม่ได้ ถ้าตัดแก่เกินจะไปสุกในตู้ เราแค่ขนให้เขาอย่างเดียว”
แต่ทุเรียนที่ออกในฤดู ปรีดาต้องตัดเอง ไม่ค่อยมีคนมาเหมา เพราะเสี่ยงกับราคาที่อาจมีขึ้นมีลง
ปีที่แล้วปรีดาทำทุเรียนทวายได้ราคาหลักล้าน ยิ่งปีนี้ทุเรียนออกน้อย ทุเรียนที่ออกในฤดูน่าจะแพง ทุเรียนทวายคงจะแพงยิ่งกว่า
ปีนี้ปรีดาคิดว่าทุเรียนจะออกราว 60 ตัน ส่วนราคาถ้าทำให้ออกช่วงตรุษจีนได้ ราคาสูงแน่นอน เพราะช่วงนั้นไม่มีทุเรียนแล้ว ผลไม้ก็ไม่ค่อยมีอะไร ทุเรียนช่วงนั้นจะเป็นดอกสุดท้าย
ถ้าเลยไปมีนาฯ เมษาฯ ก็จะไปชนกับทุเรียนจันทบุรี
ปรีดารู้ดีว่า ทำทุเรียนในฤดูไม่ขาดทุน แต่ได้กำไรน้อย ถ้าทำทุเรียนทวายก็ได้มากหน่อย ลงทุนทำเท่ากันทุกอย่าง แต่ผลที่ออกมาต่างกันลิบลับ
แต่ใช่ว่าการทำทุเรียนทวายจะดีไปทุกอย่าง บางครั้งก็ต้องอาศัยดวง อย่างปีก่อนกำลังจะตัดทุเรียน พายุลมมา ทุเรียนหล่นไป 2,000 ลูก รวม 15 ตัน กิโลกรัมละ 35 บาท หมดไปเกือบล้าน
“ไม่เป็นไร ก็ทำต่อไป”ปรีดาไม่ท้อ “ขออย่างเดียวให้ต้นอยู่”
...
แต่เรื่องบางเรื่องมองไม่เห็น ปรีดาเคยไปบนกับพ่อถ้ำตาทอง ว่าทำทุเรียนมาตั้งนาน อยากได้อย่างที่หวัง ทีแรกบนหนังจอใหญ่ แต่ท่านไม่รับ ปีนั้นได้แค่ 800,000 บาท ปีต่อมาก็บนอีก จะแก้ด้วยโนราห์ ท่านเกิดชอบ
ปีนั้นปรีดาขายทุเรียนได้ถึง 5 ล้านบาท
ปรีดาเป็นคนประจวบคีรีขันธ์ จบแค่ ป.6 มาได้แฟนที่นี่ พ่อตาให้ช่วยงานในสวนทุเรียน ลองผิดลองถูก ที่บ้านพ่อตามีเครื่องกวนทุเรียน 2 เครื่อง ก็ช่วยกันกับแฟนกวนทุเรียนขาย มีเงินมาซื้อเครื่อง กวนเพิ่มเรื่อยๆ ตอนนี้มีอยู่ 8 ตัว เงินเหลือก็เอามาลงทุนในสวนทุเรียนต่อ ค่อยๆทำทีละนิดๆ
ปรีดาบอกว่า การทำทุเรียนทวายเป็นสิ่งที่น่าทำ และต้องทำก่อนใครถึงจะได้เงิน อาศัยทักษะคอยสังเกต ใส่ใจ แต่ถ้าทำทุเรียนในฤดู ใส่ปุ๋ยฉีดยาก็อยู่ได้แล้ว
ปีนี้ตั้งใจจะเอาแค่สองยอด แต่ถ้าทำทุเรียนทวายจะดีกว่า ต้องได้สามยอด ถ้าราดสารไปแล้ว ต้องดึงดอกถึงจะได้ราคา
มีคนกังวล ถามว่าทำทุเรียนทวาย จะทำให้ต้นโทรมเร็วจริงหรือไม่
ปรีดามั่นใจตอบเสียงดัง “ผมทำทุเรียนทวายมาสี่ปี ต้นก็ยังไม่เป็นอะไร”.