ก็อบลิน - ฮ็อบก็อบลิน
ท่านผู้อ่านที่ชอบเรื่องราวของตัวประหลาด, สัตว์มหัศจรรย์ในตำนาน คงคุ้นชื่อนี้กันมากครับ ก็เจ้าตัวนี้ในเรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์ มันเป็นตัวที่ดำเนินกิจการธนาคารกริงก็อตต์ และก็มีปรากฏอยู่ในเรื่องเดอะ ลอร์ด ออฟ เดอะ ริงส์ ตอนที่เหล่าพันธมิตรแห่งแหวนเจอกับพวกมันในถ้ำไงครับ
ก็อบลิน (Goblin) เป็นความเชื่อที่มีอยู่ทั่วไปตั้งแต่โบราณนานมากแล้ว ตั้งแต่จุดที่มีการขนานนามให้เป็นพิเศษในสมัยกลาง คำภาษาอังกฤษว่า “Goblin” จริงๆ แล้วมาจากภาษากรีก “kobalos” ซึ่งหมายความว่า “โกง”
ดูเหมือนชื่อของมันจะบอกลักษณะเอาจริงๆเลยนะว่าเจ้าตัวนี้เป็นไง ก็แน่ละครับว่ามันซุกซนชอบเล่นตลกพิเรนทร์ แต่ก็เป็นพวกพยาบาทและโลภมาก ไม่เป็นมิตรเหมือนตัวบราวนี่ (ภูตตัวจิ๋วชอบช่วยคนทำงานบ้านแลกกับอาหาร) เรื่องของก็อบลินพบได้ตามตำนานพื้นบ้านทั่วยุโรป มีทั้งพวกที่ใจดีหรือมีนิสัยแบบกลางๆ ไปจนถึงร้ายสุดๆ ที่พูดยังงี้เพราะกำลังจะบอกว่า ก็อบลินไม่ได้มีสายพันธุ์เดียว แต่ยังแตกแขนงสายพันธุ์ย่อยไปอีกหลายอย่าง เร่ร่อนอยู่ทั่วโลกจากยุโรปเหนือไปถึงบริเวณเมดิเตอร์เรเนียน และแม้แต่ญี่ปุ่นหรือเกาหลีก็ยังมี แต่ทุกพันธุ์มีอย่างหนึ่งที่เหมือนกันนะครับ คือมีความสามารถพิเศษอันเป็นมนต์ขลัง โดยมีฝรั่งรวบรวมไว้ว่า เหล่าก็อบลินมีอยู่นับ 10 สายพันธุ์ จะขอยกมาเล่าบางส่วนนะครับ
...
ฮ็อบก็อบลิน (Hobgoblins) พวกนี้มีผมหยาบสีเข้ม เป็นพวกที่มีความคิดเป็นแบบอ่อนโยนที่สุดของสายพันธุ์ ใกล้เคียงกับบราวนี่ ไม่ทำร้ายคน แต่เป็นเจ้าตัวเล็กจอมกวนชอบยุ่งกับชีวิตมนุษย์ทั้งโดยตรงหรือโดยอ้อมเมื่ออยู่ในอารมณ์จะเล่นตลก สิ่งสำคัญที่แยกฮ็อบก็อบลินจากก็อบลินอื่นๆ คือมันยอมทำงานหนักอยู่รอบๆบ้านมนุษย์ เพื่อให้ได้นมสดสักชามหรือประกายไฟ เพราะพวกมันชอบความอบอุ่น แต่จุดไฟ ไม่เป็นเหมือนพวกก็อบลินอื่น และอีกอย่างพวกมันยังมักจะอยู่แค่ตัวเดียว
น็อคเกอร์ (Knocker) พวกนี้อาศัยอยู่ในเหมือง บุคลิกภาพใกล้เคียงพวกฮ็อบก็อบลิน คือชอบเข้าใกล้มนุษย์ ถือเป็นเพื่อนบ้านของคนงานเหมือง พวกมันมีอยู่มากในคอร์นวอลล์ (Cornwall) ของอังกฤษ และบางคนเชื่อกันว่ายังคงอาศัยอยู่ในเหมืองร้างในพื้นที่นี้ มันจะอ่อนโยนตราบเท่าที่มนุษย์ในเหมืองยังคงอยู่ในความโปรดปรานของมัน
ชื่อน็อคเกอร์ แปลว่า ผู้เคาะ ซึ่งมาจากเสียงเคาะก่อนถ้ำยุบตัว ถ้าน็อคเกอร์ชอบคนงานเหมือง มันจะเคาะเบาๆ เป็นการเตือนคนในเหมืองให้รีบหนีถ้ามีภัย แต่ถ้าไม่ชอบใจ ก็มันนี่แหละจะเคาะหนักขึ้นจนเป็นเหตุให้ถ้ำถล่มไปเลย
ฮ็อกบูน (Hogboon) หรือฮ็อกบอย เป็นก็อบลินบนพื้นแผ่นดินที่เป็นมิตรมากที่สุด พวกมันจะดีกับมนุษย์จนคนส่วนใหญ่คิดว่ามันไม่น่าใช่พันธุ์ก็อบลิน พวกมันอาศัยอยู่ในพูนดินใกล้ไร่ ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ในออร์คนีย์ (Orkney) ของสกอตแลนด์ ฮ็อกบูนมีน้ำใจกว้างขวางล้นเหลือ โดยนำโชคให้แก่ครอบครัวที่อยู่ใกล้เคียงกับมันและคอยจับตาเฝ้าผืนดินให้ อย่างไรก็ตาม มีเรื่องเล่ามากมายแสดงว่า ฮ็อกบูนก็มีด้านลบ อารมณ์ของพวกมันจะเปลี่ยนแปลงทันทีหากมนุษย์ไม่ยอมแบ่งผลผลิตจากฟาร์มให้พวกมันบ้าง ก็แค่นม เนย ขนมปัง หรือเหล้าแอลเท่านั้น และถ้าเป็นอย่างนั้นบางครั้งมันก็ทำให้แผ่นดินแห้งแล้ง หรือไปถึงขั้นนำความตายมาให้มนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งพวกที่พยายามจะไปขุดหาสมบัติที่เนินอันเป็นที่อยู่ของมัน
โคโบลด์ (Kobold) เป็นเผ่าพันธุ์ก็อบลินที่มีชื่อเสียงมาก จากต้นกำเนิดในตำนานดั้งเดิมของเยอรมนีซึ่งยังคงสืบเนื่องอยู่ในความเชื่อพื้นบ้าน โคโบลด์แพร่พันธุ์กระจายกว้างไปหลายพื้นที่ เพราะมันสามารถมีชีวิตอยู่บนเรือ ในเหมือง หรือแม้แต่ในบ้านมนุษย์ แถมลักษณะของมันจะเปลี่ยนแปลงไปตามพื้นที่ที่มันเลือกอีกต่างหาก และโคโบลด์สามารถเลือกที่จะผูกพันกับคนโดยเข้าไปอยู่ในบ้าน เลือกช่วยเหลืองานเล็กงานน้อย หรือจะไม่ผูกพันกับบ้านหลังใดก็ได้ ส่วนใหญ่พวกมันมักเลือกอย่างหลังเพราะจะทำให้มีอิสระ เล่นอะไรร้ายๆใส่คนหากได้รับการดูถูกหรือไม่เอาใจใส่
...
ชื่อโคโบลด์ได้มาจากพวกที่ชอบสิงอยู่ในเหมืองใต้ดิน วัตถุโลหะธาตุโคบอลต์ (Cobalt) ก็มาจากชื่อของมันนั่นละครับ เหตุก็คือคนงาน เหมืองมักโทษว่าพิษของสารหนูตามธรรมชาติที่พวกเขาได้รับ เป็นผลมาจากแร่โคบอลต์ และเป็นสิ่งที่เจ้าตัวโคโบลด์นั่นแหละหยิบยื่นให้
คาลิคานท์ซารอส (Kallikantzaros) มาจากเทพปกรณัมกรีก ตัวของมันยาวและผอมมาก แต่เดิมคาลิคานท์ซารอสอาศัยอยู่ใต้ดินที่ลึกเกินหยั่ง ทุกวันมันจะเลื่อยริดต้นไม้แห่งโลก โดยหวังว่าวันหนึ่งเมื่อกิ่งก้านสาขาเสียหาย ไม่เติบโตต่อไป ต้นไม้ก็จะยุบลงใต้ดิน แล้วพาพื้นโลกลงไปด้วย ทุกปีพวกมันทำงานมาถึงส่วนสุดท้ายเกือบจะเสร็จตามประสงค์ แต่มันก็ต้องหยุดเพราะวันคริสต์มาสกำลังจะมาถึง ตั้งแต่เช้าของวันที่ 25 ธันวาคมจนถึงวันที่ 6 มกราคม เวลานั้น คาลิ-คานท์ซารอสจะสามารถขึ้นมายังผิวโลก ทำให้พวกมันลืมงานเลื่อยต้นไม้ของโลกสนิท พวกมันจะเข้าสู่แดนมนุษย์ มัวสนุกสร้างความวุ่นวายแก่ที่อยู่อาศัยของคน ทั้งเที่ยว
...
ดับไฟ ทำให้นมเปรี้ยว ขี่หลังคน ถักเปียที่หางม้า กระทั่งหมดเวลามันก็จะต้องกลับลงใต้โลกไปเลื่อยต้นไม้แห่งโลก เพียงเพื่อจะพบว่าต้นไม้นั้นเยียวยาตัวเองจนสมบูรณ์อีกครั้งไปแล้ว คาลิคานท์ซารอสก็ต้องเริ่มต้นงานวนเวียนเช่นนี้เรื่อยไปทุกปี
พูคา (Phooka) เป็นโคโบลด์ชนิดหนึ่งของไอริช ซึ่งถือกันว่าพวกมันส่วนใหญ่ไม่เป็นอันตราย แต่ก็ยังสามารถเล่นอะไรร้ายๆกับคนได้มาก พูคาแปลงร่างได้หลากหลาย แต่มักจะชอบแปลงเป็นสุนัขสีดำสนิทจนผิดปกติ หรือไม่ก็เป็นม้าที่มีดวงตาลุกเรือง เมื่อมันเจอเข้ากับคนเดินทางที่ไม่ค่อยระวังตัว มันจะแสดงตนเป็นม้าเชื่องหรือม้าโกโรโกโสเล็มหญ้าอยู่ริมทาง หากคนเดินทางหลงไปขึ้นหลังมัน ม้าพูคาแปลงก็จะวิ่งเร็วจี๋จนคนขี่ผมตั้งไปตามๆกัน และมันก็จะสะบัดคนขี่เข้าไปในดงไม้หนามหรือที่ลุ่มแฉะ ก่อนที่มันจะวิ่งเหยาะลงไปในบึงโคลนหรือแม้แต่ในคู เสียงหัวเราะเบาๆของม้าพูคาแปลงในยามที่ควบจากไปในราตรีมืดดำ เป็นทั้งคำเย้ยหยันและการเตือนให้นักเดินทางพึงระวังม้าแปลกๆที่ยืนไร้เจ้าของ มิฉะนั้นก็อาจเจ็บใจไม่รู้ตัว
...
เท็งงุ (Tengu) ก็อบลินญี่ปุ่น! ผมเองก็แปลกใจเหมือนกันว่าฝรั่งจัดให้เท็งงุเป็นก็อบลินไปได้อย่างไร อาจเป็นเพราะเท็งงุเป็นสัตว์วิเศษประเภทวิญญาณเหนือธรรมชาติ เป็นวิญญาณผู้พิทักษ์ภูเขาในนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่นที่คนต้องให้ความเคารพละมังครับ ชื่อเท็งงุ หมายถึง “สุนัขสวรรค์” ในภาษาญี่ปุ่น เพราะมันชอบปรากฏตัวในร่างมารจีนที่คล้ายสุนัข เรียกว่า เทียนกู (Tiangou) แม้ว่าดูไปแล้วมันจะมีลักษณะนกล่าเหยื่อมากกว่า เท็งงุมีรูปร่างหลายอย่าง ส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปอสูรหน้าแดง จมูกใหญ่และยาวมาก แถมยังมีปีกและบินได้ด้วย
ทุกเกพี (Dokkaebi) เป็นก็อบลินสัญชาติเกาหลี มีฤทธิ์เดชกับมนุษย์ไม่น้อย บางทีมันก็แกล้งใช้ตลกร้าย บางทีก็ช่วย คือมีทั้งดีทั้งร้าย ไม่เหมือนของฝรั่งที่ส่วนใหญ่ร้ายอย่างเดียว ทุกเกพีเป็นที่เคารพในถิ่นไกลของเกาหลี บางที่เชื่อกันว่า นำโรคเช่นไข้ทรพิษ แต่ทุกเกพีครอบครองอำนาจควบคุมสัตว์ทะเล ซึ่งเป็นเหตุผลให้ชุมชนประมงบางแห่งบูชาทุกเกพีด้วยความหวังจะจับปลาได้มากๆ
ทุกเกพีอยู่ในรูปร่างหลายแบบหลายรูปทรงและหลายขนาด แต่ส่วนใหญ่มักอยู่ในรูปที่น่ากลัว มีเขา ตาโปน ปากกว้าง ฟันยื่นยาวและแหลมคม ร่างกายมีขนและกรงเล็บยาว (ดังพบเห็นโดยทั่วไปบนกระเบื้องหลังคาโบราณ) ทุกเกพีเป็นสิ่งมีชีวิตกลางคืน แต่ก็อาจเห็นได้ระหว่างวันที่หมอกลง หรือฝนตก บางครั้งก็เป็นวิญญาณที่เข้าครอบครองวัตถุไม่มีชีวิต ไม่ว่าเครื่องมือครัวเรือนทิ้งเก่า เช่น ไม้กวาด หรือวัตถุที่เปื้อนเลือดมนุษย์
เรื่องเล่าของทุกเกพีมีหลายสำนวนแตกต่างกัน ในบางกรณีก็ซุกซน มักจะเล่นพิเรนทร์กับคนเดินทางด้วยการขวางทางแล้วท้าทายให้สู้กันด้วยมวยปล้ำแบบเกาหลี ก่อนจะให้ผ่านด่าน ซึ่งทุกเกพีมีความสามารถในกีฬานี้และจะไม่มีทางล้มคว่ำง่ายๆ หากไม่โจมตีที่สีข้างด้านขวา บางตำนานบอกว่า ทุกเกพีมีขาข้างเดียว ใครเจอแบบนี้เข้าก็ให้เกี่ยวขามันไว้ แล้วค่อยจัดการกับลำตัวก็จะชนะมัน
ผมแถมสุดท้ายด้วยตำนานทุกเกพีสั้นๆก็แล้วกันนะครับ
มีชายชราที่อาศัยอยู่ตามลำพังบนภูเขา มีคราวหนึ่งทุกเกพีไปเยี่ยมเขาถึงบ้าน ด้วยความประหลาดใจ ชายชราก็นำเหล้ามาเลี้ยง จนทั้งสองก็กลายเป็นเพื่อนกัน จากนั้นมาทุกเกพีก็มาหาชายชราบ่อยครั้ง จนวันหนึ่งชายชราเห็นเงาสะท้อนตัวเองในน้ำ ตัวเขากำลังเปลี่ยนไปเป็นทุกเกพี สาเหตุคงเกิดจากการที่เจ้าทุกเกพีที่มาเยี่ยมเยียนบ่อยๆเป็นแน่แท้ ดังนั้น เมื่อทุกเกพีมาที่บ้านของเขาอีก ชายชราจึงถามว่า “ท่านกลัวอะไรมากที่สุด”
“ข้ากลัวเลือด” ทุกเกพีว่า “แล้วเจ้าล่ะกลัวอะไร”
ชายชราจึงว่า “ข้ากลัวเงิน ข้าจึงมาอยู่บนภูเขาให้ห่างไกลผู้คน”
รุ่งขึ้น ชายชราลงมือฆ่าวัว เทเลือดของมันไว้ทั่วบ้าน เมื่อทุกเกพีมาหาก็ตกใจอย่างยิ่ง มันโกรธมากและวิ่งหนีไปพร้อมตะโกนว่า “ข้าจะกลับมาพร้อมกับสิ่งที่เจ้ากลัวมากที่สุด”
วันต่อมา เจ้าทุกเกพีลากกระสอบใส่เงินกลับมา มันระดมขว้างปาเงินใส่ชายชราจนเกลื่อนบ้าน แล้วมันก็วิ่งหนีหายไปไม่หวนกลับมาอีกเลย ส่วนชายชราก็กลายเป็นคนร่ำรวยที่สุดในเมืองนั้นทันที!
โดย :คอสมอส
ทีมงานนิตยสาร ต่วย'ตูน