พิธี “ยกเสาเอก” คนไทยแต่โบราณเชื่อกันว่า...หากเจ้าของบ้านได้ทำพิธีนี้แล้วจะเป็นสิริมงคลแก่ผู้อยู่อาศัย จักทำการใดๆก็ราบรื่นไร้ซึ่งปัญหาอุปสรรค ข้อติดขัดทุกประการ
บอกกล่าวเล่าแจ้งเทพยดาฟ้าดินให้มาช่วยปกปักรักษา อยู่เย็นเป็นสุข บอกเจ้าที่เจ้าทางให้รับรู้ว่าจะมาขออาศัยอยู่ด้วย เพื่อให้มีความสุขกายสบายใจ แบบที่เรียกว่า...อยู่เย็นเป็นสุข
เรื่องทำนองอย่างนี้ เชื่อไม่เชื่ออย่างไร สำคัญว่า...เมื่อทำแล้วก็ให้สบายใจอย่างแน่นอน
อีกอย่าง...พิธีลงเสาเอกว่ากันว่าก็เป็นหนึ่งในกุศโลบายในการสร้างบ้านมาแต่โบราณ ด้วยว่าเป็นการบอกข่าวเล่าแจ้งให้เพื่อนบ้านละแวกใกล้เคียงได้รับรู้ว่าเจ้าของจะมาสร้างบ้านอยู่ร่วมกันตรงนี้ และจะได้มาลงแรงพร้อมหน้าพร้อมตา พร้อมใจช่วยกันสร้างบ้าน
ยุคสมัยเปลี่ยนไปก็ปรับเปลี่ยนไปตามความสะดวก โดยเฉพาะการกำหนดฤกษ์ลงเสาเอก ส่วนใหญ่ก็จะให้ผู้ที่เรานับถือดูให้ หาวัน เวลาที่เป็นมงคลสะดวกเหมาะสม หรือจะหาดูด้วยตนเองจากปฏิทิน 100 ปี หรือจากหนังสือโหราศาสตร์ หรือข้อมูลในอินเตอร์เน็ต โลกออนไลน์ สะดวกทางไหนก็ใช้ทางนั้นได้ไม่ว่ากัน
ฤกษ์การลงเสาเอกบางที...เท่าที่ฟังๆกันมาก็กำหนดเวลาแน่นอนเอาไว้อยู่ที่ 09.09 นาฬิกา
...
แน่นอนว่าการเตรียมความพร้อมในเรื่องต่างๆเอาไว้ก่อนถึงฤกษ์ที่ว่านี้จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะบริเวณโดยรอบที่จะทำพิธี นับตั้งแต่...ปรับพื้นที่ก้นหลุม เก็บเศษปูนเศษไม้ให้เรียบร้อย เพื่อให้ได้ทำพิธีการอย่างสะดวก คล่องตัว ได้ตรงกับฤกษ์ที่กำหนดไว้
ลำดับขั้นตอนคร่าวๆจากหนังสือศาสนพิธี เริ่มจากวางสายสิญจน์จากโต๊ะหมู่บูชาไปยังบริเวณ สถานที่ก่อสร้างเข้าสู่เสาเอก จุดธูปเทียนบูชา กราบพระ อธิษฐาน บูชาเทวดาคุ้มครอง กล่าวสังเวยเทวดา
โปรยดอกไม้มงคล 9 ชนิด ลงในหลุมเสาเอก นำแผ่นทอง นาก เงิน...ใบทอง นาก เงิน เหรียญทองเงินลงก้นหลุม นิมนต์พระสงฆ์ประพรมน้ำมนต์โปรยทรายเสกลงหลุมเสา...เจิม ปิดทองเสาเอก ผูกหน่อกล้วย อ้อย ผ้าสีแดงหรือผ้าขาวม้า ถือสายสิญจน์พร้อมญาติมิตรผู้ร่วมพิธี ช่วยกันยกเสาเอกตั้งจนเรียบร้อย
โปรยข้าวตอกดอกไม้ลงหลุมเสาเอกเป็นอันเสร็จพิธี
ไม้มงคล 9 ชนิดที่นิยมใส่เข้าไปด้วยที่หลุมเสา ได้แก่ กันเกรา ทรงบาดาล ชัยพฤกษ์ ราชพฤกษ์ ขนุน สักทอง ทองหลาง ไผ่สีสุก พะยูง ตัวอย่างความเชื่อเกี่ยวกับไม้เหล่านี้...
“กันเกรา”...ชีวิตมั่นคง ป้องกันอันตราย “ทรงบาดาล”...ชีวิต ครอบครัวมั่นคง มั่งคั่ง แข็งแรง ไม่สั่นคลอนด้วยปัญหานานาประการ “ชัยพฤกษ์”... โชคดีมีชัยทุกประการ
“ราชพฤกษ์”...สื่อความหมายถึงความเป็นใหญ่ มีอำนาจวาสนา เนิ่นนานมาแล้วเชื่อกันมาเช่นนี้ แต่สำหรับในทางวิทยาศาสตร์นั้นมีว่า...การปลูกต้นราชพฤกษ์เอาไว้ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของตัวบ้านจะช่วยกันแดดที่ร้อนจัดในช่วงเวลาบ่าย ทำให้บ้านร่มรื่น ไม่ร้อน กระนั้นแล้วในทางไสยศาสตร์ก็ยังมีความเชื่อกันว่าศักดิ์สิทธิ์...ด้วยใบราชพฤกษ์จะเอาไว้ทำน้ำมนต์สะเดาะเคราะห์ จึงถือว่าไม้ราชพฤกษ์เป็นหนึ่งในไม้มงคล
“ขนุน”...หนุนเสริมให้ร่ำให้รวย มีแต่คนหนุนนำ เกื้อหนุน “ไม้สัก”...มีศักดิ์ศรี เกียรติยศ ชื่อเสียง “ทองหลาง”...มีเงินมีทองไม่อับจน “ไผ่สีสุก”...มีความสุข สมหวังทุกประการ “พะยูง”...อุ้มชู ค้ำจุนให้มีกินมีใช้ไม่ขัดสน ชีวิตมีแต่ดีขึ้นๆ เข้าตำราอยู่แล้วรวย
เชื่อไม่เชื่อมากน้อยประการใด ทุกวันนี้...ไม้มงคลเหล่านี้เป็นที่นิยมเป็นอย่างมาก มีจำหน่ายเป็นชุดๆตามร้านสังฆภัณฑ์ ที่สำคัญไม่เฉพาะใช้ในยามขึ้นเสาเอกกันเท่านั้น หากแต่นิยมซื้อไปตอกเอาไว้ตามมุมบ้านเพื่อความเป็นสิริมงคล ด้วยมีความเชื่อกันว่าจะช่วยให้ผู้อยู่อาศัยในบ้านหลังนั้นมีชีวิตอยู่ดี มีความสุข
อธิษฐานจิตตั้งมั่น “บูชาเทวดาให้คุ้มครอง” จัดอาหารคาวหวานผลไม้ตามกำลังเจ้าบ้าน ถวายแด่เทวดาผู้สิงสถิต ณ สถานที่บริเวณแห่งนี้ อัญเชิญเทวดาทั้งหลาย...พระสยามเทวาธิราช พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง พระหลักเมือง พระภูมิเจ้าที่ ตลอดถึงเทวดาผู้สถิตทั่วแว่นแคว้นแดนภูเขา พื้นปฐพี มวลนที ท้องนภากาศทุกแห่งหนโปรดมารับเครื่องสังเวยนี้...ขอขมาต่อเจ้าที่ เจ้าทาง เจ้าป่า เจ้าเขา ผีสางนางไม้ แม่ธรณี...ที่มารบกวนขอพื้นที่ปลูกสร้างบ้าน และโปรดคุ้มครองดูแลให้ปราศจากอุปสรรค ให้ผ่านพ้นสำเร็จลุล่วงด้วยดี
ปกป้องคุ้มครองให้ข้าพเจ้า ครอบครัว อยู่ร่มเย็นเป็นสุข ปราศจากทุกข์โศก โรคภัย อันตรายใดๆ หากได้กระทำการใดๆอันเป็นการล่วงเกินโดยไม่ได้เจตนาทั้งรู้และไม่รู้ตัว ขอท่านทั้งหลายโปรดอโหสิกรรมด้วย
“ศรัทธา”...นำมาซึ่งปาฏิหาริย์? เชื่อไม่เชื่อโปรดอย่าได้...“ลบหลู่”.
รัก-ยม