ทำไมคนไทยชอบเล่นการพนัน ?

บ่อนการพนัน คือ หนึ่งในแหล่งแพร่เชื้อโควิด-19 รอบใหม่ จนระบาดไปกว่า 60 จังหวัดทั่วประเทศ สร้างความเสียหายต่อเศรษฐกิจสังคมมหาศาล แต่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ไม่เข้าใจว่า “ทำไมคนไทยชอบเล่นการพนัน” พูดกับนักข่าววันก่อนว่า “ผมไม่เข้าใจว่าคนพวกนี้มีอาชีพอะไร หรืออาชีพเขาคือการเล่นการพนัน เราจำเป็นต้องแก้ปัญหาตรงนี้ให้ได้ ทำอย่างไรคนไทยถึงจะลดสิ่งเหล่านี้ลงได้ เพราะการเล่นการพนันเวลาที่เสียหายแล้ว ยิ่งกว่าไฟไหม้บ้านหรือโจรปล้นบ้านเสียอีก ครอบครัวก็ไม่มีความสุข ขอร้องให้ช่วยกันบรรเทาตรงนี้เถอะ จะได้ช่วยกันแบ่งเบาปัญหาลงไปบ้าง”

สะท้อนว่า นายกฯไม่เข้าใจปัญหาการพนันของคนไทยจริงๆ วันเสาร์สบายๆวันนี้ผมจึงชวนท่านผู้อ่านไปร่วมค้นหาคำตอบว่า “ทำไมคนไทยชอบเล่นการพนัน?”

ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน (Center of Gambling Studies) ที่ได้รับการสนับสนุนจาก สสส. มีรายการ “สถานการณ์การพนันในสังคมไทยปี 2562” ระบุว่า ปี 2562 มีคนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไปเล่นการพนันสูงถึง 57% หรือ 30.42 ล้านคน เพิ่มขึ้นจากปี 2560 1.49 ล้านคน เป็นผู้เล่นหน้าใหม่ 7.2 แสนคน อันดับ 1 สลากกินแบ่งรัฐบาล มีผู้เล่น 22.7 ล้านคน วงเงินหมุนเวียนกว่า 1.5 แสนล้านบาท อันดับ 2 หวยใต้ดิน มีผู้เล่น 17.7 ล้านคน มีเงินหมุนเวียน 1.53 แสนล้านบาท อันดับ 3 ทายผลฟุตบอล มีผู้เล่น 3.46 ล้านคน มีเงินหมุนเวียน 1.6 แสนล้านบาท อันดับ 4 เล่นพนันในบ่อน มีผู้เล่น เกือบ 5 ล้านคน มีเงินหมุนเวียน 1.23 แสนล้านบาท อันดับ 5 พนันออนไลน์ มีผู้เล่น เกือบ 8.3 แสนคน เป็นนักพนันหน้าใหม่กว่า 90,000 คน มีเงินหมุนเวียนกว่า 2 หมื่นล้านบาท ปี 2563 คงเพิ่มขึ้นอีก

นี่คือ ภาพรวมการพนันของคนไทย ที่ นายกฯยังไม่รู้ ผมก็นำมารายงานท่านทราบไว้ตรงนี้ เมื่อรู้แล้วจะแก้ปัญหาอย่างไร บ่อนใหญ่หมายเลขหนึ่งก็คือรัฐบาล เป็นเจ้ามือ สลากกินแบ่งรัฐบาล ทำให้เกิด หวยใต้ดิน ตามมา มีผู้เล่นรวมงวดละ 40.4 ล้านคน วงเงินหมุนเวียนงวดละกว่า 3 แสนล้านบาท เล่นกันเดือนละ 2 รอบ วงเงินหมุนเวียน 6 แสนล้านบาท ส่วนใหญ่ผู้เล่นถูกกินรวบ ที่น่าเป็นห่วงก็คือ การพนันออนไลน์ ที่พุ่งเป้าไปยังคนรุ่นใหม่

ทำไมคนชอบเล่นการพนัน ? ตอบแบบกำปั้นทุบดินก็ตอบว่า อยากรวยเร็ว อยากหาเงิน ได้ลุ้นเสี่ยงโชค ได้ความสนุกตื่นเต้น ได้เอาไว้คุยกับเพื่อน ฯลฯ

แต่ในแง่วิทยาศาสตร์ องค์การอนามัยโลก เคยระบุว่า พฤติกรรมการพนัน เป็นความผิดปกติทางจิตชนิดหนึ่ง เรียกว่า Pathological Gambling ผู้ป่วยจะหมกมุ่นคิดถึงแต่เรื่องการพนัน อยากกลับไปเล่นซํ้าแล้วซํ้าอีก เหมือนคนติดเหล้าติดบุหรี่ติดยาเสพติด ผู้ป่วยจะรู้สึกว่าตัวเองมีความสุขเมื่อได้เล่นการพนัน แต่เมื่อเล่นเสียก็อยากได้เงินคืนยิ่งเล่นก็ยิ่งเสียมากขึ้น

แง่การแพทย์ก็มีคำอธิบายที่น่าสนใจว่า สมองส่วนใน (limbic system) ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับ “ความฉลาดทางอารมณ์” จะมีสมองเล็กๆก้อนหนึ่งเรียกกว่า Amygdala เป็นสมองส่วนที่ “ทำหน้าที่รับรู้ ความทรงจำด้านอารมณ์” เป็นที่รวมอารมณ์ ในช่วงเวลาแห่งความสุข ความสำเร็จ ความล้มเหลว ความกลัว ความหดหู่ ความท้อถอย เมื่อทำอะไรแล้วเกิดความพึงพอใจก็อยากทำซํ้าอีก เป็นส่วนหนึ่งของ “ระบบแรงจูงใจ” เรียกกว่า วงจรของความพึงพอใจ (Pleasure circuit) วงจรนี้บางคนมีมากบางคนมีน้อย ขึ้นอยู่กับพื้นอารมณ์

เมื่อ วิเคราะห์จิตใจของคนเล่นการพนัน จะพบว่า เป็นคนชอบแสวงหาความตื่นเต้น ต้องการความสุขจากจินตนาการ เวลาเล่นการพนันได้มีโอกาสลุ้น ตรงนี้คือความสุขความพึงพอใจ แม้จะแพ้บ้างชนะบ้าง แต่เขาจะจำได้แม่นเฉพาะตอนที่ชนะ ไม่จำตอนที่แพ้

ด้วยเหตุผลทางอารมณ์เหล่านี้ ทำให้คนชอบเล่นการพนัน ติดการพนัน การแก้ไขให้คนเลิกเล่นการพนัน สามารถทำได้ ถ้า รัฐบาลมีระบบการศึกษาที่ดี ฝึกอบรมเด็กให้เป็นคนดีตั้งแต่ชั้นประถม แต่วันนี้การศึกษาไทยล้มเหลวทุกระบบ ผู้นำประเทศก็ไม่สนใจเรื่องปฏิรูปการศึกษา แล้วจะไปแก้ปัญหายากๆอย่างการพนันได้อย่างไร.

“ลม เปลี่ยนทิศ”