“จีวรรีไซเคิล”...โครงการดีๆ ไม่ธรรมดาของ “วัดจากแดง” อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ มีที่มาที่ไปจากปัญหาขยะ ซึ่งแยกเป็นกลุ่มใหญ่ๆได้ 2 ประเภท คือ “ขยะมีชีวิต” กับ “ขยะไม่มีชีวิต”
พระมหาประนอม ธมฺมาลังฺกาโร รองเจ้าอาวาส บอกว่า ปัญหาขยะในชุมชนสะสมมานานแล้ว ก่อนที่ทางวัดจะมีโครงการจัดการขยะ...ขยะมีชีวิต เช่น สุนัข แมว เป็นสิ่งที่สังคมต้องหาทางออก ในการบริหารจัดการอย่างเหมาะสม ส่วนขยะไม่มีชีวิต เช่น ใบไม้ เศษอาหาร พลาสติก และขยะอันตราย ฯลฯ
“วิธีการบริหารจัดการ...ใบไม้ เศษอาหาร ก็หมักทำปุ๋ยชีวภาพ ขยะอันตรายก็รวบรวมและจัดส่งไปกำจัด ถ้าเป็นพลาสติก...ช่วงแรกๆ จะเก็บและนำไปขาย ต่อมา...ใช้วิธีการนึ่งเพื่อทำน้ำมัน แต่วิธีนี้ไม่คุ้มค่า เสียทั้งพลังงานในการทำและแรงงาน”
ลำดับต่อมาก็ขยับขยายเก็บเพื่อส่งไปทำไม้กระดานที่โรงงานจังหวัดฉะเชิงเทรา ปัญหามีว่า...ต้องมีจำนวนมากพอและต้องดำเนินการจัดส่งให้ด้วย
แล้วก็มาถึงยุคปัจจุบันอาตมาได้เห็นเสื้อจากโครงการ Upcycling the Oceans, Thailand (UTO, Thailand) ของ GC ซึ่งถ้าทำเป็นเสื้อได้ก็มีความคิดน่าจะทำเป็นจีวรรีไซเคิลได้ จึงเริ่มทำการทดลอง
พลิกแฟ้มงานวิจัยจากหิ้งสู่ห้าง ทำจริงขายจริง...“จีวรรีไซเคิล” แอนตี้แบคทีเรีย ผืนแรกของประเทศไทย เป็นอีกหนึ่งการจัดการขยะอย่างครบวงจรภายใต้โครงการ OUR Khung BangKachao ที่พัฒนาโดย บริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกัด มหาชน หรือ “GC”
“OUR Khung BangKachao” จัดตั้งขึ้นในปี 2561 โดย “มูลนิธิชัยพัฒนา” ร่วมมือกับ 34 องค์กร เพื่ออนุรักษ์และพัฒนาพื้นที่สีเขียวบริเวณคุ้งบางกะเจ้า จังหวัดสมุทรปราการ พร้อมทั้งพัฒนาวิถีชีวิตความเป็นอยู่...การเติบโตทางเศรษฐกิจของผู้คนในพื้นที่ให้ดียิ่งขึ้น
...
มุ่งเน้นการทำงานร่วมกันแบบบูรณาการร่วมกับชุมชนคุ้งบางกะเจ้า
ในฐานะผู้นำด้านนวัตกรรมและเคมีภัณฑ์เพื่อสร้างสรรค์คุณภาพชีวิตที่ดีและเป็นองค์กรต้นแบบที่ยึดหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy)...“GC” ได้นำมาปรับใช้ภายในองค์กร...ได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของโครงการนี้ ผู้สนใจสามารถติดตามความคืบหน้าชุมชนเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ http://www.ourkhungbangkachao.com/
มุ่งหวังที่จะสร้างจิตสำนึกในการใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประโยชน์สูงสุด และจะช่วยส่งเสริมให้ชุมชนบางกะเจ้ามีการจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพ สร้างการมีส่วนร่วมในชุมชน รวมถึงการนำขยะพลาสติกมาเพิ่มมูลค่า สร้างเป็นรายได้ให้กับผู้คนในชุมชนอย่างยั่งยืน ดำเนินงานร่วมกับวัดจากแดง ซึ่งเป็นหนึ่งในศูนย์รวมของคนในชุมชนบางกะเจ้า ให้เป็นศูนย์กลางการจัดการขยะชุมชนอย่างครบวงจร
ถ้าจะถามว่า...อะไรคือแรงบันดาลใจที่ทำให้ตัดสินใจริเริ่มการจัดตั้งให้วัดจากแดงเป็นศูนย์กลางการจัดการขยะชุมชนอย่างครบวงจร รวมถึงเป็นแหล่งศึกษาและเรียนรู้การจัดการขยะ?
พระมหาประนอม พระนักพัฒนา บอกว่า เกิดจากหลักคำสอนของพุทธศาสนา วินัยปิฎก ซึ่งเป็นหนึ่งในข้อศีลปฏิบัติของพระสงฆ์และต้นแบบจากพระเถระหลายๆองค์ในเรื่องของการทำวัดให้สะอาด
หลักธรรมในพระสูตร หากทิ้งไม่ถูกที่ เคหสถานไม่สะอาด ทำให้เป็นโรคผิวหนัง แต่หากมีความสะอาดจะทำให้คนรักใคร่...
เฉกเช่นการทำความสะอาด การจัดการขยะต่างๆอย่างถูกต้องถูกวิธี นอกจากจะได้เรื่องความสะอาดแล้ว ยังได้ขุมทรัพย์ที่ได้จากการนำขยะกลับมาทำให้เกิดมูลค่าอีกด้วย
“การเดินทางไปดูงานที่ประเทศไต้หวัน ซึ่งสามารถผลิตเสื้อผ้าจากขวดได้...ถ้าทำได้นอกจากทำให้วัดสะอาดแล้วยังมองเห็นคุณค่าของขยะ หากบริหารจัดการดี คัดแยกและนำมาต่อยอดจะทำให้ขยะเกิดมูลค่าได้”
โครงการ “จีวรรีไซเคิล” เริ่มในปี 2561 และประสบความสำเร็จในการจัดทำจีวรรีไซเคิลในปี 2562...จีวร 1 ชุด ใช้ขวดพลาสติก 15 ขวด ...หากครบชุดใช้ประมาณ 60 ขวด...ผลิตได้ 200 ชุด ขณะนี้จำหน่ายได้แล้วประมาณ 100 ชุด...หลังจากทางวัดได้เริ่มโครงการจัดการขยะ ชาวบ้านในชุมชนก็เริ่มเห็นความสำคัญมากขึ้น
โดยเฉพาะได้เรียนรู้เรื่องการจัดการขยะ การคัดแยกขยะแต่ละประเภท…นำขวดขยะพลาสติกมามอบให้วัด ถือเป็นการมาร่วมบุญแทนการนำเงิน อาหาร มาถวายพระ
“นำขวดพลาสติกมาแลกน้ำยาล้างจาน น้ำยาซักผ้า...น้ำยานี้ก็ได้มาจากการหมักเศษผัก ผลไม้ นับรวมไปถึงนักเรียนในชุมชนก็สามารถนำมาแลกคะแนน และกำลังจะมีโครงการจัดทำธนาคารขยะในอนาคต”
อีกทั้ง...ชุมชนยังได้ร่วมเรียนรู้การตัดเย็บจีวรรีไซเคิล จัดทำอย่างประณีต คุณภาพดี เป็นการเสริมสร้างรายได้
ย้ำว่า...ชุมชน “คุ้งบางกะเจ้า” ได้มีการแยกขยะภายในชุมชน แบ่งเป็น 3 ประเภท ได้แก่ “ขยะอินทรีย์”...วัดจากแดงนำกลับมาผลิตเป็นน้ำหมักชีวภาพ...“ขยะรีไซเคิล” ร่วมกับพันธมิตร จัดการอบรมให้ความรู้เรื่องการแยกประเภทของพลาสติกให้ถูกต้องกับชาวบ้านในชุมชนคุ้งบางกะเจ้าและวัดจากแดง
เพื่อให้สามารถนำกลับเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล เพิ่มมูลค่าให้กับพลาสติก สร้างรายได้ให้ชุมชน รวมถึงประสานงานผู้รับซื้อขยะพลาสติกต่อไป
สุดท้าย...“ขยะอันตราย” องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) รวบรวมและส่งต่อเพื่อกำจัดต่อไป
“จีวร” ที่ผลิตจาก “พลาสติกรีไซเคิล” ใช้นวัตกรรมในการนำขยะขวดพลาสติก PET ที่เก็บได้จากชุมชน ผ่านมือพระสงฆ์ ฆราวาสวัดจากแดง นำมาคัดแยกเฉพาะขวด PET ชนิดใส แล้วผ่านกระบวนการ อัปไซคลิง (Upcycling)...เพื่อแปรรูปเป็นเส้นใยรีไซเคิล
...
ก่อนที่จะนำมาถักทอผสมผสานกับเส้นใยเรยอนโพลีเอสเตอร์ (Polyester Rayon), เส้นใยฝ้าย และเส้นใยซิงค์โพลีเอสเตอร์ต้านแบคทีเรีย (Antibacterial Polyester Zinc) ที่ช่วยลดกลิ่นอับเวลาสวมใส่...เป็นผ้าเนื้อดี เย็นสบาย แต่หากในอากาศเย็นจะมีความอุ่นแห้งเร็ว ไม่ยับง่าย
กลายเป็นจีวรรีไซเคิลสีพระราชนิยมที่ตัดเย็บด้วยฝีมือชาวบ้านชุมชนคุ้งบางกะเจ้า ที่สำคัญ...ยังสืบต่อภูมิปัญญาในการตัดเย็บจีวรอย่างถูกต้องตามหลักพุทธบัญญัติ
ส่งต่อความยั่งยืน...ผ่านแหล่งเรียนรู้ด้านการจัดการขยะอย่างครบวงจร บวกกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์จีวรรีไซเคิลผืนแรกของประเทศไทยที่มีมูลค่าเพิ่มจากขยะพลาสติก ยิ่งเป็นนามธรรมจับต้องได้
หน่วยงาน องค์กร ชาวบ้าน ชุมชนไม่น้อยให้ความสนใจโครงการ “จีวรรีไซเคิล” พระมหาประนอม บอกอีกว่า เราจึงขยายผลให้ความรู้กับชุมชนในจังหวัดใกล้เคียงที่จะเข้ามาร่วมอบรม อาทิ สุพรรณบุรี ปทุมธานี ราชบุรี...มีทั้งนิมนต์ไปอบรมและเดินทางมาร่วมอบรมที่วัดจากแดง
กระทั่งปัจจุบันนี้ “วัดจากแดง” กลายเป็นที่ปรึกษาในเรื่องการบริหารจัดการขยะไปแล้ว
ในอนาคตอาจจะนำไปทำผลิตภัณฑ์อื่นๆอย่างนำไปผลิตเสื้อให้กับคนงานในวัด เพื่อใช้ภายในก่อน และมีการศึกษาหานวัตกรรมใหม่ๆมาปรับใช้ต่อไป
“จีวรรีไซเคิล” อีกหนึ่งตัวอย่างนวัตกรรมสำคัญ ลดขยะพลาสติก ...แถมสร้างมูลค่าเพิ่มได้อย่างมีคุณค่า.