เตือน "หญิงตั้งครรภ์" ดื่ม "น้ำกระท่อม" ไม่ได้ ส่งผลเสียต่อแม่และเด็ก

ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม เตือน "หญิงตั้งครรภ์" อย่าหลงเชื่อข่าวปลอม ย้ำคนท้องดื่มน้ำกระท่อมไม่ได้ จะส่งผลเสียต่อร่างกายทั้งแม่และเด็ก หากมีความจำเป็นต้องใช้ควรปรึกษาแพทย์ก่อน

วันที่ 3 ก.พ. 2565 เฟซบุ๊ก Anti-Fake News Center Thailand โพสต์เตือนข่าวปลอม โดยระบุข้อความว่า ตามที่ได้มีการส่งต่อข้อความในสื่อออนไลน์ เกี่ยวกับประเด็นเรื่อง คนท้องสามารถดื่มน้ำกระท่อมได้ ไม่ส่งผลต่อสุขภาพหรือทารกในครรภ์ ทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข พบว่าข้อมูลดังกล่าวนั้น เป็นข้อมูลเท็จ

กรณีการแชร์ข้อมูลที่ระบุว่า คนท้องสามารถดื่มน้ำกระท่อมได้ ไม่มีผลต่อทารกในครรภ์นั้น ทางกรมการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก ได้ชี้แจงถึงเรื่องดังกล่าวว่า ในประเทศไทย พบมีการใช้ใบกระท่อมมีหลายรูปแบบ เช่น บดเป็นผง ละลายน้ำดื่ม หรือเคี้ยวใบสด นิยมบริโภคแบบเคี้ยวใบสด เคี้ยวเหลือแต่กาก แล้วคายออก หรือเอาใบมาย่างให้เกรียม และตำให้ละเอียดผสมกับน้ำพริกรับประทานเป็นอาหาร เพื่อให้มีแรงทำงานและสามารถทน ตากแดดอยู่กลางแจ้งได้เป็นเวลานาน โดยไม่รู้สึกเหนื่อย ซึ่งเป็นการใช้แบบวิถีชุมชน

รวมทั้งตามภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้าน ใช้เป็นยาแก้ปวดท้อง แก้บิด ท้องเสีย แก้ปวดเมื่อย ทำให้นอนหลับ และระงับประสาท ซึ่งหมอพื้นบ้าน จะนำส่วนของเปลือกและใบกระท่อมมาใช้เป็นยารักษาแก้ท้องร่วง ปวดท้อง ลดอาการปวดบิด ถ่ายเป็นเลือด ใช้รักษาโรคกระเพาะอาหาร โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคผิวหนัง โดยเคี้ยวใบกระท่อมที่แกะก้านใบออก อาจกลืนหรือคายกาก แล้วดื่มน้ำตาม

สำหรับสารเสพติดที่พบในใบกระท่อม คือ ไมทราไจนีน (Mitragynine) เป็นสารจำพวกอัลคาลอยด์ ออกฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง (CNS depressant) เช่นเดียวกับยาเสพติดกลุ่มเดียวกัน เช่น psilocybin LSD และ ยาบ้า พบข้อมูลรายงานการศึกษาวิจัย จากการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับผลลัพธ์ของมารดาและทารก ที่ได้รับกระท่อมก่อนการคลอด โดยกลุ่มมารดาที่ใช้กระท่อมระหว่างตั้งครรภ์ 6 ราย ช่วงอายุ 37-39 ปี มีเหตุผลการใช้ที่ต่างกันออกไป เช่น ใช้เพื่อการลดอาการปวด, ลดความวิตกกังวล, บรรเทาอาการถอนยากลุ่ม Opioid และใช้เพื่อมีผลคล้ายกลุ่ม Opioid

ทั้งนี้ จากผลการวิเคราะห์พบว่า 6 กรณีศึกษา ที่ได้รับกระท่อมก่อนคลอดมีอาการแสดง โดยมารดาและทารก มีอาการถอนยากระท่อม ที่ได้รับกระท่อมรูปแบบที่แตกต่างกัน เช่น บางรายดื่มชากระท่อมเป็นเวลา 3-4 ครั้งต่อวัน, บางรายดื่มชากระท่อมเป็นประจำทุกวัน บางรายใช้กระท่อมเป็นประจำทุกวัน ขนาด 18 – 20 กรัม ฯลฯ โดยอาการของมารดาที่มีอาการถอนยาจากกระท่อม จะแสดงอาการวิตกกังวล ขนลุกกระสับกระส่าย เหงื่อออกมาผิดปกติ ในส่วนของทานใบกระท่อม พบอาการขาดยาในทารก (Neonatal Abstinence Syndrome : NAS) ที่มารดาใช้สารเสพติดประเภท เฮโรอีน และกลุ่มบรรเทาอาการปวดหรือยาแก้ปวด มีอาการหายใจหอบ เร็ว ถ่ายเหลว อาเจียน ตัวสั่น เกร็ง เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม มีหลายปัจจัยที่ทำให้เกิดความซับซ้อนของกระท่อม ต่อการเกิดอาการถอนยา (Wright,2021) และปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลการศึกษา การใช้น้ำกระท่อมในหญิงตั้งครรภ์ที่แน่ชัด หากหญิงตั้งครรภ์ที่มีความประสงค์ใช้กระท่อม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เพื่อความปลอดภัยของมารดาและทารก

ดังนั้นขอให้ประชาชนอย่าหลงเชื่อข้อมูลดังกล่าว และขอความร่วมมือไม่ส่ง หรือแชร์ข้อมูลดังกล่าวต่อ ในช่องทางสื่อสังคมออนไลน์ต่างๆ และเพื่อให้ประชาชน ได้รับข้อมูลข่าวสารจากกรมการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือก สามารถติดตามข้อมูลได้ที่เว็บไซต์ www.dtam.moph.go.th หรือโทร 02 5917007.

ขอบคุณ เฟซบุ๊ก Anti-Fake News Center Thailand