9 มีนาคม 2564 ทราบว่า ฯพณฯ อันดรีย์ เบชตา เอกอัครราชทูตอูเครนประจำประเทศไทย อยากคุยด้วย พ่อผมจึงเดินทางไปที่ห้องทานกาแฟ ตึกออลซีซัน ถนนวิทยุ กรุงเทพฯ ระหว่างทานกาแฟ ทูตเบชตาเอ่ยว่า “ไม่อยากพูดทางโทรศัพท์ อยากบอกด้วยตัวเองว่า ผมจะครบวาระของกระทรวงการต่างประเทศแล้ว ผมต้องกลับอูเครน...” “...ไม่อยากกลับ ผมรักเมืองไทยมาก”
พ่อยังแซวว่า ท่านเพิ่งอายุ 45 ปี กลับไปประจำกระทรวงสักพัก เดี๋ยวก็ขึ้นเป็นปลัดกระทรวง เกษียณเมื่อใดแล้วก็แลกกัน
ผมไปอยู่เทือกเขาคาร์เพเทียน ท่านมาอยู่ที่ไทย อยู่ถาวรไปเลย ท่านบอกว่า “ผมจะกลับอูเครน 30 มิถุนายน” พ่อผมยังชวนท่านไปเที่ยวตราดก่อนกลับ ซึ่งท่านรับปาก
คุณบังอร จานสันเทียะ กงสุลกิตติมศักดิ์อูเครนประจำพัทยา โทร.มาบอกพวกเราช่วงสายของอาทิตย์ 30 พฤษภาคม 2564 ว่า ท่านทูตเบชตาเสียชีวิตเมื่อเช้าตรู่ของวันนี้ที่สตูล นำความตกใจ เสียใจ มาสู่พวกเราทุกคน ท่านทูตเสียก่อนหน้าวันเดินทางกลับ 1 เดือนพอดี
ท่านทูตเบชตาจบจากภาควิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยลวีฟเมื่อ พ.ศ.2541 แล้วก็เริ่มทำงานในกระทรวงการต่างประเทศ เคยมาประจำการที่ไทยก่อนหน้านี้ในตำแหน่งที่ปรึกษาเมื่อ พ.ศ.2550 และเป็นเอกอัครราชทูตในประเทศไทยเป็นครั้งแรกในชีวิตเมื่อ พ.ศ.2559 นับเป็นนักการทูตที่ทำงานเข้มแข็งมากที่สุดท่านหนึ่ง
ท่านทูตเบชตากับพ่อผมนัดทานอาหารและกาแฟด้วยกันบ่อย ผมเข้าไปดูรูปเก่าในเฟซบุ๊กแฟนเพจ ‘นิติภูมิธณัฐ มิ่งรุจิราลัย’ ก็ยังเห็นภาพท่านทั้งสองแต่งตัวง่ายๆ นั่งทานกาแฟคุยกันตามห้างสรรพสินค้าในกรุงเทพฯ หลายครั้งที่ทูตเบชตามีแขกสำคัญจากอูเครนมาประเทศไทย พ่อผมก็ช่วยต้อนรับ ทั้งศิลปินระดับโลกชาวอูเครนอย่างท่านอีวาน มาร์ชุก และศิลปินท่านอื่นๆ
...
ท่านทูตเบชตาเคยบอกพ่อผมว่า อยากให้คนไทยทำการค้าและลงทุนในอูเครน จึงเกิดงานสัมมนาโอกาสทางการศึกษา การค้าและการลงทุนไทยในอูเครน เมื่ออาทิตย์ 9 ธันวาคม 2561 ที่โรงแรมอัลมีรอซ ถ.รามคำแหง กรุงเทพฯ วันนั้น ผู้เข้าร่วมสัมมนาทุกท่านได้รับความรู้ทุกด้านอย่างครบถ้วน ท่านทูตให้ข้อมูลและตอบคำถามผู้เข้าสัมมนาอย่างละเอียดและเป็นกันเอง
คุณพ่อผมเหยียบแผ่นดินอูเครนครั้งแรกเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2534 ถึงวันนี้ก็ 30 ปีพอดี ถือว่าพ่อเป็นคนที่มีเพื่อนชาวอูเครนมากคนหนึ่ง เคยเดินทางไปพบกับอดีตประธานาธิบดีและบุคคลสำคัญชาวอูเครนอีกหลายท่าน ทุกปีจะมีเพื่อนชาวอูเครนที่เป็นคณะเจ้าของตลาดมาเที่ยวและพักผ่อนหนีหนาวมาประเทศไทยครั้งละหลายเดือน
7 พฤษภาคม 2563 เพื่อนกลุ่มหนึ่งที่มาจากจังหวัดอีวาโน-ฟรังคิฟสค์ บินจากกรุงเทพฯกลับอูเครน ถึงอูเครนได้ไม่นาน เพื่อนคนหนึ่งในกลุ่มคือคุณอังเดร โบยชุค เจ้าของตลาดสมอด-ยาน-สคืย-ซุเวนีรนืย-เรียน็อก ก็เสียชีวิตเพราะติดเชื้อโควิด-19 ที่อูเครน
ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของประเทศต่างๆ จะดีหรือไม่ ส่วนหนึ่งมาจากความขยันขันแข็งของนักการทูตที่เดินทางมาประจำในประเทศนั้นๆ ผมโชคดีที่พ่อมีเพื่อนเป็นนักการทูตจากหลายประเทศ โดยไม่ได้มีความสัมพันธ์กันอย่างเป็นทางการ ส่วนใหญ่ก็จะคบค้าสมาคมกันอย่างเป็นเพื่อนมิตร และไม่นำระบอบลัทธิหรือการปกครอง หรือการเมืองเข้ามายุ่ง
มีเอกอัครราชทูตหรือกงสุลใหญ่บางประเทศสนิทกับครอบครัวเรา ขนาดเคยเดินทางไปที่บ้านทั้งที่กรุงเทพฯ และที่จันทบุรี บางครอบครัวเตรียมจะเดินทางกลับ บุตรชายคนเดียวเสียชีวิต แทนที่จะเก็บสัมภาระกลับประเทศ แต่ต้องนำร่างไร้วิญญาณของลูกตัวเองกลับไปก็มี
บางท่านกลับไปสู่บ้านเกิดของตนเอง เติบโตเป็นปลัดกระทรวงต่างประเทศหรือเป็นผู้ใหญ่ของบ้านของเมือง เมื่อมีปัญหาที่ไม่เข้าใจระหว่างรัฐบาลหรือเอกชน ก็ใช้ความสัมพันธ์ที่เคยคบค้าสมาคมกันช่วยแก้ไข ความสัมพันธ์ต้องมีหลายระดับทั้งระดับรัฐ องค์กร และส่วนบุคคล
ขอแสดงความอาลัยต่อท่านทูตอันดรีย์ เบชตา อีกครั้งหนึ่งครับ.
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com