รู้จักป่าแอมะซอน “ปอดของโลก” ที่กำลังถูกคุกคามจากมนุษย์

แอมะซอน ป่าฝนเขตร้อนขนาดใหญ่ที่สุดในโลก กำลังเผชิญกับไฟป่าครั้งใหญ่ ชนิดที่ว่าสามารถมองเห็นได้จากอวกาศมาประมาณ 1 เดือนติดต่อกันแล้ว โดยสภาพอากาศที่แห้งทำให้ไฟลุกลามรวดเร็วกว่าปกติ

ต้นเหตุของไฟป่าอาจเกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติจากสภาพอากาศที่แห้ง หรืออาจเกิดจากน้ำมือมนุษย์ที่ต้องการใช้ประโยชน์จากป่า โดยไม่ได้ตระหนักถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับดินแดนสีเขียว ที่ถูกเรียกว่า “ปอดของโลก” แห่งนี้

*สวรรค์ของความหลากหลายทางชีวภาพ

ป่าฝนแอมะซอนอยู่ใน “ลุ่มน้ำแอมะซอน” ซึ่งมีขนาดถึง 7.4 ล้าน ตร.กม. ครอบคลุมพื้นที่กว่า 40% ของละตินอเมริกา กระจายไปใน 9 ประเทศ คือ โบลิเวีย, บราซิล, โคลอมเบีย, เอกวาดอร์, เฟรนช์เกียนา, กายอานา, เปรู, ซูรินาเม และเวเนซุเอลา โดย 60% อยู่ในบราซิล ขณะที่พื้นที่ป่าฝนก็กว้างถึง 5.5 ล้าน ตร.กม. หรือราวครึ่งหนึ่งของทวีปยุโรป

ป่าแอมะซอนเป็นเหมือนสรวงสวรรค์ของความหลากหลายทางชีวภาพที่ไม่เหมือนที่ใดในโลก สายพันธ์ุสิ่งมีชีวิต 25% ของโลกถูกพบในป่าแห่งนี้ รวมทั้งพืชกว่า 30,000 ชนิด, ปลา 2,500 ชนิด, นก 1,500 ชนิด, สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 500 ชนิด, สัตว์เลื้อยคลาน 550 ชนิด และแมลงอีกกว่า 2.5 ล้านชนิด ตามข้อมูลจาก องค์การสนธิสัญญาความร่วมมือแอมะซอน (ACTO)

*ทำไมเรียกป่าแอมะซอนว่า “ปอดของโลก”

ลุ่มน้ำแอมะซอนเป็นที่ที่มีป่าปฐมภูมิคิดเป็น 1 ใน 3 ของที่มีอยู่ทั้งหมดบนโลก และผลิตน้ำจืดที่ไม่ถูกแช่แข็งถึง 20% ของน้ำจืดที่มีบนโลก เนื่องจากมีแม่น้ำแอมะซอน อันเป็นแม่น้ำสายใหญ่ที่สุดมีความยาวถึง 6,900 กม.

ป่าแอมะซอนยังทำหน้าที่เป็นเหมือนปอดของโลก โดยดูดซับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากชั้นบรรยากาศโลกถึง 1,500-2,000 ล้านตันต่อปี ซึ่งช่วยในการควบคุมภาวะโลกร้อนอย่างมาก แต่ผลจากการตัดไม้ทำลายป่า ทำให้ประสิทธิภาพในการดูดคาร์บอนไดออกไซด์ของป่าผืนนี้ลดลง

*ที่อยู่ของชนเผ่า 420 เผ่า

ตลอด 11,000 ปีที่ผ่านมา มีผู้อาศัยในป่าแอมะซอนมาตลอด โดยในปัจจุบันมีผู้อาศัยถึง 34 ล้านคน โดย 2 ใน 3 ส่วนอาศัยอยู่ในเมือง ขณะที่ราว 3 ล้านคนเป็นสมาชิกของชนเผ่าที่แตกต่างกัน 420 ชนเผ่า ใหญ่ที่สุดคือเผ่า ติคุนา มีประชากรราว 40,000 คน ส่วน 60 เผ่าในจำนวนนี้ตัดขาดจากโลกภายนอกอย่างสิ้นเชิง

นายราโอนี เมตุกติเร หัวหน้าเผ่าคายาโป เป็นแกนนำในการรณรงค์ต่อต้านการตัดไม้ทำลายป่าในแอมะซอน และเดินทางไปทั่วโลกตลอด 30 ปีที่ผ่านมา เพื่อเรียกร้องให้มีการอนุรักษ์ผืนป่าและคุ้มครองชนพื้นเมือง

*ป่าแอมะซอนกำลังถูกมนุษย์ทำลาย

ตามข้อมูลของ องค์การกองทุนสัตว์ป่าโลกสากล (WWF) พื้นที่ป่าแอมะซอนหายไปเกือบ 20% ในช่วงครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา และอัตราการทำลายป่าก็เพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ

นับตั้งแต่ช่วงทศวรรษที่ 70 ต้นไม้ในป่าแอมะซอนถูกตัดเพื่อจัดสรรพื้นที่สำหรับการก่อสร้างอาคารหรือถนน รวมทั้งการทำฟาร์มต่างๆ และการขุดเจาะหาน้ำมัน ซึ่งบ่อยครั้งที่ชาวไร่จะใช้ไฟเพื่อเคลียร์พื้นที่อย่างรวดเร็ว แล้วควบคุมไฟไม่อยู่จนเกิดไฟป่าลุกลาม

*ทำไมประธานาธิบดี ฌาอีร์ โบลโซนารู จึงโดนต่อต้าน

ประธานาธิบดี ฌาอีร์ โบลโซนารู รับตำแหน่งผู้นำบราซิลในเดือนมกราคมที่ผ่านมา เขาเคยมีตำแหน่งในกองทัพและแสดงความเห็น ซึ่งเป็นข้อถกเถียงอย่างหนักมาแล้ว เช่น คำพูดกีดกันผู้มีความหลากหลายทางเพศ (LGBTQ) เขายังเคยบอกว่า นิยมการใช้อำนาจเผด็จการ และอาจใช้กำลังเพื่อให้ผู้คนอยู่ภายใต้การควบคุม

นายโบลโซนารู เคยถูกโจมตีอย่างหนักในอดีต เนื่องจากเขาเข้าข้างบริษัทก่อสร้างต่างๆ และไม่ลงโทษผู้ลักลอบตัดไม้อย่างหนักเท่ากับรัฐบาลก่อน บางคนถึงกับกล่าวหาว่า เขาสนับสนุนการตัดไม้และทำการเกษตรเพื่อเคลียร์พื้นที่ป่า

เมื่อสัปดาห์ก่อน สถาบันวิจัยอวกาศแห่งชาติ (INPE) ที่ออกมารายงานว่า การตัดไม้ทำลายป่าในเดือนกรกฎาคม 2562 เพิ่มขึ้นจากเดือนเดียวกันปีก่อนถึง 4 เท่า และมีการตัดไม้ในป่าแอมะซอนราว 2,254 ตร.กม. ในเดือนนี้ มากกว่าปีก่อน 278% แต่นายโบลโซนารู ออกมาปฏิเสธ และบอกว่า INPE โกหก ก่อนจะสั่งปลดผู้อำนวยการของ INPE ที่ทำให้เขาถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก