ขับรถไปอำเภอแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกที่มีชาวสวีเดนมาพำนักพักอาศัยอยู่หลายพันคน ผมได้ยินชาวบ้านแถวนั้นเถียงกันว่า อ้า เขาเป็นชาวอะไรกันแน่?
คนหนึ่งบอกว่าเป็นชาวสแกนดิเนเวียน อีกคนหนึ่งบอกว่าเป็นสวีดิช ผมเลยได้ความคิดว่า เดี๋ยวนี้มีนักท่องเที่ยวจากสแกนดิเนเวียเข้ามาพักผ่อนระยะยาวในเมืองไทยกันเยอะมาก นักท่องเที่ยวจากภูมิภาคนี้ชอบพักอยู่ตามชนบท จำเป็นที่พี่น้องของเราที่จะทำมาค้าขายกับนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคนี้ จะต้องรู้เกี่ยวกับสแกนดิเนเวียกันไว้บ้าง
สแกนดิเนเวียเป็นชื่อรวมที่ใช้เรียก 3 ราชอาณาจักรในภูมิภาคยุโรปตอนเหนือคือ ราชอาณาจักรนอร์เวย์ ราชอาณาจักรสวีเดน และราชอาณาจักรเดนมาร์ก แต่ค่อนข้างจะเป็นศัพท์ทางการเมืองหน่อยครับ ใช้กันเมื่อสักร้อยกว่าปีมานี้เอง พวกนักศึกษาปัญญาชนในสมัยนั้นรวมตัวกันเคลื่อนไหวเพื่อรวมพลังของกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวียตามกระแส Pan-Scandinavianism เพื่อจะใช้เป็นอำนาจต่อรองทางการเมือง
นอร์เวย์กับสวีเดนตั้งอยู่ในคาบสมุทรสแกนดิเนเวีย ส่วนเดนมาร์กตั้งอยู่บนกลุ่มเกาะเดนมาร์กและในคาบสมุทรจัตแลนด์ ผู้คนทั้งสามประเทศนี้มีความสัมพันธ์กันแนบแน่น ไม่ว่าจะเป็นด้านเชื้อชาติ วัฒนธรรม และภาษา
มีหลายครั้งที่เมื่อพูดถึงสแกนดิเนเวีย มีคนนำสาธารณรัฐไอซ์แลนด์เข้ามาด้วย ถ้ามองกันทางด้านภูมิศาสตร์ ผมว่าไม่น่าเอามารวมครับ เพราะที่ตั้งของไอซ์แลนด์เป็นเกาะตั้งอยู่โดดเดี่ยวในมหาสมุทรแอตแลนติกเหนือ ไม่มีพรมแดนอะไรติดกับพวก 3 ประเทศที่ว่านี้เลย อาจจะเป็นเพราะไอซ์แลนด์เคยเป็นของนอร์เวย์และเดนมาร์กอยู่นานกว่า 600 ปี ได้รับเอกราชจากเดนมาร์กเมื่อ ค.ศ.1918 ถึงวันนี้ก็ 100 ปีพอดีครับที่ได้เอกราช
หลายคนเอาฟินแลนด์มาเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มประเทศสแกน-ดิเนเวียด้วยครับ ก็อาจจะด้วยเหตุผลเดียวกันกับไอซ์แลนด์ ที่ว่าฟินแลนด์เคยเป็นส่วนหนึ่งของสวีเดน ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 14-19 พื้นที่ที่ติดกับฟินแลนด์ก็เป็นรัสเซียนะครับ ฟินแลนด์จึงเป็นเหมือนกับประเทศประตูระหว่างกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวียกับรัสเซีย
...
ผู้อ่านท่านคงจะเคยได้ยินคำว่า “นอร์เดน” Norden บางคนก็เรียกว่า Nordic Countries หรือ “กลุ่มประเทศนอร์ดิก” กลุ่มนี้หมายถึง 5 ประเทศที่มีทั้งนอร์เวย์ สวีเดน เดนมาร์ก ไอซ์แลนด์ และฟินแลนด์
อย่างกลุ่มประเทศอาเซียนของเรา ก็เคยมีคนคิดปั้นคำว่า an ASEANER ชาวอาเซียน เคยได้ยินคนพูดว่า I am an ASEAN citizen. ข้าพเจ้าเป็นพลเมืองอาเซียน เมื่อ 5-6 ปีที่แล้ว ผมเคยคิดว่าคำนี้น่าจะดัง แต่พอเข้าประชาคมอาเซียนอย่างสมบูรณ์จริงๆแล้ว คำว่า an ASEANER กลับเฉยๆ ไม่ดังเหมือนกับชาวสแกนดิเนเวียน
เคยมีนักเขียนดังชาวเดนมาร์กไปสวีเดน แล้วก็เขียนกลอนที่มีชื่อว่า I am a Scandinavian. ข้าพเจ้าเป็นชาวสแกนดิเนเวียน ปรากฏว่ากลอนชุดนี้ดังมาก ดังจนเกิดกระแส one people หรือความเป็นประชาชาติหนึ่งเดียวกันที่ได้รับการตอบสนองมาก
ตั้งแต่ ค.ศ.1939 ที่กลอนบทนี้แพร่ขยายกระจายออกไป ก็เกิดความร่วมมือกันทางด้านต่างๆของทั้ง 3 ประเทศ ทั้งระดับรัฐและเอกชน ผู้อ่านบางท่านคงเคยใช้บริการของสายการบิน SAS นะครับ คำนี้ย่อมาจาก Scandinavian Airlines System ตอนหลังเปลี่ยนมาเป็น Scandinavian Airlines นี่แหละครับ คือสายการบินแห่งชาติ ที่ทำร่วมกันทั้งของเดนมาร์ก นอร์เวย์ และสวีเดน เป็นธุรกิจการบินที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในสแกนดิเนเวีย
กลุ่มประเทศสแกนดิเนเวีย ทั้งสวีเดน นอร์เวย์ และเดนมาร์ก ปกครองในระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ ราชวงศ์ทั้ง 3 ประเทศมีความใกล้ชิดเป็นเครือญาติกัน มีการปรับเปลี่ยนระบบการสืบสันตติวงศ์จนเหมือนกัน สวีเดนแก้ไขพระราชบัญญัติการสืบสันตติวงศ์ ค.ศ.1980 จะพระราชโอรส หรือพระราชธิดาก็ได้ มีสิทธิ์สืบราชบัลลังก์ถ้าประสูติ เป็นพระองค์แรก
ค.ศ.1990 รัฐสภานอร์เวย์ก็แก้ไขพระราชบัญญัติ ค.ศ.2008 ว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ รัฐสภาเดนมาร์กก็แก้ไขกฎหมายว่าด้วยการสืบราชสันตติวงศ์ ที่มีเนื้อหาเหมือนกัน
ผู้อ่านท่านจะเห็นนะครับ ว่าประเทศทางแถบนี้จะทำอะไรเหมือนๆ กัน มีความกลมเกลียวกัน เรื่องการส่งเสริมสิทธิสตรีและความเสมอภาคระหว่างชายหญิงของกลุ่มสแกนดิเนเวียก็ทำกันมานานนมและเข้มข้นมาก
คงไม่ต้องเถียงกันแล้วครับ
ว่าเขาเป็นชาวสวีดิช
หรือชาวสแกนดิเนเวียนกันแน่?
นิติการุณย์ มิ่งรุจิราลัย
songlok1997@gmail.com