หนังสืออมตะพระกรุ ของต้อย เมืองนนท์ บอกเรื่องราวของพระขุนแผนเคลือบวัดใหญ่ชัยมงคล จังหวัดอยุธยาว่า มีสามพิมพ์ พิมพ์ห้าเหลี่ยมอกใหญ่ ฐานสูง พิมพ์ห้าเหลี่ยมอกใหญ่ ฐานเตี้ย และพิมพ์แขนอ่อน
นอกจากพบจากวัดใหญ่ชัยมงคล บริเวณอโยธยาเดิม ยังพบในบริเวณซากโบราณสถาน...ที่วันนี้ เรียกโรงเหล้า ไม่ใกล้ไม่ไกลวัดใหญ่ชัยมงคลสักเท่าใด ข้อที่แตกต่าง กรุโรงเหล้า...เป็นเนื้อดินขาว ไม่มีเคลือบ
เหล่านี้เป็นขุนแผนอยุธยาที่พบกันเมื่อกว่าเจ็ดแปดสิบปีที่แล้ว
ต่อมา เมื่อปี 2506 พบขุนแผนเคลือบในกรุวัดเชิงท่า นนทบุรี ความแตกต่าง น้ำยาเคลือบกรุนี้สีเหลืองอ่อน ไม่เข้มข้นออกเหลืองแดงดำเหมือนวัดใหญ่ฯต่อมายังพบที่กรุวัดอัมพวัน อำเภอบางใหญ่ นนทบุรี อีกจำนวนหนึ่ง
หันมาพิจารณาพระขุนแผนอยุธยาทุกพิมพ์มีจำนวนน้อยมาก เฉพาะพิมพ์ห้าเหลี่ยมอกใหญ่ หาองค์แท้ดูเป็นองค์ครูได้ยาก เส้นสายลายพิมพ์เดียวกับขุนแผนกรุบ้านกร่าง สุพรรณฯ
คนรักพระขุนแผน ถ้าแม่นพิมพ์พระขุนแผน บ้านกร่างก็ได้เปรียบกว่า เพียงแต่ขุนแผนบ้านกร่างเป็นเนื้อดินเผา เนื้อหยาบ ฟ่ามฟ่าว เดาว่าเป็นดินชนบทพื้นที่...แต่ขุนแผนเคลือบ เป็นดินขาวเนื้อละเอียดแน่นเนียนกว่า
เทียบเคียง “องค์ครู” ในหนังสือขุนแผนเคลือบ องค์ในคอลัมน์เป็นพิมพ์ห้าเหลี่ยม อกใหญ่ ฐานสูง...ทั้งแม่พิมพ์ เส้นสายลายพิมพ์ น้ำยาเคลือบด้านหน้าและด้านหลังซึ่งยังพอเห็นลายนิ้วมือใต้คราบฝุ่นดินหนา
คนเป็นพระที่มีประสบการณ์มากพอ ก็พอจะตัดสินได้เป็นพระแท้
แต่กระนั้น หากจะให้ออกปากยืนยันกันจริงๆก็ยังต้องขอเวลาพิจารณาต่อ
เหตุเพราะคราบดินฝุ่นหนา ซึ่งเจ้าของคงรักที่จะรักษาไว้แบบเดิมๆ ที่มีทั้งด้านหน้า และด้านหลัง
ด้านหน้า คราบฝุ่นบังรอยแตกลายงาของผิวเคลือบ...ทั้งส่วนที่ผิวเคลือบบางเหลืองอมแดง และส่วนในหลุมร่องลึกที่ผิวเคลือบหนาเห็นเป็นสีคล้ำดำ ซึ่งทุกองค์ต้องเห็นชัดเจน
...
ขุนแผนเคลือบแท้ที่คุ้นตาจะมีรอยแตกลายงาในน้ำยาที่เคลือบทุกองค์
ดูจากภาพขยายใหญ่บริเวณใกล้ขอบตัดองค์พระเห็นรอยลายงาจางๆ หากใช้พู่กันแข็งปัดแรงๆให้คราบดินฝุ่นหมดไป หรือถ้าไม่ออก ก็ต้อง “กล้าล้าง” หมดคราบฝุ่นดินแล้ว เห็น “ลายงา” เล็กใหญ่ชัดขึ้น
แต่แม้ล้างฝุ่นดินออก ไม่เห็นรอยลายงาเลย ก็ค่อยๆพิจารณาอีกที องค์นี้แม้ไม่เจอลายงา ดูองค์รวม..ด้านหน้าที่ชัดเจนว่า เก่าถึงอายุ องค์นี้ยังไงๆก็เป็นพระแท้
ส่วนด้านหลัง...คราบฝุ่นดินหนาปกปิดผิวดินขาว ที่มีธรรมชาติ ละเอียดหรือหยาบระดับหนึ่งไว้ แต่ร่องรอยลายมือที่เห็นแม้พอชี้ได้ว่าดี...
แต่ถ้าไม่มีคราบฝุ่นดิน...น่าจะดีกว่า เพราะจะตัดสินได้เต็มปากมากขึ้น
คนรักพระรุ่นเก่า มักชอบพระแบบเดิมๆ หากเจ้าของใจแข็ง อยากเก็บไว้ ก็เก็บต่อไป หรือหากจะปัดหรือจะล้างออก ก็ตัดสินใจเอง
ประเด็นคราบฝุ่นดิน...ซึ่งก็แน่ใจ มากับพระแต่เดิมๆ แต่เมื่อทบทวนกับจำนวนพระขุนแผนเคลือบหลายๆองค์ในหนังสือหลายเล่มของวงการที่เชื่อถือได้ ไม่มีองค์ไหนมีคราบฝุ่นดินเหลือไว้เลย
ถ้ามีสักองค์ แล้วมีองค์ในคอลัมน์วันนี้ เป็นองค์ที่สอง ก็จะเป็นตัวช่วยให้เรียนรู้ คราบฝุ่นดินขุนแผนเคลือบแท้ เป็นเช่นนี้ ก็ควรเก็บคราบฝุ่นดินเอาไว้
พระขุนแผนเคลือบวัดใหญ่ฯ..มีจำนวนน้อย วันนี้หาผู้รู้จริงแทบไม่ได้ จนเกือบพูดได้ว่าเป็นพระในตำนาน เจอพระแท้เชื่อถือได้ ก็ควรจะตั้งใจดูและดูกันไว้...ไม่แน่ว่า วันหนึ่งข้างหน้า...บุญมาวาสนาเสริมท่านจะมาโปรดถึงมือสักองค์.
พลายชุมพล
คลิกอ่านคอลัมน์ “ปาฏิหาริย์จากหิ้งพระ” เพิ่มเติม