โทมัส คุก ทำผวา!

บรรดาเจ้าของธุรกิจโรงแรมไทยที่มีสัญญารับลูกค้าจากบริษัททัวร์ยักษ์ใหญ่เก่าแก่ของโลก “โทมัส คุก” เป็นอันนั่งกันไม่ติด เมื่อรู้ข่าวเมื่อวันจันทร์ที่ 23 ก.ย.ที่ผ่านมา บริษัท โทมัส คุก ประเทศอังกฤษ อายุ 178 ปี ต้องปิดตัวกะทันหันจากภาวะล้มละลาย

ที่สั่นคลอนกันมากขึ้นไปอีก นั่นคือ บริษัท โทมัส คุก ไม่ได้มีแค่ที่อังกฤษ แต่มีไปทั่วยุโรป ทั้งเยอรมนี โปแลนด์ กลุ่มประเทศนอร์ดิก ประกอบด้วย เดนมาร์ก ฟินแลนด์ ไอซ์แลนด์ นอร์เวย์ และสวีเดน รวมไปถึงอินเดีย ซึ่งล้วนแล้วแต่ส่งลูกทัวร์มาพักโรงแรมในไทย

รายใหญ่ที่สุดที่มีสัญญาจองห้องพักโรงแรมไทยและส่งลูกทัวร์มามากที่สุด คือ โทมัส คุก เยอรมนี ที่ตอนนี้ประกาศล้มละลายตามบริษัทที่อังกฤษไปแล้ว แม้จะมีบริษัทประกันภัยซูริก ของเยอรมนี มาตามจ่ายเงินให้กับโรงแรมในไทยที่มีลูกค้าของโทมัส คุก เข้ามาใช้บริการ ในช่วงวันที่ 23-24 ก.ย.2562

แต่บรรดาโรงแรมในไทยก็ยังหวาดผวาว่า ใบแจ้งหนี้เดิมๆ ที่ลูกค้าของโทมัส คุก เข้ามาใช้บริการช่วงก่อนหน้านี้ จะอยู่ในการดูแลของบริษัทประกันภัยด้วยหรือเปล่า เพราะ ณ ตอนนั้นบริษัทยังไม่ประกาศล้มละลาย

ยิ่งโรงแรมแต่ละแห่งไปเปิดลิ้นชักสำรวจใบแจ้งหนี้ที่ยื่นไปแล้วและเตรียมยื่นให้บริษัทโทมัส คุก ซึ่งตามปกติจะมีดิวจ่ายเงินกันทุก 30 วัน เอาเข้าจริงๆตอนนี้เจอค้างจ่ายอยู่ 2–3 เดือน

จะเห็นว่าปัญหาการล้มละลายของ “โทมัส คุก” ที่กระทบอุตสาหกรรมท่องเที่ยวทั่วโลกมีรูปแบบแตกต่างกัน ในไทยคนที่ถูกผลกระทบมาก คือธุรกิจโรงแรม ที่ยังเก็บเงินจาก “โทมัส คุก” ไม่ได้ ซึ่งเท่าที่สมาคมโรงแรมรวบรวมสมาชิกมาเบื้องต้นมี 46 ล้านบาท และในที่นี้ยังมีโรงแรมที่ไม่ได้เป็นสมาชิกและไม่ได้แจ้งข้อมูลกับสมาคมโรงแรมไทย

ส่วนนักท่องเที่ยวที่มาจากยุโรปแล้วมาไทยในช่วง “โทมัส คุก” ประกาศล้มละลาย เช่น ในสัปดาห์ก่อน มี 843 คน ไม่ได้รับผลกระทบรุนแรง โดยโรงแรมของไทยใช้วิธีขอเก็บเงินจากลูกค้าในราคาพิเศษเทียบเท่าราคาที่คิดกับเอเย่นต์ และอีกส่วนหนึ่งเป็นนักท่องเที่ยวที่ซื้อประกันการเดินทางมา จึงมีบริษัทประกันดูแลค่าใช้จ่ายให้

ส่วนการเดินทางกลับประเทศจะเป็นนักท่องเที่ยวที่ซื้อตั๋วไป-กลับ จากสายการบินต่างๆไว้อยู่แล้ว จึงไม่มีปัญหาตกค้างในประเทศไทย

แตกต่างจากลูกค้า “โทมัส คุก อังกฤษ” ที่ไปเที่ยวในตุรกี อียิปต์ ที่เป็นข่าวใหญ่โตไปทั่วโลกว่า ตกค้างในต่างประเทศ หาเครื่องบินกลับประเทศไม่ได้ จนรัฐบาลอังกฤษต้องส่งเครื่องบินไปรับร่วม 150,000 คน นั่นเพราะโทมัส คุก อังกฤษ ให้บริการทัวร์แบบครบเบ็ดเสร็จกับประเทศระยะใกล้ ด้วยการบินคอนดอร์ ของ “โทมัส คุก” ที่บินไปส่งลูกค้าแล้วบินกลับไปรับไม่ได้ เพราะบริษัทล้มละลายเสียก่อน

คราวนี้มาย้อนดูข้อมูลการล้มละลายของโทมัส คุก กันดูบ้างว่า มาจากสาเหตุอะไร เฉพาะผลประกอบการของโทมัส คุก อังกฤษ พบว่า รายได้ที่เติบโตขึ้นทุกปี ปี 2016 รายได้ 297,190 ล้านบาท กำไร 152 ล้านบาท ปี 2017 รายได้ 342,700 ล้านบาท กำไร 381 ล้านบาท ปี 2018 รายได้ 364,399 ล้านบาท แต่ขาดทุนถึง 6,198 ล้านบาท

ระบุสาเหตุหลักมาจากการปรับนโยบายภาษี ต้องมีค่าใช้จ่ายทางภาษีเพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้า 3 เท่า ปัญหาค่าเงินปอนด์ที่อ่อนค่าลง เจอปัญหาความไม่สงบในหลายพื้นที่ เจอปัญหาคลื่นความร้อนในยุโรป ทำให้ลูกค้าชะลอการซื้อทัวร์ หรือยกเลิกทัวร์กะทันหัน จนขาดสภาพคล่อง ไม่เหลือเงินเพียงพอมาดำเนินธุรกิจต่อไปได้

ปัญหาที่ยิ่งกว่านั้นคือ อุตสาหกรรมท่องเที่ยวมีการแข่งขันสูงขึ้น จากยุคเทคโนโลยีและดิจิทัลที่เข้ามาดิสรัปชัน หรือส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อโลกธุรกิจปัจจุบัน เช่น ลูกค้าเปลี่ยนไปใช้บริการกับเอเจนซีทัวร์ ออนไลน์ (OTA หรือ online travel agent) แทน เปลี่ยนไปจองสายการบินต้นทุนต่ำ และวางแผนท่องเที่ยวเองโดยไม่ผ่านบริษัททัวร์

กรณีนี้เป็นอีกหนึ่งบทเรียนราคาแพงของโลกธุรกิจยุคดิจิทัลที่คงไม่หยุดการทำลายล้างอยู่แค่นี้ เพราะปัจจุบันมีธุรกิจใหม่ๆที่เข้ามาดิสรัปชันโลกใบเดิมอีกมาก

ไม่ว่าจะเป็น Facebook ที่ดิสรัปต์วิถีการสื่อสารของคนทั่วโลก, Netflix สตรีมมิงหนังและรายการโทรทัศน์ที่ดิสรัปต์พฤติกรรมการชมภาพยนตร์กระทบต่อธุรกิจโรงหนัง, Amazonที่ดิสรัปต์พฤติกรรมการช็อปปิ้งของคนทั้งโลก, Airbnb ให้เจ้าของบ้านทั่วโลกให้บริการเช่าบ้านหรืออพาร์ตเมนต์ผ่านแพลตฟอร์ม จนกระทบธุรกิจโรงแรม และตอนนี้ทุกคนคิดอะไรไม่ออกก็ถาม Google นั่งหาข้อมูลโดยไม่ต้องออกจากบ้าน

ฉะนั้น เมื่อโลกกำลังเปลี่ยนแปลง ธุรกิจก็ต้องปรับตัวเองให้ไวในระดับสุดขีดด้วย.

อมรรัตน์ จรูญสมิทธิ์