“มะเร็ง” โรคร้ายที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้นกับตนเอง โดยเฉพาะหากเกิดขึ้นกับลูกน้อยของคุณ พ่อแม่ ผู้ปกครองอาจมีความกังวลใจกับเรื่องนี้เป็นอย่างมาก แต่ด้วยวิวัฒนาการทางการแพทย์ที่เจริญก้าวหน้ามากขึ้นทุกวันๆ ทำให้มีเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่ใช้ในการรักษาโรคมะเร็งในเด็ก โอกาสในการรักษาโรคมะเร็งในเด็กให้หายขาดมีมากถึงร้อยละ 60-70 ซึ่งวันนี้เราจะพาไปรู้จักโรคมะเร็งในเด็กกันว่ามีโรคอะไรบ้าง

• โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก

โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก เป็นโรคมะเร็งที่พบมากที่สุดในเด็ก จากผลการสำรวจล่าสุดของชมรมมะเร็งในเด็กแห่งประเทศไทย สมาคมโลหิตวิทยาแห่งประเทศไทยล่าสุด พบว่าอัตราการเกิดโรคมะเร็งในเด็กอยู่ที่ประมาณ 100 คนต่อประชากรเด็กไทย 1,000,000 คนต่อปี ส่วนใหญ่เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวหรือลูคีเมีย อยู่ที่ประมาณเกือบ 40 คนต่อประชากรเด็กไทย 1,000,000 คนต่อปี

มะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กเกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมในตัวผู้ป่วยเอง เกิดจากการแบ่งตัวที่ผิดปกติของเซลล์คนไข้ ไม่ได้เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมของพ่อแม่ และไม่ใช่มะเร็งทุกชนิดจะมีการถ่ายทอดทางพันธุกรรม

อาการ

เด็กจะมีอาการซีด มีไข้ มีจุดจ้ำเลือดตามร่างกาย มีเลือดออกง่าย หรือในบางรายอาจพบว่ามีต่อมน้ำเหลือง ตับ ม้ามโตร่วมด้วย

การตรวจคัดกรอง

โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กเป็นโรคที่ไม่สามารถตรวจคัดกรองได้ สิ่งที่สามารถทำได้คือ พาเด็กไปฉีดวัคซีนตามวัย ซึ่งแพทย์จะทำการตรวจและเช็กพัฒนาการของเด็กตามแต่ละช่วงวัยอยู่แล้ว แต่หากเด็กมีอาการผิดปกติที่สงสัยว่าจะเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก ควรรีบพาไปพบแพทย์ เพราะบางครั้งอาการที่เกิดขึ้นอาจจะเป็นอาการของโรคเลือดอื่นๆ ก็ได้ เช่น ธาลัสซีเมีย โรคเลือดออกหยุดยากอื่นๆ เป็นต้น

...

การรักษา

การรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก ทำได้โดยการให้ยาเคมีบำบัด (chemotherapy) โดยใช้ยาหลายชนิดร่วมกัน นอกจากนี้ในรายที่เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดรุนแรง อาจรักษาด้วยการปลูกถ่ายไขกระดูก โดยนำไขกระดูกที่เข้ากันได้มาปลูกถ่ายให้กับผู้ป่วย

มะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็กนั้นมีโอกาสหายขาดสูง โดยเฉพาะมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL หรือ Acute Lymphoblastic Leukemia ที่พบมากในเด็กนั้นมีโอกาสหายขาดสูง จากตัวเลขของชมรมมะเร็งในเด็กแห่งประเทศไทย ปัจจุบันพบว่ามีโอกาสหายขาดประมาณร้อยละ 60-80

นอกจากนี้ในปัจจุบันยังมีการรักษาโรคมะเร็งแนวใหม่ที่เรียกว่า “การใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัด (Cellular immunotherapy)” ซึ่งผลิตจากเซลล์เม็ดเลือดขาวที่แยกมาจากเลือดของผู้ป่วยและนำมาดัดแปลงให้สามารถจดจำเซลล์มะเร็งได้อย่างจำเพาะ มีความสามารถในการกำจัดเซลล์มะเร็งได้ดียิ่งขึ้น และใส่กลับไปในร่างกายของผู้ป่วยเพื่อไปทำลายเซลล์มะเร็ง ซึ่งเป็นการรักษาที่มีความปลอดภัยสูง เนื่องจากเซลล์ภูมิคุ้มกันที่นำมาเปลี่ยนแปลงภายนอกร่างกายและใส่กลับให้ผู้ป่วยนั้นเป็นเซลล์ของผู้ป่วยเอง ซึ่งขณะนี้ในต่างประเทศสามารถทำสำเร็จแล้ว ส่วนในประเทศไทย ที่คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี กำลังทำการศึกษาและวิจัยเรื่องนี้อยู่

อย่างไรก็ดี การรักษาด้วยเซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดนี้ เป็นการรักษาด้วยวิธีจำเพาะ สามารถรักษาหายได้เฉพาะมะเร็งชนิดใดชนิดหนึ่งเท่านั้น หากผู้ป่วยคนนั้นเป็นมะเร็งชนิดอื่นขึ้นมาอีก เซลล์ภูมิคุ้มกันบำบัดนี้ ก็ไม่สามารถรักษาได้

การดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวในเด็ก

ผู้ป่วยโรคมะเร็งในเด็กควรได้รับอาหารให้ครบ 5 หมู่ ไม่ว่าจะเป็นโปรตีนจากเนื้อสัตว์ต่างๆ กลุ่มคาร์โบไฮเดรต-ข้าว แป้ง กลุ่มเกลือแร่จากผักต่างๆ เพื่อให้ร่างกายเจริญเติบโต ซ่อมแซมส่วนต่างๆ ที่สึกหรอ รวมถึงส่วนที่ร่างกายได้รับยาเคมีบำบัด จึงควรกินอาหารที่ดี มีประโยชน์

กินอาหารที่ปรุงสุกด้วยความร้อน อาหารที่ทำสดใหม่ ทำเสร็จไว้ไม่เกิน 1-2 ชั่วโมง

หลีกเลี่ยงการกินอาหารบางประเภท เช่น ขนมปังที่มียีสต์ ขนมกรุบกรอบต่างๆ เป็นต้น

พาเด็กไปพบทันตแพทย์ปีละ 2 ครั้ง เพื่อเช็กสุขภาพฟัน และควรให้เด็กแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง คือ ตื่นนอนและก่อนนอน

สัปดาห์หน้ายังมีเรื่องราวน่ารู้เกี่ยวกับ “โรคมะเร็งในเด็ก” กันอีก รอติดตามกันนะครับ

_____________________________________________

แหล่งข้อมูล

รศ. นพ.อุษณรัสมิ์ อนุรัฐพันธ์ และ อ. นพ.พงศ์ภัค พงศ์พิชชา สาขาโลหิตวิทยาและมะเร็งวิทยา ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล