วิเคราะห์เหตุผลที่ 'คนจีน' ยังเลือก 'ประเทศไทย' เป็นถิ่นฐานมากที่สุด ตั้งแต่อดีต - ปัจจุบัน

ประเทศจีน หนึ่งในประเทศที่มีประชากรมากที่สุด ซึ่งก็มีชาวจีนในหลายๆ พื้นที่มีการอพยพไปยังเมืองต่างๆ ของประเทศทั่วโลก โดยความน่าสนใจ คือ ทำไมประเทศมหาอำนาจอย่าง ‘จีน’ ถึงเลือกพื้นที่ประเทศฝั่งเอเชียเป็นหลัก โดยเฉพาะประเทศไทย ที่เป็นจุดหมายปลายทางของการย้ายมาตั้งถิ่นฐานมากเป็นอันดับสองของโลก

ถ้าจะกล่าวถึงประเทศที่เป็นมหาอำนาจ และมีประชากรเยอะที่สุดในโลก ณ ปัจจุบัน คงหนีไม่พ้น ‘ประเทศจีน’ อย่างแน่นอน ประเทศที่ครองอันดับนี้อยู่ในปัจจุบัน ซึ่งมีจำนวนประชากร 1.42 ล้านคน  

แน่นอนว่าการที่ ประเทศจีน มีประชากรมาก จำนวนเนื้อที่และขนาดของประเทศก็ต้องมีพื้นที่กว้างมากเช่นกัน ในขณะที่ประชากรก็มีกำลังการซื้อมหาศาล รวมทั้งการพัฒนาด้านเทคโนโลยีต่างๆ ที่มีเข้ามาอย่างต่อเนื่องจนก้าวกระโดด และความยิ่งใหญ่ทางเศรษฐกิจที่ไม่แม้แต่จะส่งผลต่อในประเทศ แต่ยังส่งผลต่อเศรษฐกิจของโลกเป็นอย่างมาก 

จากเหตุผลข้างต้น ทำให้ประเทศจีนเป็นประเทศมหาอำนาจในฝั่งเอเชียอย่างไม่ต้องสงสัย แต่อย่างไรก็ตาม ประเทศจีนยังเป็นประเทศแม่ ที่มีการอพยพ และกระจายตัวของประชากรไปยังเมืองเล็ก เมืองใหญ่ของประเทศต่างๆ ทั่วโลก

โดยมีจำนวนประชากรในจีนอีกไม่น้อย ที่ต่างพากันอพยพไปถิ่นฐานอื่น เพื่อเริ่มต้นสร้างชีวิต ปูพื้นฐานทางการเงิน และเศรษฐกิจบนประเทศอื่นๆ อีกไม่น้อย รวมถึงเหตุผลอื่นๆ มากมาย ตัวอย่างเช่น ความเหลื่อมล้ำทางสังคม ความแออัดของประชากร การแข่งขัน และวัฒนธรรมที่มีข้อกำหนด และเคร่งครัดก็เป็นปัจจัยที่ส่งผลเป็นอย่างมาก

หนึ่งข้อมูลที่น่าสนใจ คือ ประเทศที่ชาวจีนนั้นเลือกย้ายถิ่นฐานไปตั้งรกรากใหม่ยังคงเป็นประเทศในฝั่งเอเชีย ซึ่งเป็นแบบนี้มามากกว่าหลายศตวรรษ ตั้งแต่ชาวจีนโพ้นทะเล มาถึงรุ่นลูกรุ่นหลานในปัจจุบัน ส่งผลให้มีคนจีน หรือคนเชื้อสายจีนในต่างแดนเป็นจำนวนมาก

10 อันดับประเทศที่มีจำนวน ‘ชาวจีนโพ้นทะเล’ ย้ายถิ่นฐานมากที่สุด

จากสถิติของ Statista ให้ข้อมูลของ “10 อันดับประเทศที่มีจำนวน ‘ชาวจีนโพ้นทะเล’ ย้ายถิ่นฐานมากที่สุด” โดยเป็นสถิติล่าสุดตั้งแต่วันที่ 6 ตุลาคม 2566 โดยมีประเทศจากโซนเอเชียติด 5 อันดับ โซนยุโรป 2 ประเทศ ทวีปอเมริกา 2 ประเทศ และทวีปแอฟริกาอีก 1 ประเทศ ประกอบไปด้วย

• ประเทศอินโดนีเซีย 10.9 ล้านคน
• ประเทศไทย 7 ล้านคน 
• ประเทศมาเลเซีย 6.8 ล้านคน 
• ประเทศสหรัฐอเมริกา 5.5 ล้านคน 
• ประเทศสิงคโปร์ 3 ล้านคน 
• ประเทศแคนาดา 1.9 ล้านคน 
• ประเทศออสเตรเลีย 1.4 ล้านคน
• ประเทศฝรั่งเศส 7.5 แสนคน 
• ประเทศแอฟริกาใต้ 5 แสนคน 
• สหราชอาณาจักร 4.7 แสนคน

จากข้อมูลที่น่าสนใจข้างต้นทางทีมไทยรัฐออนไลน์ได้สอบถามข้อมูลที่น่าสนใจเหล่านี้กับ “ภากร กัทชลี” อาจารย์ประจำภาควิชาการตลาด คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และเจ้าของเพจอ้ายจง ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญ และชำนาญด้านประเทศจีน ถึงความเห็นว่า จากสถิติการย้ายถิ่นฐานของคนจีนโพ้นทะเลตั้งแต่สมัยก่อน - ปัจจุบัน ประเทศไทยยังคงติดอยู่ในอับดับต้นๆ โดยปัจจุบันเป็นอันดับสอง เป็นรองเพียงแค่ประเทศอินโดนีเซียเท่านั้น

ภากร กัทชลี ได้กล่าวว่า “ถ้าอิงตามประวัติศาสตร์คนจีน อย่างคำถามที่กล่าวมา การย้ายถิ่นฐานเข้ามาในประเทศไทยของชาวจีนมีมานานแล้ว ตั้งแต่ในสมัยอยุธยา จนถึงปัจจุบัน โดยสาเหตุหลักคือ ความใกล้ชิดทางภูมิศาสตร์ ที่มาไม่ไกล คงเป็นปัจจัยแรกๆ”

“โดยย้อนไปในอดีตราว 50-60 ปีก่อน ประเทศไทยเราถือเป็นประเทศในภูมิภาคอาเซียน และเอเชียที่มีแนวโน้มการพัฒนาที่ดี โดยเฉพาะเรื่องของเศรษฐกิจ ก็เลยเป็นโอกาสของชาวจีนตั้งแต่สมัยนั้น ทั้งการทำงาน และธุรกิจ พอผนวกกับการที่คนจีนก็มีเข้ามาอยู่ไทยมานาน ทั้งแบบที่เป็นคนจีนมาจากจีนดั้งเดิม และที่เป็นเชื้อสายจีนไปแล้ว ก็ยิ่งทำให้คนจีนรู้สึกว่ามีโอกาสมากกว่าที่จะมาไทย” เจ้าของเพจอ้ายจง กล่าวเสริม

ภากร ยังให้ความเห็นอีกว่ายังมีอีกสิ่งหนึ่งที่เป็นเหตุผล “ความใกล้ชิดของรัฐต่อรัฐ โดยไทยกับจีนมีความใกล้ชิดกันมาก โดยเฉพาะถ้าดู 10-20 ปีย้อนหลังมานี้ จะต่างจากทางฝั่งยุโรปค่อนข้างชัด และถ้าเราดูเรื่องของการย้ายถิ่นของคนจีนในยุคปัจจุบัน” 

ความเห็นจากอาจารย์ภากร ได้คลายข้อสงสัยที่ว่าทำไมคนจีนนิยมอพยพมาไทย และโซนเอเชียจำนวนมากตั้งแต่อดีต - ปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม แนวโน้มหลังจากนี้พฤติกรรมการเลือกย้ายถิ่นฐานของคนทั่วโลก และคนจีน มักจะมุ่งเน้นไปที่การก่อร่างสร้างตัว และเศรษฐกิจเป็นสำคัญ โดยทางไทยรัฐออนไลน์ อยากสอบถามถึงพฤติกรรมของคนจีนต่อจากนี้ ในการเลือกประเทศนั้น รวมถึงประเทศไทยจะเปลี่ยนไปมากแค่ไหนอย่างไร

อาจารย์ภากร ได้ให้ความเห็นถึงเรื่องนี้ว่า “แม้การที่คนจีนเลือกประเทศไทย และประเทศในโซนอาเซียนที่ว่ากันตามตรง จะดูมีการพัฒนาน้อยกว่าจีนแล้วด้วยซ้ำ แต่เหตุผลไม่ใช่การหาโอกาสทางการเงิน และคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นเหมือนการย้ายถิ่นสมัยก่อน” 

“แต่ที่คนจีนย้ายมาไทย โดยส่วนใหญ่จะเป็นการมองหาฐานโอกาส และแลกเปลี่ยนผลประโยชน์จากการได้เปรียบของสิ่งที่จีนมี และไทยไม่มี เช่น ใช้ไทยเป็นฐานผลิตของเทคโนโลยี เช่น รถยนต์ไฟฟ้า EV, การขยายฐานการตลาดต่อยอดจากจีนที่อาจจะเริ่มอิ่มตัวแล้ว เช่น e-commerce และอีกปัจจัยหนึ่ง คือ เห็นโอกาสจากนโยบายของภาครัฐ เช่น การร่วมมือทางการค้าของรัฐไทยและจีน และการดำเนินการในโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง Pagon Pagon Gatchalee”

อาจารย์วิชาการตลาด คณะบริหารธุรกิจ ม.เชียงใหม่ กล่าวเพิ่มเติม และให้ความเห็นถึงด้านวัฒนธรรม และสังคมว่า “นอกจากนี้ การเลือกย้ายมาไทย คนจีนจำนวนไม่น้อยมองว่า ไทยมีสภาพสังคม และการใช้ชีวิตที่ไม่กดดันเท่าจีน และหลายประเทศในโซนตะวันตก อีกทั้งยังมีการเอื้ออำนวยในหลายส่วน โดยเฉพาะชุมชนจีน”

จากคำตอบข้างต้นซึ่งอาจจะเกิดคำถามว่า ชุมชนจีนในแคนาดา ในยุโรปก็มีเยอะ มันต่างกันตรงไหน อาจารย์ภากร กล่าวว่า “ต่างตรงที่ ถ้าเราว่ากันตามตรงในประเทศไทยเรา มีชุมชนจีน ที่ปัจจุบันนี้ค่อนข้างมีพลังมาก มีพาวเวอร์ในกลุ่มคนจีนด้วยกันที่อยู่ในไทย จนเราได้เห็นบางครั้งเป็นลักษณะของ Closed Loop ด้วยซ้ำ (ธุรกิจต่างๆ ที่ทำกันโดยเฉพาะแวดวงคนจีนเอง) สรุปแล้ว ข้อได้เปรียบในไทย และประเทศโซนเอเชีย คือ คำว่า ‘อยู่สบาย ใช้ชีวิตง่าย ทำธุรกิจง่าย’ ถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้คนจีนยุคใหม่เลือกประเทศในโซนเอเชีย รวมถึงประเทศไทย” เจ้าของเพจอ้ายจง กล่าวปิด

แม้ว่าการเลือกย้ายถิ่นฐานมาประเทศไทย หรือประเทศอื่นๆ โซนเอเชีย ซึ่งมีข้อดี คือ ด้านเศรษฐกิจที่คอยส่งเสริมซึ่งกันและกัน แต่ก็อาจจะมีช่องโหว่ของธุรกิจบางอย่างเป็นดาบสองคม ที่คนไทยยังถูกเอารัดเอาเปรียบอยู่ด้วย ซึ่งเป็นอีกหนึ่งเรื่องที่ต้องคุมเข้ม และหาทางแก้ปัญหาในเรื่องนี้ด้วยเช่นกัน

ข้อมูล : statista

ภาพ : istock