"แผนผังกลอนแปด" หรือกลอนสุภาพ เข้าใจง่าย พร้อมตัวอย่างกลอนแปดเพราะๆ

กลอนแปด คำประพันธ์ประเภทหนึ่งที่ได้รับความนิยมสูง ได้รับการบรรจุไว้เป็นส่วนหนึ่งของบทเรียนวิชาภาษาไทย ฉันทลักษณ์ของกลอนแปดนั้นไม่ซับซ้อน มีการกำหนดตำแหน่งวรรคอย่างชัดเจน ทำให้นักเรียน หรือบุคคลทั่วไปสามารถศึกษา หรือเริ่มฝึกแต่งกลอนได้ง่ายมากยิ่งขึ้น

กลอนแปด คือ คำกลอนประเภทใด

กลอนแปด คือ คำประพันธ์ประเภทร้อยกรองรูปแบบหนึ่ง เป็นที่รู้จักกันในอีกชื่อเรียกว่า กลอนสุภาพ กลอนแปดที่ได้รับความนิยม หรือถูกพูดถึงกันบ่อยครั้ง คือ กลอนแปดของสุนทรภู่ เนื่องจากสัมผัสมีความไพเราะ ลีลาภาษา และการวางสัมผัสมีความลึกซึ้ง อีกทั้งยังสอดแทรกข้อคิดดีๆ มอบให้กับผู้อ่านอีกด้วย

รู้จักฉันทลักษณ์ของกลอนแปด ก่อนแต่งคำกลอน

กลอนแปด หรือกลอนสุภาพหนึ่งบท ประกอบด้วย 2 บาท บาทหนึ่งมี 2 วรรค กลอนแปดหนึ่งบทจึงมี 4 วรรค ได้แก่ 

• วรรคที่ 1 เรียกว่า วรรคสดับ
• วรรคที่ 2 เรียกว่า วรรครับ 
• วรรคที่ 3 เรียกว่า วรรครอง 
• วรรคที่ 4 เรียกว่า วรรคส่ง 

จำนวนคำในแต่ละวรรคจะมี 7-9 คำ แต่ส่วนใหญ่จะกำหนดให้มี 8 คำ เพื่อให้คงความไพเราะไว้

ในการแต่งคำประพันธ์จะมีการกำหนดสัมผัสในที่เกิดขึ้นในแต่ละวรรค เพื่อเพิ่มความไพเราะให้กับคำประพันธ์มากขึ้น และมีการกำหนดสัมผัสระหว่างวรรค หรือสัมผัสนอกจะกำหนดไว้ดังนี้

• คำท้ายของวรรคสดับ จะต้องสัมผัสกับคำที่สาม หรือที่ห้าของวรรครับ
• คำท้ายของวรรครับ จะต้องสัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรครอง และคำที่สาม หรือที่ห้าของวรรคส่ง
• คำท้ายของวรรคส่ง จะต้องสัมผัสบังคับกับคำท้ายของวรรคที่รับในบทต่อไป

อย่างไรก็ดี ในแต่ละวรรคจะมีการกำหนดเสียงของคำที่อยู่ท้ายวรรคไว้ ดังนี้

• วรรคสดับ หรือวรรคที่ 1 คำท้ายสามารถใช้ได้ทุกเสียง แต่ไม่นิยมเสียงสามัญ
• วรรครับ หรือวรรคที่ 2 คำท้ายไม่นิยมใช้เสียงสามัญ และเสียงตรี
• วรรครอง หรือวรรคที่ 3 คำท้ายนิยมใช้เพียงเสียงสามัญ และเสียงตรี
• วรรคส่ง หรือวรรคที่ 4 คำท้ายนิยมใช้เพียงเสียงสามัญ และเสียงตรี

แจก "แผนผังกลอนแปด" ฉบับเข้าใจง่าย

การแต่งกลอนแปด 1 บท สามารถทำได้ไม่ยาก แต่หากจะแต่งกลอนให้ได้ใจความครบถ้วน ส่วนใหญ่จะต้องแต่งกลอนแปด 2 บทขึ้นไป และหากจะให้บทกลอนมีความไพเราะ จะต้องใช้สัมผัส และเสียงของคำ โดยสามารถดูจากผังกลอนแปดหรือกลอนสุภาพ ดังนี้

ส่วนวิธีการอ่านนั้นจะแบ่งตามจำนวนคำ ดังนี้

• วรรคที่มี 7 คำ จะแบ่งอ่าน 2-2-3 คำ
• วรรคที่มี 8 คำ จะแบ่งอ่าน 3-2-3 คำ
• วรรคที่มี 9 คำ จะแบ่งอ่าน 3-3-3 คำ

ตัวอย่างกลอนแปดเพราะๆ ในวันสำคัญ

ในบทเรียนวิชาภาษาไทย มักจะมีการจัดกิจกรรม การบ้าน หรือการประกวดแต่งบทกลอนเนื่องในวันสำคัญต่างๆ เช่น กลอนแปดวันภาษาไทย กลอนแปดวันครู ซึ่งส่วนใหญ่ก็มักจะมีนำบทกลอนชั้นครูหยิบยกมาเป็นตัวอย่างร่วมด้วย เช่น

กลอนแปดวันแม่

“แม่รักลูกลูกก็รู้อยู่ว่ารัก
ใครอื่นสักหมื่นแสนไม่แม้นเหมือน
จะกินนอนวอนว่าเมตตาเตือน
จะจากเรือนร้างแม่ก็แต่กาย”
(สุนทรภู่)

กลอนแปดสุนทรภู่ พระอภัยมณี

“แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์
มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด
ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี่ยวลด
ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน
มนุษย์นี้ที่รักอยู่สองสถาน
บิดามารดารักมักเป็นผล
ที่พึ่งหนึ่งพึ่งได้แต่กายตน
เกิดเป็นคนคิดเห็นจึงเจรจา”
(สุนทรภู่)

กลอนแปด หรือกลอนสุภาพ ถือเป็นอีกหนึ่งคำประพันธ์ที่มีฉันทลักษณ์ไม่ยากเกินไป หากใครที่กำลังฝึกแต่งกลอน หรือกำลังศึกษาในวิชาภาษาไทย สามารถฝึกแต่งตามแผนผังกลอนแปด และเริ่มแต่งกลอนจากเรื่องใกล้ตัว หรือเรื่องในชีวิตประจำวันก่อนก็ได้เช่นกัน.