ประวัติวัดยานนาวา มีความเป็นมา และความสำคัญอย่างไร

วัดยานนาวา เป็นวัดโบราณก่อสร้างมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เดิมชื่อ "วัดคอกควาย" เนื่องจากมีชาวทวายเดิม ย้ายมาลงหลักปักฐานอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก และชาวทวายส่วนใหญ่มักจะนำควายที่เลี้ยงไว้มาทำการซื้อขายแลกเปลี่ยนกันบริเวณนี้ ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อมาเป็นวัดยานนาวา เนื่องจากมีเรือสำเภาพระเจดีย์ที่เป็นแลนด์มาร์กสำคัญของวัด จนมีนักท่องเที่ยวชาวไทยและต่างประเทศนิยมเข้ามาทำพิธีทางศาสนา สักการบูชา รวมถึงการท่องเที่ยวชื่นชมความสวยงามของ วัดยานนาวากันเป็นจำนวนมาก

วัดยานนาวา เป็นวัดพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ สังกัดมหานิกาย ของศาสนาพุทธ ตั้งอยู่ที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา เส้นถนนเจริญกรุง แขวงยานนาวา เขตสาทร กรุงเทพมหานคร 

ประวัติความเป็นมา

วัดยานนาวา ก่อตั้งมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เดิมทีมีชื่อว่า “วัดคอกควาย” ซึ่งเป็นสถานที่สำคัญของชาวทวายในสมัยนั้นในการใช้พื้นที่แถววัดเป็นศูนย์กลางในการซื้อ-ขาย และเปลี่ยนควายกันอยู่เป็นประจำ ต่อมาวัดยานนาวา เริ่มมีบทบาทมากขึ้นในช่วงสมัยกรุงธนบุรี และรับการยกฐานะเดิมจากวัดคอกควาย ให้ขึ้นมาเป็นพระอารามหลวง โดยถูกเปลี่ยนชื่อเรียกชื่อใหม่ให้เป็นทางการขึ้น ใช้ชื่อว่า "วัดคอกกระบือ" 

สมัยรัชกาลที่ 1 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มีการบูรณะ โปรดให้สร้างพระอุโบสถใหม่ขึ้นให้มีความสวยงาม จวบจนในสมัยรัชกาลที่ 3 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเห็นความสำคัญของวัดคอกกระบือนี้ โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการปฏิสังขรณ์วัดใหม่อีกรอบ และสร้างเรือสำเภาพระเจดีย์ ซึ่งมีลักษณะโดดเด่น และทันสมัยเป็นอย่างมากของการสร้างสถาปัตยกรรมในวัดช่วงนั้น เพื่อแทนที่พระสถูปเจดีย์ทั่วไป ให้มีความแตกต่างจากวัดอื่นๆ เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ระลึกนึกถึงรูปแบบเรือสำเภาที่กำลังจะหมดไปจากเมืองไทย และกำลังจะหาดูได้ยากขึ้น เพราะสมัยนั้นเรือสำเภาที่นิยมใช้กันถูกเปลี่ยนไปให้เป็นเรือกำปั่นใบจากฝั่งยุโรปแทน ซึ่งเป็นที่มาของชื่อวัดที่ได้เปลี่ยนจากวัดคอกกระบือเป็น "วัดยานนาวา" จวบจนถึงปัจจุบัน 

ด้านในของเรือสำเภาพระเจดีย์ มีพระบรมสารีริกธาตุพระพุทธเจ้าประดิษฐานอยู่เพื่อให้คนที่ผ่านไปผ่านมาได้สักการบูชาเพื่อเป็นสิริมงคล และมีพระเจดีย์ด้านในอยู่ 2 องค์ ซึ่งมีพระพุทธรูปหล่อของพระเวสสันดรชาดก พระกัณหา พระชาลี ประดิษฐานอยู่ 

รายละเอียดโครงสร้างของ “สำเภายานนาวา” : ความยาววัดจากหงอนข้างบนถึงท้ายบาหลี (ห้องขนาดเล็กท้ายเรือสำเภา) 21 วา 2 ศอก ความยาวส่วนล่างวัดที่พื้นดิน 18 วา 1 ศอกเศษ ความกว้างตอนกลางลำเรือ 4 วา 3 ศอก ความสูงตอนกลางลำเรือ 2 วา 3 ศอก 

วัดยานนาวา สถาปัตยกรรม และสิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญ 

• พระอุโบสถ 
• พระพุทธรูปปางสมาธิ (พระประธาน)
• พระบรมสารีริกธาตุ
• พระเวสสันดร พระกัณหา พระชาลี
• หินพระไตรปิฎกเสี่ยงทาย
• สำเภาเจดีย์  
• พระบรมราชานุสาวรีย์ และพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงยืนหน้าพระสำเภาพระเจดีย์
• อาคารมหาเจษฎาบดินทร์ อาคารอเนกประสงค์ 
• หอพระไตรปิฎก  
• พระโพธิสัตว์กวนอิมหยกขาว 3 ปาง 

ทั้งนี้วัดยานนาวา ยังเป็นอีกหนึ่งสถานที่สำคัญ ที่ท่านอ้น วัชเรศร วิวัชรวงศ์ ได้เดินทางมา เมื่อวันที่ 10 ส.ค. 2566

ข้อมูล : หอสมุดวังท่าพระ หอสมุดกลาง มหาวิทยาลัยศิลปากร 

ภาพ : ธนัท ชยพัทธฤทธี