เมล็ดกาแฟที่ถูกนำมาแปรรูปเป็นเครื่องดื่มกาแฟหอมกรุ่นในปัจจุบัน มีหลากหลายสายพันธุ์ที่ให้รสชาติที่แตกต่างกัน โดยเมื่อนำมาเข้าสู่กรรมวิธีการผลิต ก็จะได้เมล็ดกาแฟสด บด คั่ว ที่ใช้ชงเมนูเครื่องดื่มกาแฟทั้งร้อนและเย็นถูกใจบรรดาคอกาแฟ
สำหรับบทความนี้ ไทยรัฐออนไลน์จะพามาทำความรู้จักกับ "เมล็ดกาแฟ" ว่ามีที่มาจากไหน มีกี่ชนิด และมีสายพันธุ์ใดที่ได้รับความนิยมบ้าง พร้อมกับประโยชน์น่ารู้ของเมล็ดกาแฟที่เป็นมากกว่าเครื่องดื่ม
ทำความรู้จัก "เมล็ดกาแฟ" คืออะไร มาจากไหน?
เมล็ดกาแฟ (ภาษาอังกฤษ : Coffee Bean) คือ เมล็ดที่มาจากผลเชอร์รี่ของต้นไม้ในตระกูล Coffea ที่นิยมนำไปแปรรูปเป็นเครื่องดื่มกาแฟที่เรารู้จักกันในปัจจุบัน ซึ่งต้นกาแฟมีหลายสายพันธุ์ โดยแต่ละสายพันธุ์ก็มีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่แตกต่างกัน เมล็ดกาแฟเหล่านี้จะถูกนำไปคั่วจนกลายเป็นเมล็ดสีดำหรือน้ำตาล ส่วนรสชาติจะเป็นอย่างไรก็ขึ้นอยู่กับวิธีการชงและส่วนผสมต่างๆ เช่น ลาเต้ คาปูชิโน่ มอคค่า เป็นต้น
...
ชนิดของสายพันธุ์เมล็ดกาแฟ มีอะไรบ้าง?
เมล็ดกาแฟมีมากกว่า 100 สายพันธุ์จากทั่วโลก แต่สำหรับสายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมจากทั่วโลก และนำมาชงเป็นเครื่องดื่ม ได้แก่ 4 ชนิด ดังต่อไปนี้
1. อราบิก้า (Arabica)
เรียกได้ว่าเป็นสายพันธุ์เมล็ดกาแฟที่คนไทยรู้จักและนิยมดื่มมากที่สุด เมล็ดกาแฟมีลักษณะเรียวเป็นวงรี เส้นผ่าศูนย์กลางเป็นขีดโค้งๆ คล้ายกับตัวอักษร S จุดเด่นอยู่ที่กลิ่นหอมละมุนคล้ายช็อกโกแลต และปริมาณกาเฟอีนไม่สูงมาก ทำให้ชงดื่มได้ง่าย ถูกใจคอกาแฟทุกวัย
2. โรบัสต้า (Robusta)
สำหรับเมล็ดกาแฟสายพันธุ์โรบัสต้าจะมีลักษณะอวบอ้วน มีเส้นผ่าศูนย์กลางเมล็ดเป็นเส้นที่ค่อนข้างตรง ด้านหลังเมล็ดจะนูนคล้ายๆ หลังเต่า ส่วนรสชาติจะมีความเข้มฝาด กลิ่นไม่หอมละมุนเท่ากับเมล็ดกาแฟอราบิก้า และมีปริมาณกาเฟอีนสูงกว่า เหมาะกับคอกาแฟที่ชอบรสชาติเข้มๆ นิยมนำไปแปรรูปเป็นกาแฟสำเร็จรูป
3. ลิเบอริก้า (Liberica)
สายพันธุ์กาแฟที่มีถิ่นกำเนิดในแถบแอฟริกา อาจไม่ค่อยเป็นที่รู้จักมากนัก จุดสังเกตต้นกาแฟสายพันธุ์นี้คือมีใบที่ใหญ่ เมื่อนำเมล็ดสายพันธุ์ลิเบอริก้าไปคั่วและชงเป็นเครื่องดื่ม จะมีความหอมละมุนคล้ายๆ กับอราบิก้า แต่ให้รสชาติที่เปรี้ยวอมหวานมากกว่า จึงนักนิยมนำไปชงเบลนด์ผสมกับสายพันธุ์อื่นๆ เพื่อให้รสชาติที่กลมกล่อมมากขึ้น
4. เอ็กซ์เซลซ่า (Excelsa)
คนไทยอาจไม่คุ้นเคยนักกับชื่อสายพันธุ์นี้ เพราะมีถิ่นกำเนิดในแถบแอฟริกา เป็นสายพันธุ์กาแฟที่ทนต่อสภาพอากาศร้อน ปลูกในพื้นที่แห้งแล้งได้ แถมยังให้ผลผลิตสูง ลักษณะเมล็ดคล้ายคลึงกับเมล็ดกาแฟแบบโรบัสต้า แต่มีรสชาติที่ขมและเข้มกว่ามากๆ เรียกได้ว่าเป็นชนิดกาแฟที่ชาวแอฟริกันนิยมดื่ม แต่ใครที่เป็นสายกาแฟคออ่อนไปชิมสายพันธุ์เอ็กซ์เซลซ่าเข้าอาจรู้สึกขมจนฝาดลิ้นเลยก็ได้
ประเภทของเมล็ดกาแฟที่นิยมชงดื่ม คั่ว-สด-บด-เข้ม เลือกแบบไหนดี?
เมล็ดกาแฟบด : หรือที่เรียกว่า "เมล็ดกาแฟคั่วบด" ใช้เรียกเมล็ดกาแฟที่นำมาจากผลเชอร์รี่ซึ่งเก็บมาจากต้น หลังจากนั้นนำมาเข้าสู่กระบวนการคั่วจนกลายเป็นเมล็ดกาแฟสีดำหรือสีน้ำตาลอย่างที่เราคุ้ยเคยกัน ให้กลิ่นหอม รสชาติกาแฟ โดยยังไม่มีการปรุงแต่ง
เมล็ดกาแฟสด : เมล็ดกาแฟที่นำมาคั่วด้วยระดับต่างๆ ตั้งแต่อ่อนไปจนถึงระดับเข้ม โดยสีของเมล็ดกาแฟก็จะเปลี่ยนไปตามระดับการคั่ว หากคั่วเป็นเวลานาน รสชาติของกาแฟก็จะเข้ม แต่หากคั่วนานเกินไป ก็อาจทำให้เมล็ดกาแฟไหม้ได้เช่นเดียวกัน
เมล็ดกาแฟคั่ว : การคั่วกาแฟมีหลายระดับ ทั้งการคั่วอ่อน, คั่วปานกลาง และคั่วเข้ม ซึ่งแต่ละแบบก็จะไล่ระดับความเข้มข้นที่แตกต่างกัน หากคั่วอ่อนจะให้รสชาติที่หอมละมุนและมีรสเปรี้ยว หากคั่วปานกลางก็จะเพิ่มความเข้มและลดความเปรี้ยวลง ส่วนการคั่วเข้มจะให้รสชาติกาแฟที่เข้มข้นและมีกลิ่นคั่วไหม้
...
เมล็ดกาแฟเข้ม : เหมาะสำหรับคอกาแฟสายเข้ม เพราะเมล็ดกาแฟเข้มเกิดจากการคั่วเป็นระยะเวลานานจนเมล็ดกาแฟกลายเป็นสีน้ำตาลเข้ม มีกลิ่นติดไหม้ และรสเปรี้ยวในเมล็ดกาแฟหายไป นิยมนำไปชงกาแฟรสเข้ม ใส่ส่วนผสมต่างๆ เพิ่มความกลมกล่อม
ประโยชน์ของเมล็ดกาแฟที่เป็นมากกว่าเครื่องดื่ม
เมล็ดกาแฟมีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยในเรื่องความกระปรี้ประเปร่า ลดอาการง่วงซึมและอ่อนล้าได้ เนื่องจากในเมล็ดกาแฟมีสารกาเฟอีนที่ช่วยกระตุ้นระบบประสาท ทำให้ร่างกายสดชื่น จึงนิยมดื่มกาแฟในยามเช้า หรือช่วงบ่าย เพื่อกระตุ้นให้สมองตื่นตัวมากขึ้น
ในขณะเดียวกันปัจจุบันเมล็ดกาแฟไม่ได้ถูกนำมาชงเป็นเครื่องดื่มเพียงอย่างเดียว เพราะมีการนำเมล็ดกาแฟมีการแปรรูปเป็นขนมสำหรับกินเล่น โดยอาจจะเคลือบช็อกโกแลต เคลือบน้ำตาล หรือน้ำผึ้ง เพื่อลดความเข้ม และทำให้รสขมเจือจางลง
นอกจากนี้ยังนำเมล็ดกาแฟที่เหลือจากการคั่วไปใช้เป็นสครับเพื่อความสวยความงาม โดยจะนำสครับกากเมล็ดกาแฟผสมกับน้ำมันมะพร้าว เพื่อใช้ถูตามร่างกายเบาๆ โดยเฉพาะข้อศอก หัวเข่า และเท้า เพื่อขจัดเซลล์ผิวเก่า ช่วยให้ผิวเรียบเนียนและสดใสขึ้น
...
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม