กฎของลูกเสือเป็นส่วนหนึ่งของกฎการปฏิบัติตนจากวิชาลูกเสือไทย สำหรับให้เยาวชนได้ฝึกบำเพ็ญตนเพื่อเป็นประโยชน์ต่อสังคม ฝึกระเบียบวินัย และส่งเสริมวัฒนธรรม ความมั่นคงของประเทศชาติ ซึ่งภายใต้การเรียนวิชาดังกล่าวจะมีกฎของลูกเสือ 10 ข้อ คำปฏิญาณ รวมถึงเพลงกฎของลูกเสือที่ช่วยให้เหล่าลูกเสือสำรองท่องจำได้ง่ายยิ่งขึ้น

กฎของลูกเสือ 10 ข้อ

กฎของลูกเสือ 10 ข้อนับเป็นกฎของลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ลูกเสือสามัญ รวมถึงลูกเสือวิสามัญ แต่ส่วนใหญ่ก็มักใช้ร่วมกัน มีดังนี้

  • ข้อ 1 ลูกเสือมีเกียรติเชื่อถือได้
  • ข้อ 2 ลูกเสือมีความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์
  • ข้อ 3 ลูกเสือมีหน้าที่กระทำตนให้เป็นประโยชน์และช่วยเหลือผู้อื่นทุกเมื่อ
  • ข้อ 4 ลูกเสือเป็นมิตรของคนทุกคนและเป็นพี่น้องกับลูกเสือทั่วโลก
  • ข้อ 5 ลูกเสือเป็นผู้สุภาพเรียบร้อย
  • ข้อ 6 ลูกเสือมีความเมตตากรุณาต่อสัตว์
  • ข้อ 7 ลูกเสือเชื่อฟังคำสั่งของบิดามารดาและผู้บังคับบัญชาด้วยความเคารพ
  • ข้อ 8 ลูกเสือมีใจร่าเริงและไม่ย่อท้อต่อความลำบาก
  • ข้อ 9 ลูกเสือเป็นผู้มัธยัสถ์
  • ข้อ 10 ลูกเสือประพฤติชอบด้วย กาย วาจา ใจ

กฎของลูกเสือสำรอง 2 ข้อ

กฎของลูกเสือสำรอง 2 ข้อ มีดังนี้

  • ข้อ 1 ลูกเสือสำรองทำตามลูกเสือรุ่นพี่
  • ข้อ 2 ลูกเสือสำรองไม่ทำตามใจตนเอง

...

เพลงกฎของลูกเสือ ช่วยให้ท่องจำได้ง่าย

เพลงกฎของลูกเสือจะมีลักษณะเนื้อร้องและทำนองที่แตกต่างกันออกไป โดยส่วนใหญ่จะเน้นให้มีทำนองสนุกสนาน เนื้อหาจำง่าย เพื่อให้เหล่าลูกเสือสามารถร้องตามและจำกฎได้ง่ายยิ่งขึ้น ยกตัวอย่างเช่น

“น้ำค้างพรมลมเย็นเมื่อยามดึก
คำนึงนึกกฎลูกเสือเพื่อปรุงสมอง
หนึ่งมีเกียรติสองจงรักภักดีปอง
สามประคองหน้าที่สี่มิตรคน
ห้าสุภาพไม่งันงกหกเมตตา
เจ็ดเชื่อฟังแปดเริงร่าอย่าสับสน
เก้ามัธยัสถ์ไม่อับจนสิบกายตนประพฤติชอบ วาจา ใจ”

คำปฏิญาณลูกเสือสำรอง 2 ข้อ

ก่อนท่องกฎของลูกเสือและคำปฏิญาณจะต้องกล่าวคำว่า “ข้าสัญญาว่า”

  • ข้อ 1 ข้าจะจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
  • ข้อ 2 ข้าจะยึดมั่นในกฎของลูกเสือสำรองและบำเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อื่นทุกวัน

คำปฏิญาณลูกเสือ 3 ข้อ ของลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ และลูกเสือวิสามัญ

ก่อนท่องกฎของลูกเสือและคำปฏิญาณต้องกล่าวคำว่า “ด้วยเกียรติของข้า ข้าสัญญาว่า”

  • ข้อ 1 ข้าจะจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์
  • ข้อ 2 ข้าจะช่วยเหลือผู้อื่นทุกเมื่อ
  • ข้อ 3 ข้าจะปฏิบัติตามกฎของลูกเสือ

คติพจน์ของลูกเสือแต่ละประเภท

นอกจากกฎของลูกเสือและคำปฏิญาณที่จะแตกต่างตามประเภทและช่วงวัย ยังมีคติพจน์ของลูกเสือที่ต่างกัน ดังนี้

  • ลูกเสือสำรอง : ทำดีที่สุด
  • ลูกเสือสามัญ : จงเตรียมพร้อม
  • ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ : มองไกล
  • ลูกเสือวิสามัญ : บริการ

กฎของลูกเสือและคำปฏิญาณ นอกจากจะท่องจำและปฏิบัติตามในกลุ่มลูกเสือแล้ว ยังใช้กฎดังกล่าวกับกลุ่มเนตรนารีแต่ละประเภทร่วมด้วย เพียงแค่เปลี่ยนคำว่าลูกเสือเป็นคำว่าเนตรนารีแทน