บรรณานุกรม (ภาษาอังกฤษ : Bibliography) คือ การรวบรวมรายชื่อหนังสือ เอกสาร สิ่งพิมพ์ และสื่อประเภทต่างๆ ที่เราใช้ประกอบการอ้างอิงข้อมูลในการเขียน โดยบรรณานุกรมจะถูกระบุไว้ในส่วนท้ายของหนังสือ งานวิจัย บทความ รายงาน ฯลฯ เพื่อเป็นการแสดงหลักฐานความน่าเชื่อของข้อมูลนั่นเอง

รูปแบบ และหลักการเขียนบรรณานุกรมที่ควรรู้

สำหรับการเขียนบรรณานุกรมที่ใช้กันในปัจจุบัน ยึดตามหลักมาตรฐานของ "บรรณานุกรม APA" ย่อมาจาก American Psychological Association ซึ่งถือเป็นการเขียนเรียบเรียงบรรณานุกรมอย่างเป็นระบบ เหมาะสำหรับใช้ทำงานรายงาน วิทยานิพนธ์ งานวิจัย วารสาร บทความ และสื่อออนไลน์ต่างๆ 

หลักการเขียนบรรณานุกรมจึงมีหลายแบบด้วยกัน ขึ้นอยู่กับเราต้องการอ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูลในงานเขียนประเภทไหน โดยส่วนใหญ่ข้อมูลที่จำเป็นต้องใช้ในเขียนบรรณานุกรม มักจะประกอบด้วย ชื่อสกุลผู้แต่ง, ปีที่พิมพ์, ชื่อเรื่อง, เมืองที่พิมพ์ และสำนักพิมพ์

โดยก่อนจะเริ่มเขียนบรรณานุกรม ควรรู้หลักเกณฑ์เบื้องต้นทั่วไปในการอ้างอิงองค์ประกอบต่างๆ ยกตัวอย่าง ดังนี้

บรรทัดแรกของบรรณานุกรม
- ให้เริ่มต้นเขียนติดเส้นแนวคั่นหน้า หากข้อความยาวเกิน 1 บรรทัด เมื่อขึ้นบรรทัดใหม่ ให้เว้นย่อหน้าเข้ามา 7 ตัวอักษร หรือ 7 เคาะ โดยให้เริ่มพิมพ์ในอักษรตัวที่ 8 

ชื่อผู้แต่ง
- ผู้แต่งคนเดียว ชาวไทย ให้เขียนเฉพาะชื่อ-นามสกุล ไม่ต้องระบุตำแหน่งทางวิชาการ 
- ผู้แต่ง 1 คน ชาวต่างชาติ ให้เขียนนามสกุลก่อน แล้วตามด้วยเครื่องหมายจุลภาค (,) เว้น 1 วรรค ตามด้วยอักษรย่อของชื่อ
- ผู้แต่ง 2 คน ให้เขียนชื่อ-นามสกุลของคนที่ 1 ก่อน และใช้คำว่า "และ" เพื่อเชื่อมชื่อ-นามสกุลของคนที่ 2
- ผู้แต่ง 3-7 คน ให้เขียนชื่อ-นามสกุลของแต่ละคน โดยใช้เครื่องหมายจุลภาค (,) คั่นกลาง โดยก่อนจะถึงชื่อ-นามสกุลของคนสุดท้าย ให้ใช้คำว่า "และ" เชื่อม

...

ชื่อหนังสือ
- สามารถพิมพ์ตัวหนา แบบไม่ขีดเส้นใต้, พิมพ์ตัวอักษรปกติ แล้วขีดเส้นใต้ หรือพิมพ์ตัวอักษรปกติ แล้วทำตัวเอียงก็ได้เช่นกัน (ขึ้นอยู่กับความนิยม)

ปีที่พิมพ์
- หากไม่ปรากฏปีที่พิมพ์ ให้เขียนว่า "ม.ป.ป." 

ครั้งที่พิมพ์
- การระบุจำนวนครั้งที่จัดพิมพ์ ให้เขียนในกรณีที่มีการพิมพ์ครั้งที่ 2 เป็นต้นไป

วิธีการเขียนบรรณานุกรมแต่ละแบบ ควรเขียนยังไง?

บรรณานุกรมหนังสือทั่วไป
ชื่อ/ชื่อสกุล./(ปีที่พิมพ์)./ชื่อเรื่อง/(ครั้งที่พิมพ์)./เมืองที่พิมพ์:/สำนักพิมพ์หรือผู้จัดพิมพ์.

บรรณานุกรมรายงานวิจัย
ชื่อ/ชื่อสกุล./(ปีที่พิมพ์)./ชื่องานวิจัย/(หมายเลขประจำรายงาน).(ถ้ามี)

บรรณานุกรมวารสาร
ชื่อผู้เขียนบทความ./(ปี,/วัน/เดือน)./ชื่อบทความ./ชื่อวารสาร,/ปีที่(ฉบับที่),/เลขหน้า.

บรรณานุกรมหนังสือรวมบทความ
ชื่อ/ชื่อสกุล./(ปีที่พิมพ์)./ชื่อเรื่อง./ใน/ชื่อบรรณาธิการ/(บ.ก.),/ชื่อหนังสือ/(ครั้งที่พิมพ์,/เลขหน้า)./

บรรณานุกรมหนังสือแปล
ชื่อผู้เขียนเดิม./(ปีที่พิมพ์)./ชื่อเรื่อง[ชื่อเรื่องเดิม]/(ครั้งที่พิมพ์)/(ชื่อผู้แปล)./เมืองที่พิมพ์:/
สำนักพิมพ์,(ต้นฉบับพิมพ์พ.ศ. หรือ ค.ศ.)

บรรณานุกรมวิทยานิพนธ์
ชื่อผู้แต่ง./(ปีพิมพ์)./ชื่อเรื่อง/(ปริญญานิพนธ์มหาบัณฑิต/ปริญญานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต)./ชื่อสถานศึกษา,/ที่ตั้ง.

บรรณานุกรมจากหนังสือพิมพ์
ชื่อ/ชื่อสกุล./(ปีพิมพ์,/วันที่/เดือน)./ชื่อบทความหรือชื่อหัวข้อในคอลัมน์./ชื่อหนังสือพิมพ์./หน้าที่ตีพิมพ์.

บรรณานุกรมแหล่งข้อมูลจากเว็บไซต์
TH เจ้าของผลงาน./(ปีที่พิมพ์)./ชื่อเรื่อง./สืบค้นจาก/URL

บรรณานุกรมจากเอกสารประกอบการสอน
ชื่อ/ชื่อสกุล./(ปีพิมพ์,/วันที่/เดือน)./ชื่อบทความหรือชื่อหัวข้อในคอลัมน์./ชื่อหนังสือพิมพ์./หน้าที่ตีพิมพ์

หมายเหตุ : เครื่องหมาย / แทนสัญลักษณ์การเว้นวรรค 1 เคาะ

...

การเขียนบรรณานุกรมมีรูปแบบและรายละเอียดที่แตกต่างกัน ผู้เขียนควรศึกษาและทำความเข้าใจวิธีเขียนบรรณานุกรมแต่ละประเภท เพื่อให้มีความถูกต้องและน่าเชื่อถือมากที่สุด