วิธีตรวจโควิด-19 มีกี่แบบ “ตรวจเลือด” กับ “แยงจมูก” ต่างกันอย่างไร

โควิด-19 เป็นโรคระบาดที่เกิดจากการติดเชื้อในปอด เรามักเห็นภาพผู้เข้ารับการรักษาได้พบเจ้าหน้าที่เพื่อเก็บตัวอย่างด้วยวิธีแยงจมูก ซึ่งบางคนที่ผ่านประสบการณ์นี้มาแล้วก็บอกว่าเจ็บ ขอเปลี่ยนวิธีมาตรวจเลือดแทนได้ไหม? ทำไมการวิธีตรวจโควิด-19 ต้องเก็บที่เสมหะ วันนี้หากคุณกำลังเตรียมความพร้อมเข้าตรวจโควิด-19 จะต้องศึกษาวิธีการตรวจโควิดว่ามีกี่แบบ และวิธีไหนยืนยันเชื้อได้

ก่อนจะตรวจหาไวรัสโควิด-19 ต้องรู้จักกันก่อนว่าไวรัสโคโรนา-2019 คืออะไร

ไวรัสโคโรนา-2019 (SARS-CoV-2) คืออะไร

ไวรัสโคโรนา อยู่วงศ์ Coronaviridae แบ่งออกเป็น 4 สกุล ได้แก่ Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus และ Deltacoronavirus เป็นสาเหตุของโรคไข้หวัดธรรมดา จนถึงไข้หวัดที่ก่อโรครุนแรง เป็นสาเหตุก่อโรคได้ในสัตว์ปีก สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม และสัตว์ป่าอื่นๆ ซึ่งแพร่ระบาดระหว่างสัตว์และมนุษย์ได้ เช่น สายพันธุ์ SARS-CoV ที่แพร่ระหว่างสัตว์และมนุษย์ ก่ออาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต พบการแพร่ระบาดเมื่อปี ค.ศ. 2002-2003 และ MERS-CoV เป็นอีกสายพันธุ์ที่แพร่ระบาดรุนแรงเมื่อปี ค.ศ. 2012 ที่ประเทศซาอุดีอาระเบีย

เชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ประกอบด้วยสารพันธุกรรมความยาว 30,000 คู่เบส ตัวที่แพร่ระบาดในปี ค.ศ. 2019 นี้เป็นสกุล Betacoronavirus เช่นเดียวกับโรค SARS-CoV และ MERS-CoV มีพันธุกรรมที่ใกล้เคียง SARS-CoV ถึงร้อยละ 80

วิธีตรวจโควิด-19 มีกี่แบบ

ห้องปฏิบัติการตรวจโควิด-19 ในประเทศไทย ต้องผ่านการตรวจสอบรับรองจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์เสียก่อน และวิธีการตรวจโควิด มี 2 แบบ คือ

1. ตรวจเลือดเพื่อหาภูมิคุ้มกัน IgG และ IgM Covid-19 เพื่อรู้ผลการพบเชื้อโควิด-19 เบื้องต้น เมื่อต้องการยืนยันผล ต้องตรวจด้วยวิธี RT-PCR ต่อไป
2. ตรวจด้วยวิธี Real-time RT PCR เพื่อตรวจยืนยันการติดเชื้อโควิด-19

ชุดน้ำยาที่ใช้ในการตรวจทั้ง 2 วิธีนี้แตกต่างกัน

ตรวจโควิด “ตรวจเลือด” กับ “แยงจมูก” ให้ความแม่นยำต่างกันอย่างไร

โดยปกติแล้วตามความเข้าใจของผู้เข้ารับการรักษา จะเข้าใจว่าตรวจเลือดจะเห็นผลชัดเจนของโรคได้ดีที่สุด เนื่องจากเลือดเป็นตัวบ่งบอกสภาวะความสมบูรณ์ของร่างกาย แต่หากตีตรวจเลือดหาโควิด-19 นั้น เป็นตรวจเบื้องต้น จากการเจาะเลือดที่ปลายนิ้ว อ่านผลได้ใน 2 นาที ยืนยันผลได้ใน 3 ชั่วโมง

ตรวจเลือดเพื่อหาภูมิคุ้มกัน IgG และ IgM Covid-19

การตรวจเลือด เป็นวิธีการเจาะเลือด มาตรวจค้นหาภูมิคุ้มกันในร่างกาย ที่เรียกกันว่า “แอนติบอดี้” หากพบ แอนติบอดี้ IgG หรือ IgM ก็แสดงว่าร่างกายเคยรับเชื้อโควิด-19 เข้ามาแล้ว แต่บอกไม่ได้ชัดเจนว่าติดเชื้อมาแล้วกี่วัน ต้องเก็บตัวอย่างเสมหะเพื่อตรวจด้วยวิธี RT PCR อีกครั้ง

การตรวจเลือดเพื่อหาภูมิคุ้มกันนี้มีค่าใช้จ่ายน้อย ราว 200 - 1,000 บาทขึ้นไป จึงนำมาใช้กับการตรวจเชิงรุกในพื้นที่ที่พบการระบาดรุนแรงได้ทันท่วงที

ตรวจด้วยวิธี Real-time RT PCR

กรณีไม่ได้ตรวจเลือดเพื่อคัดกรองการตรวจโรคโควิด-19 ก็ต้องเก็บตัวอย่างด้วยวิธีแยงจมูกด้วยสำลีพันไม้ (SWAB) นักวิจัยจะเก็บตัวอย่างจากเสมหะมาตรวจสอบด้วยวิธีเพิ่มจำนวนสารพันธุกรรมของไวรัส จึงเป็นวิธีที่เราสามารถยืนยันผลการพบไวรัสได้โดยตรง ตรวจพบการติดเชื้อได้ตั้งแต่วันที่ 3 เมื่อนับจากการติดเชื้อวันแรก

หากพบเชื้อโควิด-19 ผู้ป่วยก็ต้องเข้ารับการรักษา ซึ่งอาจจะต้องตรวจด้วยวิธี RT PCR นี้ซ้ำ 3-4 ครั้ง ในระยะรักษาตัว 14 วัน จนกว่าจะยืนยันได้ว่า “ไม่พบเชื้อ”

ค่าตรวจโควิด-19 ด้วยวิธี RT PCR จึงเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ระบุอยู่ในประกันโควิด-19 บางประกันรวมไว้กับค่ารักษาพยาบาลทั้งหมด แต่ยกเว้นว่าจะจ่ายค่าตรวจโควิดให้เฉพาะการพบเชื้อครั้งแรก ซึ่งราคาการตรวจโควิด-19 ด้วยวิธี RT PCR อยู่ราว 3,500 - 6,500 บาท ขึ้นอยู่กับสถานพยาบาล

สรุปแล้ว การตรวจโควิด-19 มี 2 วิธี คือ “ตรวจเลือด” และ “RT PCR” แต่วิธีที่ยืนยันว่าพบเชื้อโควิด-19 ได้แม่นยำกว่า คือการทำ RT PCR เพราะเป็นการตรวจจับสารพันธุกรรมจากเชื้อไวรัสโดยตรง 

ที่มา : กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข