เราทราบกันมานานมากกว่า 10 ปีแล้วว่า อาหารการกินส่งผลถึงสมองผ่านทางกระเพาะลำไส้โดยมีจุลินทรีย์หรือแบคทีเรียเป็นตัวควบคุมกำกับ

การศึกษาคราวนี้ รายงานในวารสารโรคอัลไซเมอร์ ปี 2020 จากคณะนักวิทยาศาสตร์อิตาเลียน ชัดเจนแจ่มแจ้งแดงแจ๋ว่า การสะสมตัวของโปรตีน บิดเกลียว เอมิลอยด์ในสมอง ซึ่งเป็นผู้ร้ายตัวเอกตัวหนึ่ง ที่ทำให้เกิดสมองเสื่อมมีความสัมพันธ์กับสารไม่ดีที่แบคทีเรียในลำไส้ผลิตขึ้น ทั้งนี้โดยวัดระดับ Lipopolysaccharide (LPS) กรดไขมันสายสั้น (Short chain fatty acids ; acetate valerate butyrate) และสารที่เหนี่ยวนำก่อให้เกิดการอักเสบ และตัวที่ชี้วัด การทำงานผิดปกติของเซลล์หลอดเลือด (endothelial dysfunction) ด้วยวิธี ELISA mass spectrometry realtime PCR และ flow cytometry ตามลำดับ ที่ต้องลงรายละเอียดดังนี้เพื่อให้เห็นกระบวนการวิธีการที่หนักแน่นในการพิสูจน์นะครับ ไม่ใช่เพื่อทำให้อ่านยากขึ้น

และจากนั้น นำไปเปรียบเทียบเพื่อหาความสัมพันธ์ กับปริมาณสารพิษในสมองดังข้างต้นโดยการตรวจ PET scan สมอง โดยศึกษาในผู้สูงวัยจำนวน 89 รายที่มีการทำงานของสมองในด้านพุทธิปัญญา (cognitive function) ทั้งปกติและไม่ปกติ

แจ่ม..แบคทีเรียเลวในลำไส้ ก่อโรคอัลไซเมอร์

...

คณะผู้ทำการศึกษาวิจัยได้ให้สัมภาษณ์ด้วยความตื่นเต้น ในผลลัพธ์ที่ปรากฏและสรุปว่าการศึกษานี้ สามารถชี้ชัดได้ว่ามีความเชื่อมโยงสัมพันธ์กันจริง โดยผ่านตัวการต่างๆจากแบคทีเรียในลำไส้ไปถึงการดำเนินโรคสมองเสื่อม โดยที่ใครที่จะเป็นโรคนี้ถูกกำหนดด้วยชะตากรรม ชะตาชีวิตอยู่แล้ว ที่มีการสะสมของโปรตีนที่ผิดปกติและทำให้เซลล์สมองอายุสั้น อีกทั้งเซลล์อื่นๆ ในสมองกลับกระพือให้เกิดมีการอักเสบในสมองมากขึ้น ด้วยความพยายามที่จะขจัดขยะพิษเหล่านี้ออก แต่ใช้กลไกผิดเพี้ยนและทำให้การอักเสบมากเกินกว่าที่ควรจะเป็น และนอกจากนั้นการอักเสบที่เกิดขึ้นในร่างกายนอกสมอง ยังทำให้มีการพัฒนาของโรคไปได้เร็วขึ้น

ในช่วงปี 2016 หลักฐานความเชื่อมโยงที่แบคทีเรียในลำไส้ควรต้องมีความหลากหลาย ถึงจะมีผลในการป้องกันสมอง ถูกตอกย้ำโดยมีการศึกษาในสัตว์ทดลอง ทั้งนี้โดยการให้ยาปฏิชีวนะเพื่อลดทอนแบคทีเรียในลำไส้ ทำให้เกิดกลายเป็นกลุ่มแบคทีเรียหน้าตาแบบเดียว จะเร่งให้มีการอักเสบเพิ่มขึ้นในสมองรวมทั้งมีการสะสมของโปรตีนเอมิลอยด์ที่ผิดปกติ

และยังมีการศึกษาอีกหลายชิ้นที่ใช้หนูที่ปรับแต่งพันธุกรรมให้ปราศจากเชื้อ (germ free) และเหนี่ยวนำให้เป็นสมองเสื่อมแบบในคน จะมีโปรตีนพิษไม่มาก

และเมื่อใส่แบคทีเรีย ที่ได้จากหนูธรรมดา หรือหนูสมองเสื่อมเข้าไปในลำไส้ จะทำให้ มีโปรตีนผิดปกติเพิ่มมากขึ้น

การขาดความหลากหลายของชนิดของแบคทีเรียในลำไส้ ยังพบได้ในคนที่เป็นสมองเสื่อม โดยที่ในปี 2016 คณะผู้วิจัยชุดนี้ได้รายงานว่า ในลำไส้คนที่เป็นสมองเสื่อมอัลไซเมอร์ จะมีแบคทีเรียร้อนแรงสร้างการอักเสบ ซึ่งเป็น Escherichia/Shigella แทนที่ จะเป็น Eubacterium rectale ที่ต้านการอักเสบ

แจ่ม..แบคทีเรียเลวในลำไส้ ก่อโรคอัลไซเมอร์

แบคทีเรียร้อนแรงจะมีการเหนี่ยวนำให้เกิดการอักเสบจากการที่เปลือกมีสาร lipopoly saccharides (LPS) และ LPS นี้พบได้ในกระแสเลือดและในผนังหลอดเลือดสมองจนกระทั่งปะปนอยู่ในโปรตีนขยะพิษในสมอง สภาวะการอักเสบนี่เองที่ยังส่งผลกระตุ้นเซลล์เม็ดเลือดขาว monocyte/macrophage และทำให้เซลล์บุหลอดเลือดแปรปรวน

ในรายงานของกลุ่มศึกษา AD initiative ประมวลบิ๊กดาต้า ยังพบว่าการปรับสภาพของเส้นเลือดให้มีความยืดหยุ่นตามสถานการณ์เสมือนจัดส่งน้ำส่งอาหารให้กับเนื้อเยื่อต่างๆ รวมทั้งสมองเป็นความผิดปกติแรกสุด และจะต่อตามไปด้วย การเพิ่มปริมาณของโปรตีนขยะพิษเหล่านี้

กรดไขมันสายสั้นมีการศึกษาเช่นเดียวกันว่ามีผลในการปรับสภาพการอักเสบทั้งในและนอกสมอง แต่มีทั้งตัวดีและตัวร้าย

แจ่ม..แบคทีเรียเลวในลำไส้ ก่อโรคอัลไซเมอร์
แจ่ม..แบคทีเรียเลวในลำไส้ ก่อโรคอัลไซเมอร์

...

ผลการศึกษาของรายงานชุดนี้ ดังที่ได้กล่าวในตอนต้น พบปริมาณของโปรตีนพิษ มีความเกี่ยวข้องอย่างชัดเจนกับระดับ LPS ในเลือด และ acetate valerate และสารอักเสบ proinflammatory cytokines และแปรตามดัชนี ที่ใช้ประเมินการทำงานของเซลล์หลอดเลือด เช่น cell adhesion molecules และ selectins ชนิดต่างๆในขณะที่กรดไขมันสายสั้น butyrate ดูจะมีประโยชน์รวมทั้งการที่มี IL-10 ในเลือด ที่ต้านการอักเสบ

ผลของการศึกษานี้โดยสรุปก็คือ โรคสมองเสื่อม (ไม่ใช่แต่เพียงอัลไซเมอร์เท่านั้น) ไม่ใช่เป็นเรื่องของความเสื่อมตามอายุอย่างที่เชื่อกันเมื่อหลาย 10 ปีที่แล้ว แต่เป็นโรคและเป็นโรคที่มีการอักเสบเป็นตัวร้ายที่สำคัญ และอาหารการกินที่ส่งผลไปถึงแบคทีเรียในลำไส้เพื่อลดทอนหรือละลายการอักเสบให้น้อยที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ รวมกระทั่งถึงการสร้างสารที่ปกป้องสมองดูจะเป็นหนทางที่พวกเราทุกคนทำได้ เปลี่ยนปรับโภชนาการให้เข้าใกล้มังสวิรัติที่สุด

แจ่ม..แบคทีเรียเลวในลำไส้ ก่อโรคอัลไซเมอร์

นอกจากที่จะชะลอไม่ให้โรคปรากฏเร็ว คนที่มีอาการแล้วก็ยังพยุงให้ดำเนินชีวิตช่วยตนเองได้ โดยไม่เป็นภาระแก่คนในครอบครัวและสังคม...รักและเป็นห่วงทุกคนครับ.

...

หมอดื้อ