กรุ๊ปเลือดเรา บริจาคเลือดให้หมู่เลือดไหนได้บ้าง

ว่ากันว่า “บริจาคเลือด” เป็นการทำบุญที่ยิ่งใหญ่ เพราะถือว่าเป็นการทำบุญส่งต่อชีวิตให้กับเพื่อนมนุษย์โดยตรง แต่ไม่ใช่ว่าทุกคนที่จะถ่ายเลือดให้แก่กันได้ แม้กระทั่งพ่อแม่ หรือบุคคลในครอบครัว ต้องตรวจสอบหมู่เลือดก่อนการให้เลือดทุกครั้ง

หลักการให้เลือด

แม้ว่าเกณฑ์การให้เลือดเบื้องต้นคือให้เลือดหมู่เดียวกัน แต่ก่อนถ่ายเลือดทุกครั้ง ผู้ให้และผู้รับจะต้องได้รับการตรวจสอบหมู่เลือด โดยต้องได้รับความยินยอมจากผู้ป่วย หรือญาติก่อนรับเลือด โดยกรุ๊ปเลือดเราสามารถให้และรับในหมู่เลือดที่เข้ากันได้ ดังนี้

- หมู่เลือด A รับเลือดจาก A, O ได้ และให้เลือด A และ AB
- หมู่เลือด B รับเลือดจาก B, O ได้ และให้เลือด B และ AB
- หมู่เลือด AB รับเลือดได้จากทุกหมู่ และให้เลือดได้เฉพาะ AB
- หมู่เลือด O รับเลือดได้จากหมู่เลือด O เท่านั้น และให้เลือดได้ทุกหมู่

สรุปการให้เลือดและรับเลือดของหมู่เลือดต่างๆ 

บริจาคเลือดเตรียมตัวอย่างไร

ก่อนบริจาคเลือด ต้องนอนพักผ่อนให้เพียงพอ และงดรับประทานยาปฏิชีวนะใดๆ รวมถึงยาแก้อักเสบอย่างน้อย 7 วันก่อนบริจาคเลือด และหลีกเลี่ยงอาหารมันๆ เช่น ข้าวขาหมู ข้าวมันไก่ ภายใน 6 ชั่วโมง ก่อนบริจาคเลือด และก่อนเจาะเลือดบริจาคให้ดื่มน้ำ 3-4 แก้ว เพื่อลดการเป็นลมหลังบริจาคเลือด งดสูบบุหรี่ เพื่อให้ปอดฟอกเลือดได้ดี เตรียมสวมเสื้อผ้าที่พับแขนเสื้อได้ง่ายๆ

ขณะบริจาคเลือด เลือกแขนข้างที่ไม่มีรอยแผลหรือผื่นคัน ไม่ควรเคี้ยวหมากฝรั่งและอมลูกอมขณะบริจาคเลือด และบีบลูกยางสม่ำเสมอ หากระหว่างบริจาคเลือดมีอาการชา วิงเวียน เจ็บผิดปกติ ต้องรีบแจ้งเจ้าหน้าที่ให้รับทราบ และอย่าเพิ่งรีบลุกจากเตียง นอนพัก 5-10 นาที

หลังบริจาคเลือด รับประทานอาหารว่างที่จัดไว้ให้บริการ นั่งพัก 15 นาที และดื่มน้ำมากกว่าปกติ 1 วันหลังบริจาคเลือด และหลีกเลี่ยงการขึ้นลงลิฟต์ บันไดเลื่อน ซึ่งอาจทำให้เป็นลมได้ หลีกเลี่ยงงานปีนป่ายที่สูง และรับประทานธาตุเหล็กวันละ 1 เม็ดจนหมด เพื่อชดเชยธาตุเหล็กที่สูญเสียไปหลังการบริจาคเลือด

สรุป! คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการบริจาคโลหิต กรุ๊ปไหนให้ใครได้บ้าง

Q : กรุ๊ป O ให้เลือดกรุ๊ปอะไรได้บ้าง
A : กรุ๊ปเลือด O ให้เลือดได้กับทุกหมู่เลือด จนมีคำเรียกว่าเป็น “ผู้ให้สากล (Universal Door)”

Q : กรุ๊ปเลือด AB บริจาคเลือดได้ไหม
A : กรุ๊ปเลือด AB ให้เลือดได้กับกรุ๊ป AB ผู้ที่มีกรุ๊ปเลือดนี้สามารถบริจาคเลือดได้ และเป็นที่ต้องการมาก เพราะเป็นหมู่เลือดที่พบน้อยกว่ากรุ๊ปอื่น

Q : เลือดกรุ๊ปไหนหายาก
A : ผู้ที่มีกรุ๊ปเลือดทุกหมู่ แต่เป็น “อาร์เอชลบ (Rh-)” เป็นหมู่เลือดที่หายาก โดยมีข้อมูลในปี พ.ศ.2556 ว่ามีจำนวนผู้บริจาคอยู่เพียง 5,000 กว่าคนในประเทศไทย และสร้างขึ้นเป็นชมรมของผู้บริจาคหมู่เลือดพิเศษ ได้รวมตัวกันในชื่อเพจเฟซบุ๊ก “คนกรุ๊ปเลือดหายาก”

กรุ๊ปเลือด + - คือระบบกรุ๊ปเลือดที่เรียกว่า อาร์เอช (Rh) ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่

1. หมู่เลือด Rh + คือเลือดที่มีแอนติเจน (Antigen) Rh อยู่บนเซลล์เม็ดเลือดแดง แต่ไม่มีแอนติบอดี้ (Antibody) Rh ในน้ำเลือด

2. หมู่เลือด Rh - คือเลือดที่ไม่มีแอนติเจน (Antigen) Rh อยู่บนเซลล์เม็ดเลือดแดง และไม่มีแอนติบอดี้ (Antibody) Rh ในน้ำเลือด แต่สามารถสร้างแอนติบอดี้ได้เมื่อได้รับแอนติเจน (Antigen) Rh

คนไทยส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่มหมู่เลือด Rh + มีเพียง 0.3% เท่านั้นที่เป็น Rh - เราจะทราบหมู่เลือดตัวเองได้ก็ต่อเมื่อตรวจสอบที่สถานพยาบาลที่ได้รับการรับรองเท่านั้น.


ที่มา : เว็บไซต์คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล, ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติสภากาชาดไทย