ในแต่ละปีมีเด็กเกิดใหม่จำนวนมาก และผู้ปกครองมีหน้าที่ต้องพาบุตรหลานไปรับวัคซีน โดยการเลือกวัคซีนนั้นแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ วัคซีนจำเป็นและวัคซีนเสริม แต่บางปีก็จะได้ฉีดวัคซีนจำเป็นฟรีจากสาธารณสุข เพราะวัคซีนเด็กช่วยป้องกันร่างกายเสียสภาพจากโรคติดต่อ ที่อาจส่งผลต่อสติปัญญาในอนาคต เพราะเด็กถือเป็นประชากรของประเทศในอนาคต ทางกระทรวงสาธารณสุขจึงระบุวัคซีนที่จำเป็นต้องฉีดไว้ 6 วัคซีน และสมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย ก็ได้ระบุวัคซีนเสริมเป็นทางเลือกไว้อีกหลายตัว วันนี้ไทยรัฐออนไลน์พามาดูว่าเด็ก 1 คน ควรได้รับวัคซีนอะไรบ้าง
วัคซีนจำเป็นสำหรับเด็ก
โรคบางอย่างเมื่อเป็นแล้วไม่ได้ทำให้เจ็บป่วยเป็นไข้ แต่ส่งผลต่อระบบประสาท ระบบโลหิต ทำให้ร่างกายไม่สามารถเติบโตได้อย่างสมบูรณ์ เพราะฉะนั้นทางกระทรวงสาธารณสุขจึงกำหนดว่าเด็กต้องได้รับวัคซีนจำเป็น 6 ชนิด ได้แก่
1. วัคซีนบีซีจี (BCG)
...
บีซีจี เป็นวัคซีนป้องกันโรควัณโรคที่เด็กไทยทุกคนต้องได้รับวัคซีนนี้ (บีซีจี คือวัคซีนที่ทำให้เรามีแผลเป็นที่หัวไหล่ซ้าย) หลังจากได้รับวัคซีนจะมีภูมิคุ้มกันเกิดขึ้น 4-6 สัปดาห์ และอยู่ได้นาน 10 ปี วัคซีนบีซีจี ป้องกันวัณโรคที่เยื่อหุ้มสมอง แต่ไม่ป้องกันวัณโรคในปอด นอกจากเด็กแล้ว ผู้ที่ต้องติดต่อกับผู้คนมากๆ ก็ควรฉีดด้วย
ราคา : สอบถามกับสถานพยาบาล ส่วนใหญ่จะได้ฉีดฟรีรวมไปกับแพ็กเกจ
2. วัคซีนตับอักเสบบี (HBV)
เด็กทุกคนต้องได้รับวัคซีนตับอักเสบบี 3 ครั้ง ครั้งแรกคือหลังคลอด (ต้องทราบผลเลือดมารดาก่อนถึงจะฉีดได้) ครั้งที่ 2 คือช่วง 1 เดือน และครั้งที่ 3 คือช่วง 3 เดือน
ราคา : 314 บาท **
3. วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรนชนิดทั้งเซลล์ (DTwP)
วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรนชนิดไร้เซลล์ DTwP เป็นวัคซีนอีกตัวที่เด็กๆ โรงพยาบาลในสังกัดรัฐฉีดฟรีในช่วง 2, 4, 6 เดือน และกระตุ้นอีกครั้งตอน 18 เดือน
ราคา : สอบถามกับสถานพยาบาล ส่วนใหญ่จะได้ฉีดฟรีรวมไปกับแพ็กเกจ
4. วัคซีนหัด คางทูม หัดเยอรมัน (MMR)
เด็กทารกควรได้รับวัคซีน MMR ครั้งแรกเมื่ออายุ 9-12 เดือน และรับอีกครั้งเมื่ออายุ 18 เดือน ถึง 2 ขวบครึ่ง และหากในพื้นที่มีการระบาดของโรคนี้ควรให้เด็กได้รับวัคซีน MMR เข็มแรกในช่วง 6-9 เดือน เข็มที่สอง 12 เดือน และเข็มที่สาม 18 เดือนถึงขวบครึ่ง และมีข้อกำหนดว่าต้องเว้นห่างวัคซีนบางตัว ซึ่งต้องให้แพทย์และพยาบาลผู้เชี่ยวชาญเป็นผู้ตรวจสอบ
ราคา : 227 บาท**
5. วัคซีนโปลิโอชนิดกิน (OPV)
แม้ว่าประเทศไทยจะไม่พบโรคโปลิโอมากว่า 20 ปี แต่การรับวัคซีนโปลิโอในเด็กทุกคนก็ได้รับการสนับสนุนจากกระทรวงสาธารณสุขด้วยการรณรงค์ให้สถานพยาบาลหยอดให้เด็กที่วัยเหมาะสม รวมถึงแจกจ่ายตามโรงเรียนเพื่อให้เด็กทุกคนมีร่างกายที่สมบูรณ์
ราคา : สอบถามกับสถานพยาบาล ส่วนใหญ่จะได้หยอดฟรี
6. วัคซีนไข้สมองอักเสบ เจอี (Live JE ชนิดมีชีวิต)
วัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบเจอี มีแบบชนิดที่เชื้อยังมีชีวิต และเชื้อไม่มีชีวิต โดยสมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแนะนำชนิดมีชีวิตเป็นวัคซีนจำเป็นที่ต้องฉีด ฉีดครั้งแรกตอนอายุ 9-12 เดือน ครั้งที่สองฉีดตอน 12-24 เดือน โดยทั้งชนิดมีชีวิตและไม่มีชีวิตสามารถใช้แทนกันได้
ราคา : 498 บาท**
ในขณะเดียวกัน สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทยได้ระบุวัคซีนจำเป็นในเด็ก นอกเหนือจากที่กระทรวงสาธารณสุขแนะนำข้างต้นอีก 4 ตัว ได้แก่
1. วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Influenza)
ปัจจุบันมีวัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบ 3 สายพันธุ์ และ 4 สายพันธุ์ ที่ฉีดให้กับกลุ่มเสี่ยงอย่างเด็ก หญิงตั้งครรภ์ ผู้ป่วยโรคเบาหวานฟรี รวมถึงหากใครอยากฉีดเองก็มีราคาไม่สูงมากนัก เด็กทารกฉีดครั้งแรกได้เร็วสุดตอนอายุ 6 เดือน เข็มที่ 2 เว้น 1 เดือน และกระตุ้นได้อีกปีละครั้ง ในเด็กใช้ปริมาณน้อยกว่าผู้ใหญ่ตามคำแนะนำในเอกสารกำกับยา
...
ราคา : 369 บาท**
2. วัคซีนเอชพีวี (HPV)
ฉีดครั้งแรกได้ในช่วง 9 ปี ทั้งเด็กผู้ชายและเด็กผู้หญิง และหากต้องการป้องกันหูดหงอนไก่ ใช้วัคซีนแบบ 4 สายพันธุ์ แต่ละโรงพยาบาลมีราคา สอบถามรายละเอียดของวัคซีนเพิ่มเติมได้ที่สถานพยาบาล
ราคา : 1,500-2,200 บาท*
3. วัคซีนฮิบ (Hib)
HIB เป็นวัคซีนรวมโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน ตับอักเสบบี และฮิบ ฉีดครั้งแรกในเด็กวัย 2 เดือน และฉีดอีกครั้งในช่วง 4 และ 6 เดือน หลังจากนั้นไม่จำเป็นต้องฉีดในเด็กที่แข็งแรง
ราคา : สอบถามกับสถานพยาบาล
4. วัคซีนโรต้า (Rota)
ไวรัสโรต้ามีผลให้ท้องเสีย ร่างกายขาดน้ำจนช็อกได้ และค่ารักษาพยาบาลโรคนี้ในวัยเด็กค่อนข้างสูงตามอาการ เป็นวัคซีนที่รับด้วยการรับประทาน แบบ 2 เข็ม ฉีดในเด็กวัยอายุ 2 และ 4 เดือน แบบ 3 เข็ม ฉีดในเด็กวัย 2, 4 และ 6 เดือน
ราคา : แบบ 2 เข็ม 2,000 บาท และแบบ 3 เข็ม 2,600 บาท
วัคซีนเสริมสำหรับเด็ก
และสมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทยได้ระบุวัคซีนเสริมในเด็กเพิ่มจากข้างต้นอีก 9 ตัว ได้แก่
1. วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน ชนิดไร้เซลล์ (DTap, Tadp หรือ TdaP)
วัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน ชนิดไร้เซลล์ นี้หากเคยฉีดแบบมีเซลล์ไปแล้วไม่ต้องฉีดก็ได้ ใช้กระตุ้นในช่วงวัย 18 เดือน, 4-6 ปี และหลังจากนั้นเมื่อโตขึ้นจึงลดเหลือฉีดเฉพาะบางโรคกระตุ้นได้เมื่อครบระยะเวลา เช่น บาดทะยัก กระตุ้นทุก 10 ปี
...
ราคา : 664 บาท*
2. วัคซีนตับอักเสบบี โปลิโอ ชนิดฉีด (IPV)
ไอพีวี คือวัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี และโรคโปลิโอชนิดฉีด ซึ่งจะช่วยลดการสูญเสียและความพิการแก่ผู้ป่วยเด็ก ในประเทศไทยไม้พบผู้ป่วยเป็นโรคโปลิโอมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2540 แล้ว แต่ก็ต้องเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง วัคซีนตัวนี้มักรวมอยู่ในแพ็กเกจวัคซีนเสริมสำหรับเด็กที่โรงพยาบาลจัดไว้เป็นแพ็กรวม
ราคา : 420 บาท*
3. วัคซีนนิวโมคอคคัสชนิดคอนจูเกต (PCV)
วัคซีนตัวนี้มีอีกชื่อว่า ไอพีดี วัคซีนตัวนี้เป็นการป้องกันโรคปอดบวมกลุ่มที่นำไปสู่การติดเชื้อในกระแสเลือดได้ ครอบคลุมเชื้อโรคปอดบวม (นิวโมคอคคัส) ได้ถึง 13 สายพันธุ์ ราคาค่อนข้างสูง แต่ก็คุ้มค่าเมื่อฉีดก่อนเข้าวัยเรียน
ราคา : แบบ 13 สายพันธุ์ 2 เข็ม 5,900 บาท, 3 เข็ม 8,500 บาท และ 4 เข็ม 1,100 บาท
4. วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ชนิดเชื้อตาย (Inactivated JE)
วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ชนิดเชื้อตาย เป็นวัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบเจอีแบบอดีตซึ่งยังมีใช้อยู่ในบางพื้นที่ ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นการฉีดแบบเชื้อยังมีชีวิตอยู่ ใช้ฉีดกระตุ้นในกลุ่มผู้ที่เคยฉีดวัคซีนแบบเชื้อเป็นมาก่อนอย่างน้อย 1 เข็มแล้วเว้นระยะไปนาน (หรือจำไม่ได้ว่าฉีดไปเมื่อไร) การฉีดวัคซีนตัวนี้ต้องอยู่ในการพิจารณาของแพทย์
ราคา : 438 บาท
5. วัคซีนตับอักเสบเอ (HAV)
ไวรัสตับอักเสบเอเกิดจากเชื้อไวรัสที่มีโอกาสฝังตัวในลำไส้ และมีผลกับตับ ทำให้อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร การฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบนี้มีโอกาสป้องกันโรคได้เกือบ 100% การรับเชื้อมาจากการดื่มน้ำ รับประทานอาหาร
...
ราคา : แบบ 2 เข็ม 2,100 บาท*
6. วัคซีนอีสุกอีใส (VZV) หรือ หัด-คางทูม-หัดเยอรมัน-อีสุกอีใส (MMRV)
อีสุกอีใสยังเป็นโรคที่ระบาดอยู่ในปัจจุบัน ผู้ที่ควรได้รับการฉีดคือ บุคลากรทางการแพทย์ที่มีโอกาสสัมผัสผู้ป่วย รวมถึงเด็กๆ ที่ต้องการลดความเสี่ยงจากอาการของโรค โดยเลือกรับเป็นวัคซีนเดี่ยว VZV หรือ วัคซีนรวม MMRV
ราคา : แบบ 1 เข็ม 1,200 บาท*
7. วัคซีนไข้เลือดออก (DEN)
ปัจจุบันนี้ไข้เลือดออกมีวัคซีนที่ป้องกันได้ แต่ราคายังค่อนข้างสูง จึงระบุเป็นวัคซีนทางเลือกให้กับผู้ที่ต้องการป้องกันการระบาดของโรคนี้ เชื้อไข้เลือดออกนั้นอันตรายทำให้เสียชีวิตได้ ควรป้องกันต้นเหตุจากยุงไปพร้อมๆ กันด้วย
ราคา : แบบ 1 เข็ม 2,930 บาท**
8. วัคซีนพิษสุนัขบ้า (Rables) ชนิดก่อนสัมผัสโรค
เพื่อป้องกันการรับเชื้อพิษสุนัขบ้าที่ส่งผลให้เสียชีวิตได้ การรับวัคซีนตัวนี้ฉีดได้ทั้งก่อนและหลังการรับเชื้อ เป็นวัคซีนเสริมให้เลือกฉีด โดยมักฉีดให้กับเด็กที่โตกว่าวัยทารก ที่อาจมีโอกาสถูกสุนัข แมว และสัตว์อื่นๆ กัด ผู้ใหญ่ก็ฉีดป้องกันได้
ราคา : แบบ 2 เข็ม 1,000 บาท*, 369 บาท**
*อัปเดตราคาวัคซีนอ้างอิงจากโรงพยาบาลรวมแพทย์ฉะเชิงเทรา
**อัปเดตราคาวัคซีนอ้างอิงคลินิกโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน คณะเวชศาสตร์เขตร้อน วันที่ 22 พฤษภาคม 2563
นอกจากวัคซีนที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ หากคุณครอบครัวมีความประสงค์จะพาน้องๆ หนูๆ เดินทางไปยังต่างประเทศ บางประเทศจะกำหนดให้ทางผู้เดินทางต้องฉีดวัคซีนป้องกันไข้เหลืองด้วย และต้องนำ Passport พร้อมสำเนามาให้ยังสถาบันที่รับฉีดวัคซีนตัวนี้
และทุกครั้งที่ฉีดวัคซีนไปแล้วต้องจดลงสมุดวัคซีนและเก็บไว้ให้ดีห้ามหาย เพื่อครั้งหน้าจะได้ย้อนดูตารางถูกว่าวัคซีนใดได้รับไปแล้ว
ที่มา : สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย, กองพัฒนาศักยภาพผู้บริโภค สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข, คลินิกโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน, สมาคมโรคติดเชื้อ
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง