แม้ พังผืด หรือที่ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า adhesions จะเป็นกลุ่มเนื้อเยื่อชนิดหนึ่งที่ร่างกายสร้างขึ้นมาเพื่อซ่อมแซมอาการบาดเจ็บในกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น และข้อต่อในร่างกาย แต่ในหลายๆครั้ง พังผืดที่ถูกสร้างขึ้นมาไม่ได้ยึดเกาะแค่ในบริเวณที่บาดเจ็บ แต่ยึดเกาะลามไปยังเนื้อเยื่อต่างๆในบริเวณรอบข้าง จึงทำให้เนื้อเยื่อบริเวณนั้นเกิดอาการแข็ง ไม่ยืดหยุ่น และก่อให้เกิดอาการผิดปกติต่างๆได้ เช่น อาการปวดเรื้อรัง อาการตึงรั้ง อาการชา อาการอ่อนแรง อาการแสบร้อน อาการผิดปกติในรูปแบบอื่นๆ เช่น ไฟช็อต เป็นต้น
การสลายพังผืดทำได้อย่างไรบ้าง ถ้าเป็นแบบธรรมดาๆ ก็ต้องบอกว่า การนวดสลายพังผืดน่าจะเป็นทางแก้ที่ดีที่สุด โดยปกติแล้วอาการผิดปกติต่างๆ ของกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น และข้อต่อนั้น มักจะเกิดจากการที่มีพังผืดไปเกาะรัดเนื้อเยื่อบริเวณนั้นๆ ทำให้เนื้อเยื่อเหล่านี้เกิดอาการตึงเครียด และเกร็งตัวจนไปขัดขวางเส้นเลือดไม่ให้สามารถนำพาสารอาหาร และออกซิเจนไปหล่อเลี้ยงได้เต็มที่ ไปทำให้ข้อต่อต่างๆเสื่อมสภาพ และไปเบียดรบกวนเส้นประสาทให้ส่งสัญญาณที่ผิดปกติ ส่งผลให้เกิดอาการปวด ตึง ชา แสบร้อน อ่อนแรง หรืออาการผิดปกติต่างๆ
...
โดยอาการที่พบได้บ่อยคือ ปวดหลัง ปวดเอว ปวดหลังร้าวลงขา ปวดหลังร้าวมาหน้าท้อง ปวดสะโพก สะโพกเสื่อม ปวดก้น ปวดขา ขาชา ขาอ่อนแรง ปวด/ตึงคอ บ่าไหล่ สะบัก ปวดแขน แขนชา แขนอ่อนแรง ชานิ้ว ไมเกรน ปวดกระบอกตา ขมับ หลังหู ปวดเข่า เข่าเสื่อม ปวดข้อมือ แสบร้อนฝ่ามือ นิ้วล็อก ปวดข้อเท้า ปวดนิ้วเท้า อาการแปลกๆอื่นๆ เช่น แสบร้อนตามใบหน้า ตามหนังศีรษะ อาการชายิบๆ อาการรู้สึกหนาๆ ตามผิวหนัง อาการแปล๊บ อาการไฟช็อต เป็นต้น
การนวดสลายพังผืดจะเข้าไปแก้อาการเหล่านี้ได้อย่างตรงจุด เมื่อพังผืดถูกสลายออกจนหมดแล้ว เนื้อเยื่อบริเวณนั้นๆจะหายจากการตึงเครียด ไม่เกร็งตัว เลือดจะสามารถนำพาสารอาหารและออกซิเจนไปเลี้ยงได้เต็มที่ ข้อต่อจะกลับมาเคลื่อนไหวได้ดีอีกครั้ง เส้นประสาทจะกลับมาทำงานได้ตามปกติ อาการปวด ตึง ชา แสบร้อน อ่อนแรง หรืออาการผิดปกติต่างๆก็จะหายไป
บางครั้งการนวดสลายพังผืดสามารถช่วยรักษาอาการกระดูกทับเส้น กระดูกทรุด กระดูกเสื่อมได้ ภาวะข้อต่อที่เคลื่อนที่ผิดรูปหรือผิดตำแหน่ง เช่น ภาวะหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท กระดูกทรุด กระดูกเสื่อมนั้น โดยมากมักจะเกิดจากการที่มีพังผืดเข้าไปยึดเกาะบริเวณข้อกระดูก โดยที่ถ้าพังผืดเข้าไปยึดเกาะบริเวณหมอนรองกระดูก และเนื้อเยื่อรอบๆบริเวณนั้น จะทำให้หมอนรองกระดูกถูกดึงรั้งไปตามแนวกล้ามเนื้อที่มีปัญหา และทำให้เกิดภาวะหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท ถ้าพังผืดเข้าไปยึดเกาะบริเวณข้อต่อหรือข้อกระดูก 2 ข้อที่อยู่ติดกัน พังผืดจะดึงให้กระดูกทั้ง 2 ข้อนั้นชิดตัวติดกันมากกว่าปกติ และทำให้เกิดภาวะกระดูกทรุด
ถ้าพังผืดเข้าไปยึดเกาะบริเวณข้อต่อ หรือข้อกระดูกข้อใดข้อหนึ่งจนหนามากๆ ข้อต่อหรือข้อกระดูกนั้นๆจะเกิดอาการแข็ง ยึดเกร็ง และขาดความยืดหยุ่น หากทำ x-ray หรือ MRI จะมองเหมือนกับว่าข้อกระดูกนั้นๆหายไป ส่วนใหญ่แพทย์จะวินิจฉัยว่าเป็นกระดูกเสื่อม
การนวดแก้อาการที่จะสามารถรักษาภาวะข้อต่อกระดูกผิดปกตินี้ได้ จะต้องเป็นการนวดแก้อาการที่เข้าไปสลายพังผืด ซึ่งเป็นสาเหตุของอาการข้อต่อผิดรูป เมื่อพังผืดถูกสลายออกไปจนหมด ข้อต่อกระดูกจะกลับเข้าสู่ตำแหน่งเดิม และมีสุขภาพดี มีความยืดหยุ่น อาการปวด ชา ที่เกิดจากข้อต่อผิดปกตินี้ก็จะหมดไป
การนวดแก้อาการที่เน้นการสลายพังผืดและจุดยึดเกร็ง (Trigger point) เป็นหลักนั้น ทุกๆครั้งที่ทำการรักษา พังผืดจะค่อยๆถูกสลายออกไปเรื่อยๆ จนถึงจุดหนึ่ง เมื่อพังผืดถูกสลายจนหมด กล้ามเนื้อและข้อต่อบริเวณนั้นๆจะกลับมามีสุขภาพดีดังเดิม มีความยืดหยุ่น อาการปวด ตึง ชา แสบร้อน อ่อนแรง หรืออาการผิดปกติอื่นๆจะหายไปอย่างถาวร เนื่องจากต้นเหตุของปัญหาได้ถูกกำจัดออกไปแล้ว ผู้ป่วยจะสามารถ กลับไปเคลื่อนไหวได้ทุกอิริยาบถ โดยไม่มีข้อจำกัดใดๆ
...
เมื่อรักษาจนหายดีแล้ว ร่างกายจะเหมือนถูกรีเซ็ตกลับเป็น 0 ใหม่หมด ดังนั้น หากผู้ป่วยดูแลตัวเองดีๆอย่างต่อเนื่อง ผู้ป่วยก็จะมีร่างกายที่ดีแบบนี้ไปจนแก่ตัวลง แต่หากผู้ป่วยยังจำเป็นต้องอยู่ในอิริยาบถเดิมๆ ร่างกายก็จะค่อยๆ เริ่มสะสมพังผืดใหม่ แต่กว่าจะสะสมจนกลับมามีอาการแบบเดิมนั้น อาจใช้ระยะเวลานานมากเป็น 10 ปี
คำแนะนำคือ ถ้ารักษาจนร่างกายหายดีแล้ว แต่ยังต้องทำงานในท่าเดิมตลอด ผู้ป่วยควรยืดเหยียดกล้ามเนื้อบ่อยๆ เพื่อไม่ให้กล้ามเนื้อเกิดการเกร็งตัวจนมีพังผืดไปยึดเกาะอีกครั้ง.
คลิกอ่านคอลัมน์ "สมาร์ทไลฟ์" เพิ่มเติม