“โรคด่างขาว” เป็นโรคที่เกิดจากการที่เซลล์สีผิวของคนเราถูกทำลายไป ทำให้เกิดเป็นด่างสีขาวคล้ายน้ำนมเกิดขึ้นที่ผิวหนัง ซึ่งสามารถพบได้ที่บริเวณใดในร่างกายก็ได้ และเป็นโรคที่เกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัยอุบัติการณ์ 0.5-1% ของประชากร โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

โรคด่างขาวทั่วไป จะมีอาการด่างขาวเกิดขึ้นบริเวณทั้ง 2 ข้างของร่างกาย แบบสมมาตรและพบได้หลายตำแหน่งในร่างกาย เช่น หลังมือ แขน ขา ข้อศอก เป็นต้น

โรคด่างขาวเฉพาะที่ เป็นโรคด่างขาวที่เกิดขึ้นบริเวณซีกใดซีกหนึ่งของร่างกาย มักเป็นจุดหรือกลุ่มเล็กๆ มักพบบริเวณใบหน้า

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

สาเหตุการเกิดโรคด่างขาวนั้นยังไม่แน่ชัดว่าเกิดจากอะไร แต่พบว่ามักจะเกิดร่วมกับผู้ที่มีโรคแพ้ภูมิคุ้มกันตนเอง เช่น ไทรอยด์เป็นพิษ ฮาชิโมโต้ไทรอยด์ หรือบางครั้งก็พบในคนไข้โรคเบาหวานและยัง การเปลี่ยนแปลงของยีนจำเพาะ ซึ่งมีความสัมพันธ์กับโรคด่างขาวประเภททั่วไป สำหรับปัจจัยกระตุ้นได้แก่ ผิวไหม้จากแดด ความเครียด หรือสัมผัสกับสารเคมีอุตสาหกรรมที่เป็นอันตราย เป็นต้น

อาการ

อาการสำคัญของโรคด่างขาวคือ มีรอยขาวที่เกิดขึ้นที่ผิวหนัง ซึ่งอาจจะพบที่บริเวณซีกใดซีกหนึ่งของร่างกายหากเป็นด่างขาวเฉพาะที่ เช่น ถ้าเกิดที่ใบหน้า ก็จะเป็นซีกซ้ายหรือซีกขวา และเป็นตามแนวของเส้นประสาท ซึ่งข้อดีของรอยโรคนี้คือ รอยด่างขาวจะไม่ลามไปบริเวณอื่นของร่างกาย แต่ถ้าเกิดรอยด่างขาวทั้ง 2 ข้างแบบสมมาตร ก็อาจจะพบที่ส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้ด้วย

รอยขาวที่พบอาจจะมีขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ และมักจะพบบริเวณที่ผิวสัมผัสกับแดดหรือมีการเสียดสี เช่น ใบหน้า มือ แขน เท้า เป็นต้น

อันตรายและภาวะแทรกซ้อน

...

โรคด่างขาวเป็นโรคที่ไม่ได้มีความรุนแรงและอันตรายถึงแก่ชีวิต แต่อาจทำให้คนไข้ขาดความมั่นใจ หากจุดด่างขาวเกิดขึ้นในบริเวณที่มีคนเห็น เช่น ใบหน้า มีผลทางด้านจิตใจและการดำรงชีวิตในสังคม จึงควรรีบมารับการตรวจ รักษาตั้งแต่เนิ่นๆ ที่พบ

การรักษา

การรักษาโรคด่างขาวจะให้ผลการรักษาที่ดี หากคนไข้ได้รับการรักษาในระยะแรกเมื่อมีอาการ โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรก แต่ถ้ามาหลังจากนั้น ผลการรักษาก็จะไม่ดีเท่าที่ควร โดยการรักษาหลักก็จะเป็นการให้ยาทาภายนอก อย่างคอร์ติโคสเตียรอยด์ แต่ถ้าเป็นบริเวณใบหน้ารอบดวงตาก็จะใช้ยาอีกกลุ่มหนึ่ง ซึ่งออกฤทธิ์คล้ายคอร์ติโคสเตียรอยด์ร่วมด้วยเพื่อลดผลข้างเคียง ซึ่งจะให้ทายาประมาณ 8 สัปดาห์ ถ้ายังไม่ได้ผล ก็จะเพิ่มการฉายแสงUV เฉพาะที่ร่วมด้วย

ส่วนในคนไข้ที่เป็นโรคด่างขาวทั้ง 2 ข้างของร่างกาย ก็จะใช้ยาทาคอร์ติโคสเตียรอยด์เช่นเดียวกัน แต่ถ้าเกิดเป็นบริเวณกว้างก็จะใช้ฉายแสงUV อาจเป็นการฉายเฉพาะที่หรือฉายทั้งตัวก็ได้ อย่างไรก็ดี หากโรคด่างขาวเกิดขึ้นเฉพาะบริเวณใดบริเวณหนึ่งของร่างกาย และเมื่อโรคสงบแล้ว ประมาณ 1 ปี แพทย์ก็อาจจะนำเซลล์สีผิวของคนไข้ไปแทนที่บริเวณที่ด่างขาวได้

นอกจากนี้การรักษาโรคด่างขาวจะมีประสิทธิภาพดีกับรอยโรคเล็กๆ และบริเวณผิวที่มีรูขุมขนปกคลุม โดยเฉพาะบริเวณใบหน้า จะได้ผลดีที่สุด แต่ถ้าเป็นมือ เท้า ซึ่งไม่มีรูขุมขน การรักษาก็จะได้ผลไม่ดีเท่าไรนัก

การดูแลตนเอง

พยายามหลีกเลี่ยงการอยู่ในแสงแดดนานๆ เพราะผิวบริเวณที่เป็นด่างขาวจะไวต่อแดดมากกว่าธรรมดา

การป้องกัน

โรคด่างขาวเป็นโรคที่ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด ทางที่ดีที่สุดก็คือ หากสงสัยว่าตนเองเป็นโรคด่างขาว ควรรีบไปพบแพทย์เฉพาะทางด้านผิวหนัง เพื่อยืนยันการวินิจฉัยและรับรักษาที่ถูกต้อง

___________________________________

แหล่งข้อมูล
ศาสตราจารย์คลินิก แพทย์หญิงณัฎฐา รัชตะนาวิน สาขาวิชาโรคผิวหนัง ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล