วันนี้ ไลฟ์สไตล์ไทยรัฐ จะพาทุกคนไปรู้ลึกเรื่องราวของ "กาแฟ" เนื่องใน "วันกาแฟโลก" ที่คุณๆ อาจไม่รู้มาก่อน ว่า "กาแฟ" ที่วันนี้เราๆ คุณๆ ติดกันงอมแงมจนขาดไม่ได้ และต้องดื่มและเสพเข้าในร่างกายทุกวันนั้น มีที่มาที่ไปอย่างไร? ทำไมถึงได้รับความนิยมยิ่งนัก
แถมวันนี้พฤติกรรมการบริโภคกาแฟ ก็ลดลงไปสู่กลุ่มวัยรุ่นแล้วจริงๆ อะไรทำให้กาแฟมีเสน่ห์ขนาดนี้ นั่นคงเป็นเพราะ "รสชาติ" แต่กว่าจะมาเป็นที่นิยมในวันนี้ มีที่มาที่ไปอย่างไร เราไปเรียนรู้พร้อมๆ กันจ้า
1. เกือบทั่วโลก ปลูกกาแฟ
กาแฟ เป็นเครื่องดื่มที่ทำจากเมล็ดซึ่งได้จากต้นกาแฟ หรือมักเรียกว่า เมล็ดกาแฟคั่ว มีการปลูกต้นกาแฟในมากกว่า 70 ประเทศทั่วโลก โดยกาแฟเขียว หรือกาแฟซึ่งยังไม่ผ่านการคั่ว เป็นหนึ่งในสินค้าทางการเกษตร ซึ่งมีการซื้อขายกันมากที่สุดในโลก
2. กาแฟชูกำลัง
...
กาแฟมีส่วนประกอบของกาเฟอีน ทำให้มีสรรพคุณชูกำลังในมนุษย์ ปัจจุบันกาแฟเป็นเครื่องดื่มซึ่งได้รับความนิยมมากที่สุดในโลก เป็นที่เชื่อกันว่า สรรพคุณชูกำลังจากเมล็ดของต้นกาแฟนั้นถูกพบเป็นครั้งแรกในเยเมน แถบอาระเบีย และทางตะวันออกเฉียงเหนือของเอธิโอเปีย
3. เชื่อมั้ย?...พบกาแฟในวิหาร
การปลูกต้นกาแฟในสมัยแรกได้แพร่ขยายในโลกอาหรับ หลักฐานบันทึกว่า การดื่มกาแฟได้ปรากฏขึ้นราวกลางคริสต์ศตวรรษที่ 15 อันเป็นหลักฐานซึ่งเชื่อถือได้และเก่าแก่ที่สุด ถูกพบในวิหารซูฟี ในเยเมน แถบอาระเบียจากโลกมุสลิม
4. การเดินทางของกาแฟ
กาแฟได้แพร่ขยายไปยังทวีปยุโรป อินโดนีเซีย และทวีปอเมริกา ในระหว่างที่กาแฟเริ่มเดินทางจากทวีปอเมริกาเหนือ และตะวันออกกลางสู่ทวีปยุโรป กาแฟได้ถูกส่งผ่านไปยังซิซิลีและอิตาลี ในตอนต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17 จากนั้นผ่านตุรกี ไปยังกรีซ ฮังการี และออสเตรีย ในตอนปลายคริสต์ศตวรรษที่ 17 จากอิตาลีและออสเตรีย กาแฟได้แพร่ขยายไปยังส่วนที่เหลือของทวีปยุโรป
5. กาแฟหัวรุนแรง
คุณเชื่อหรือไม่ กาแฟได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในสังคมหลายแห่งตลอดประวัติศาสตร์ ในแอฟริกาและเยเมน มันถูกใช้ร่วมกับพิธีกรรมทางศาสนา ผลที่ตามมาคือ ศาสนจักรเอธิโอเปีย ได้สั่งห้ามการบริโภคกาแฟตลอดกาล จนกระทั่งถึงรัชสมัยของจักรพรรดิเมเนลิกที่ 2 มันยังได้ถูกห้ามในจักรพรรดิออตโตมัน ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 17 เนื่องจากสาเหตุทางการเมือง และมีส่วนเกี่ยวพันกับกิจกรรมทางการเมืองหัวรุนแรงในทวีปยุโรป
6. อาราบิก้า & โรบัสต้า
ผลกาแฟ ซึ่งบรรจุเมล็ดกาแฟ เป็นผลผลิตจากไม้พุ่มไม่ผลัดใบขนาดเล็กในจีนัส Coffea หลายสปีชีส์ โดยสายพันธุ์ที่มีการปลูกโดยทั่วไปมากที่สุด ได้แก่ กาแฟ "อาราบิก้า" และกาแฟ "โรบัสต้า" ที่ได้จากชนิด Coffee canephora ซึ่งมีรสเข้มกว่า สายพันธุ์ดังกล่าวมีความทนทานต่อโรคราสนิมใบกาแฟ ซึ่งสร้างความเสียหายอย่างใหญ่หลวง
...
7. ต้องการรสชาติแบบไหน ก็ทำแบบนั้น
สายพันธุ์กาแฟทั้งคู่มีการปลูกในลาตินอเมริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และทวีปแอฟริกา เมื่อสุกแล้ว ผลดังกล่าวจะถูกเก็บรวบรวม นำไปผ่านกรรมวิธีและทำให้แห้ง หลังจากนั้นเมล็ดจะถูกคั่วในอุณหภูมิที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับรสชาติที่ต้องการ และจะถูกบดและบ่มเพื่อผลิตกาแฟ กาแฟสามารถตระเตรียมและนำเสนอได้ในหลายวิธี
8. ทำรายได้อันดับ 1 ของโลก
กาแฟเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญของโลก โดยในปีคริสต์ศักราช 2004 กาแฟเป็นสินค้าการเกษตรส่งออกที่ทำรายได้เป็นอันดับหนึ่งในจำนวน 12 ประเทศ และเป็นพืชที่มีการส่งออกอย่างถูกต้องตามกฎหมายซึ่งมีมูลค่าสูงที่สุดเป็นอันดับ 7 ของโลก
9. สรุป...กาแฟให้คุณหรือให้โทษ?
ในปีคริสต์ศักราช 2005 กาแฟได้รับการโต้เถียงบางส่วนในด้านการเพาะปลูกต้นกาแฟ และผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม และมีการศึกษาจำนวนมาก ที่ระบุถึงความสัมพันธ์ระหว่างการบริโภคกาแฟ กับข้อจำกัดทางยาอย่างแน่นอน อย่างไรก็ตาม ก็ยังไม่มีข้อสรุปที่แน่ชัดว่า...กาแฟให้คุณหรือให้โทษ
...
นี่คือเรื่องราวของ "กาแฟ" จะบอกว่า แค่เบื้องต้นเท่านั้น วันหน้าหากมีโอกาส เราจะมาเล่าเรื่องกาแฟกันใหม่ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการคั่ว การผลิต การซื้อขาย รวมไปถึงรสชาติของกาแฟแต่ละชนิด เอาว่า...คุณจะหลงใหลกาแฟแบบที่ใครหลายๆ คนเป็น.