ISO 14000 คืออะไร เกี่ยวข้องอย่างไรต่อสิ่งแวดล้อม

• รู้จักมาตรฐาน ISO 14000 คืออะไร เกี่ยวข้องอย่างไรต่อสิ่งแวดล้อม
• องค์กรจะได้ประโยชน์อย่างไร หากได้รับเครื่องหมายรับรอง ISO 14000

เชื่อว่าหลายคนคงจะเคยได้ยินคำว่า "ISO" ที่ย่อมาจาก International Organization for Standardization ซึ่งเป็นองค์กรระหว่างประเทศด้านมาตรฐาน ที่ออกมาตรฐานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจ และอุตสาหกรรม เพื่อการรับรองระบบการบริหารและการดำเนินงานขององค์กรในแต่ละประเทศเพื่อให้เป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วโลก

ISO 14000 มาตรฐานการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม

และเมื่อถามถึงมาตรฐานของสิ่งแวดล้อม ตัวแรกที่อยากจะพูดถึงคือ ISO 14000 มาตรฐานสากลว่าด้วยการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ เพื่อเป็นแนวทางในการจัดการปัญหาสิ่งแวดล้อมขององค์กรได้อย่างมีประสิทธิภาพ คู่ไปกับการรักษาสิ่งแวดล้อม การป้องกันมลพิษ และการดำเนินธุรกิจขององค์กร โดยจะครอบคลุมถึงการฝึกอบรมพนักงานในด้านการจัดการ ด้านความรับผิดชอบ รวมถึงระบบต่างๆ ที่ต้องดำเนินการด้านสิ่งแวดล้อมในองค์กรด้วย

แต่มาตรฐานการจัดการสิ่งแวดล้อมนี้ ไม่ได้เป็นกฎหมาย หรือข้อบังคับ แต่ผู้ประกอบการสมัครใจที่จะจัดการตามมาตรฐาน เพราะตระหนักในการป้องกันส่ิงแวดล้อม

ISO 14000 ประกอบด้วยหลายมาตรฐาน

การจัดแบ่งกลุ่มของมาตรฐาน ISO 14000 แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มดังนี้

1. มาตรฐานระบบการบริหาร (Environmental Management Systems : EMS) เป็นมาตรฐานควบคุมระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมขององค์การทั้งด้านนโยบาย การวางแผน การปฏิบัติตามแผน การตรวจสอบ และการทบทวนการปรับปรุงระบบ

- ISO 14001 เป็นข้อกำหนดระบบจัดการสิ่งแวดล้อม
- ISO 14004 เป็นข้อแนะนำด้านหลักการและเทคนิคในการจัดระบบ

2. มาตรฐานการตรวจประเมินและวัดผล (Evaluation and Auditing) เป็นมาตรฐานกำหนดวิธีการตรวจประเมินด้านสิ่งแวดล้อม มีด้วยกัน 2 ส่วน คือ 

2.1 มาตรฐานการตรวจประเมิน (Environment Auditing : EA)
- ISO 14010 เป็นหลักการทั่วไปของการตรวจประเมิน
- ISO 14011 เป็นวิธีการตรวจประเมินระบบการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม
- ISO 14012 เป็นข้อกำหนดคุณสมบัติของผู้ตรวจประเมิน

2.2 มาตรฐานการวัดผลการปฏิบัติงานควบคุมมลพิษ (Environmental Performance Evaluation : EPE)
- ISO 14031 เป็นหลักการทั่วไปของการวัดผลการปฏิบัติงานควบคุมมลพิษ

3. มาตรฐานที่เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ มี 2 ส่วน คือ

3.1 มาตรฐานฉลากเพื่อสิ่งแวดล้อม (Environment Labelling : EL) มาตรฐานการติดฉลากผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

- ISO 14020 เป็นหลักการพื้นฐานในการติดฉลากผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อม
- ISO 14021 เป็นนิยามเกี่ยวกับการใช้ฉลากผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมที่ผู้ผลิตรับรองตนเอง
- ISO 14022 เป็นมาตรฐานว่าด้วยสัญลักษณ์สำหรับผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมที่ผู้ผลิตใช้รับรองตนเอง
- ISO 14023 เป็นกำหนดวิธีการตรวจสอบและรับรองฉลากผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมที่ผู้ผลิตติดไว้
- ISO 14024 เป็นหลักการ ระเบียบปฏิบัติ ข้อกำหนดและวิธีการรับรองผลิตภัณฑ์เพื่อสิ่งแวดล้อมของหน่วยรับรอง

3.2 มาตรฐานการประเมินวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์ (Life Cycle Assessmnent : LCA) เป็นมาตรฐานวิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมของผลิตภัณฑ์ตั้งแต่ขั้นวัตถุดิบจนถึงขั้นเลิกใช้

- ISO 14040 เป็นหลักการพื้นฐานและกรอบการดำเนินงาน
- ISO 14041 เป็นการรวบรวมข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมตลอดวงจรชีวิตผลิตภัณฑ์
- ISO 14042 เป็นการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมตลอดวงจรชีวิตผลิตภัณฑ์
- ISO 14043 เป็นการแปลผลที่ได้จากข้อมูล

ผลที่ได้รับจากการทำ ISO 14000

1. ช่วยลดต้นทุนในระยะยาว เนื่องจากมีการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า โดยกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด และอาจเป็นผลทำให้ต้นทุนต่ำลงด้วย
2. เพื่อโอกาสทางการค้า และการขยายตลาดในอนาคต
3. สร้างภาพลักษณ์ให้องค์กรเป็นที่ยอมรับของสังคม
4. การได้รับเครื่องหมายรับรอง ISO 14000 อาจทำให้องค์กรนำไปประชาสัมพันธ์ เพื่อส่งเสริมภาพลักษณ์