7 ปีที่จากไป ย้อนตำนาน "สายัณห์ สัญญา" ลูกทุ่งแหบมหาเสน่ห์

• สายัณห์ สัญญา กับเพลงเปลี่ยนชีวิต โด่งดังเป็นพลุแตก
• เอกลักษณ์ประจำตัวที่ผู้คนยังคงจดจำ
• ประสบความสำเร็จมีเงินทองมากมาย แต่บั้นปลายชีวิตแสนลำบาก

เป็นอีกหนึ่งตำนานวงการลูกทุ่งที่ผู้คนยังจดจำไม่ลืม สำหรับ สายัณห์ สัญญา ศิลปินลูกทุ่งชายผู้ล่วงลับ ผู้เคยคร่ำหวอดอยู่ในวงการเพลงมายาวนานถึง 40 ปี เจ้าของบทเพลงลูกทุ่งนับพันเพลง มีเพลงฮิตต่างๆ ที่คอเพลงลูกทุ่งยังไม่ลืมเลือนมากมาย ซึ่งในวันที่ 11 ก.ย. 2563 จะเป็นวันครบรอบ 7 ปี การเสียชีวิต บันเทิงไทยรัฐออนไลน์ขอย้อนรำลึกถึงตำนานบทนี้ที่ยังอยู่ในความทรงจำของผู้คนมาฝากกัน

วันวานวัยเด็ก

เป้า สายัณห์ สัญญา มีชื่อจริงเดิมคือ สายัณห์ ดีเสมอ (ภายหลังก่อนเสียชีวิต เปลี่ยนเป็น พรสายัณห์ มีโชคดีเสมอ) เกิดเมื่อวันที่ 31 ม.ค. 2496 ที่ ต.ป่าสะแก อ.เดิมบางนางบวช จ.สุพรรณบุรี เป็นบุตรชายของนายอ่อง และนางบุญช่วย ดีเสมอ สายัณห์มีพี่ชาย 1 คน แต่เสียชีวิตไปตั้งแต่สายัณห์ยังเด็ก โดยครอบครัวของสายัณห์ประกอบอาชีพทำนา สายัณห์เรียนจบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ก่อนจะออกมาช่วยครอบครัวทำนาที่บ้าน แต่หลังจากนั้นไม่นานคุณพ่ออ่องก็เสียชีวิต ทำให้สายัณห์และแม่ต้องอยู่ด้วยกัน 2 คนแม่ลูกตามลำพัง

เริ่มต้นชีวิตบนถนนสายลูกทุ่ง

ด้วยความที่ชื่นชอบในการร้องเพลงลูกทุ่งตั้งแต่เด็กๆ ว่างเมื่อไหร่ก็มักจะไปประกวดร้องเพลงตามงานวัดต่างๆ มาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน และได้รางวัลชนะเลิศหลายครั้ง โดยมีญาติคือ น้าสว่าง เป็นผู้พาไปประกวด และมีครั้งหนึ่งที่วงดนตรีของ ผ่องศรี วรนุช ได้มาทำการแสดงที่วัดราษฎร์บำรุง และมีการจัดประกวดร้องเพลง แต่ปิดรับสมัครไปก่อนแล้ว 

ช่วงที่รอการตัดสินการประกวด สายัณห์จึงขอขึ้นเวทีไปร้องเพลง “แฟนจ๋า” ศิลปิน สุรพล สมบัติเจริญ และได้รับเสียงปรบมือกึกก้อง ทำให้ ผ่องศรี วรนุช ประทับใจ และรับให้เข้ามาอยู่ในวงดนตรี ซึ่งในช่วงที่อยู่วงดนตรี สายัณห์ทำทุกอย่าง ทั้งแบกกลอง เก็บของจิปาถะ ก่อนจะได้เป็นหางเครื่อง และได้ร้องเพลงในเวลาต่อมา โดยร้องเพลงแนวของ ศรคีรี ศรีประจวบ นักร้องลูกทุ่งชื่อดังในเวลานั้น และได้มีโอกาสอัดแผ่นเสียงเพลงแรกคือเพลง “หักใจไม่ลง” อยู่ได้ 3 ปี วงก็ยุบ

จากนั้น สายัณห์ไปอยู่กับวงดนตรีอีกหลายวง รวมไปถึงวง “รวมดาวกระจาย” ของครูสำเนียง ม่วงทอง, วงดนตรีบรรจบ เจริญพร, ก้าน แก้วสุพรรณ, ชินกร ไกรลาศ ซึ่งในยุคนั้นสายัณห์ใช้ชื่อว่า “กัมชัย ราษฎร์บำรุง” จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2515 โชคชะตาพาให้สายัณห์ได้มาเจอผู้อุปการะ คือ คุณเล็ก และคุณน้อยศรี อิงคะนันท์ เจ้าของวง “รวมพร” และเป็นเจ้าของปั๊มน้ำมันพรรุ่งโรจน์ ย่านบุคคโล และได้รับการสนับสนุนให้บันทึกเสียงร้องเพลงครั้งแรก คือเพลง “รักเธอเท่าฟัง” และ “พลัดคู่” แต่แผ่นเสียงไม่ได้รับการเผยแพร่ ทำให้สายัณห์เสียใจและท้อใจ

เพลงเปลี่ยนชีวิต โด่งดังเป็นพลุแตก

และเมื่อการทำเพลงไม่ได้ประสบความสำเร็จอย่างใจหวัง สายัณห์ก็ยังคงทำหน้าที่เด็กล้างรถที่ปั๊มน้ำมันพรรุ่งโรจน์ต่อไป ก่อนที่ ชลธี ธารทอง นักร้องนักแต่งเพลงลูกทุ่ง ซึ่งตอนนั้นยังไม่ค่อยมีชื่อเสียง เริ่มเบื่อหน่ายวงการเพลง กำลังจะกลับบ้าน และแวะไปที่ปั๊มน้ำมันนั้นพอดิบพอดี พอได้ยินเสียงร้องเพลงของสายัณห์ ซึ่งตอนนั้นร้องเพลงของศรคีรี แล้วเกิดชอบในน้ำเสียงที่เหมือนเป็นเงาเสียงของ ศรคีรี พอได้คุยกับสายัณห์เกิดความถูกอกถูกใจ 

ซึ่งตอนนั้นสายัณห์บอกว่าอยากเป็นนักร้อง และมีนายทุนคือเจ้าของปั๊มน้ำมัน ครูชลธีจึงมอบเพลง “ลูกสาวผู้การ และเพลงแหม่มปลาร้า ให้สายัณห์ฟรีๆ โดยเดิมที 2 เพลงนี้ครูชลธีจะแต่งให้ศรคีรีร้อง แต่ศรคีรีประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์เสียชีวิตไปก่อน ทำให้สายัณห์ได้นำเพลงนี้ไปร้องบันทึกเสียง ส่งผลให้ทั้ง 2 เพลงโด่งดังเป็นพลุแตก และทำให้เพลง “รักเธอเท่าฟ้า” และ “พลัดคู่” โด่งดังไปด้วย

ต่อมาในปี 2516 ได้มีการตั้งวงดนตรี “สายัณห์ สัญญา” แสดงครั้งแรกที่บึงพลาญชัย จ.ร้อยเอ็ด เมื่อวันที่ 31 ธ.ค. 2516 และได้รับค่าตัวการแสดงรวมกัน 8,000 บาท จากนั้นสายัณห์ก็ผลิตผลงานเพลงลูกทุ่งออกมามากมายกว่า 1,200 เพลง ตลอดชีวิตในวงการเพลงลูกทุ่ง 40 ปี มีผลงานเพลงดังต่างๆ มากมาย อาทิ ไก่จ๋า, แด่คนชื่อเจี๊ยบ, ลารักจากสวนแตง, กินอะไรถึงสวย, นักเพลงคนจน, ล้นเกล้าเผ่าไทย, พบรักปากน้ำโพ, เกลียดห้องเบอร์ห้า ฯลฯ

ครูชลธีเคยให้สัมภาษณ์ถึงความโด่งดังในวงการเพลงลูกทุ่งของสายัณห์ไว้ว่า “หลายคนยอมรับว่าลีลาการเขียนเพลงของผมทำให้สายัณห์ดังคับประเทศ แต่ส่วนหนึ่งต้องยอมรับว่า ความดังของสายัณห์มาจากตัวเขาเองด้วย ดวงสายัณห์คือดวงจักรพรรดิ ไม่ใช่ธรรมดา

เขาเป็นนักร้องลูกทุ่งคนเดียวที่มีความยิ่งใหญ่ใกล้ สุรพล สมบัติเจริญ เพราะในยุครุ่งเรือง รัศมี 50 กม. วงดนตรีอื่นอย่าไปเล่น เจ๊งไม่มีคนดู มาดูสายัณห์หมด ในวงการเพลงลูกทุ่ง นักร้องอัจฉริยะผมเห็นแค่สายัณห์ สัญญา กับพุ่มพวง ดวงจันทร์ ร้องเพลงทั้งหัวใจและวิญญาณ ร้องไม่ดีร้องใหม่อยู่นั่นแหละ ทั้งวันทั้งคืน”

เอกลักษณ์ที่ผู้คนจดจำ

ด้วยความที่ สายัณห์ สัญญา เคยเข้ารับการผ่าตัดที่ลำคอเมื่อ พ.ศ. 2525 จึงทำให้เสียงแหบ แต่ก็เป็นเสียงแหบเสน่ห์ จนได้รับฉายา “แหบมหาเสน่ห์” อีกทั้งมีเอกลักษณ์การร้องเพลงที่น่าทึ่ง ซึ่งครูชลธีเคยเล่าถึงการร้องเพลงของสายัณห์ว่า “ลีลาการร้องเพลงไม่ใช่แค่อัจฉริยะ แต่ยิ่งกว่าอัจฉริยะ น้ำหนักการร้อง การปล่อยเสียง การใส่อารมณ์กับเพลงเก่งมาก ตรงไหนเศร้า เศร้าจริง ตรงไหนดุเดือดก็ดุเดือดเสียงมีอำนาจมาก ร้องเพลงน้ำตาอีสานหน้าเวที แค่ขึ้นประโยค ...ดินแยกแตกระแหง ต้นใบไม้เฉาแห้งแรงไม่มี... คนร้องไห้เลย”

อีกหนึ่งภาพจำเมื่อหลายคนนึกถึงสายัณห์ สัญญา เห็นจะเป็นลูกอ้อนหวานๆ ของสายัณห์เวลาเจอแฟนเพลงตามงานต่างๆ และประโยคเด็ดในตำนาน “รักสายัณห์น้อยๆ แต่รักนานๆ” ที่เป็นรูปแบบของพระเอกลิเก กลายเป็นคำพูดตราตรึงใจแฟนเพลง รวมไปถึงการไว้เคราแพะ ที่กลายเป็นเอกลักษณ์ประจำตัวไปด้วยเช่นกัน

ไม่เคยรับรางวัล แม้จะมีเพลงดังมากมาย

แม้จะเป็นนักร้องที่ประสบความสำเร็จมีชื่อเสียงมากมาย แต่น่าแปลกที่สายัณห์ สัญญา กลับไม่เคยรับรางวัลอะไรเลย ซึ่งครูชลธีเคยพูดถึงเรื่องนี้ไว้ว่า “สายัณห์เป็นนักร้องที่ไม่เคยได้รับรางวัลอะไรเลย ร้องตามใจตนเอง แนวการร้องไม่ถูกต้องตามตำรา แต่ถูกใจชาวบ้าน นั่นคือเสน่ห์ของเขา ที่ทำให้เพลงดังระเบิด”

แต่ก็มีหลายกระแสที่บอกว่าเป็นเพราะในการจัดงานต่างๆ อาทิ รางวัลแผ่นเสียงพระราชทาน ไม่ได้จัดเป็นประจำทุกปี บางปีที่จัดเพลงของสายัณห์กลับไม่ได้รับความนิยม บางปีมีเพลงดีแต่กลับไม่มีการจัดงานประกาศรางวัล บ้างก็บอกว่าเจ้าตัวไม่มีเวลาส่งเข้าประกวดเพราะติดเดินสายแสดงคอนเสิร์ต แต่ก็มีบางกระแสที่บอกว่าจริงๆ แล้วมีงานที่จะมอบรางวัลให้หลายครั้ง แต่เจ้าตัวปฏิเสธไม่ขอรับรางวัลเอง

ชีวิตความรักของหนุ่มเจ้าเสน่ห์

ในเรื่องความรัก สายัณห์ สัญญา แต่งงานกับ ปิ๋ม วรรณพร สัมฤทธิ์ อดีตนางงามสาว ที่ จ.ชลบุรี เมื่อปี 2530 ใช้ชีวิตคู่จนมีลูกสาวและลูกชาย 4 คน คือ เบสท์ สวามินี (ลูกสาวคนโต), เกรซ ศิรประภา (ลูกสาวคนที่ 2), บิ๊ก เวสารัช (ลูกชาย), เฟิร์ส ภัทรกัญญา (ลูกสาวคนสุดท้อง)

โดย สายัณห์-ปิ๋ม ใช้ชีวิตคู่ด้วยกันมาเกือบ 20 ปี ก่อนจะเลิกรากันไป จากนั้นสายัณห์ได้เข้าพิธีหมั้นกับ มล พรพิมล จะเรียมพันธ์ แฟนสาวที่อายุห่างกันถึง 28 ปี เมื่อ 14 ก.พ. 2550 และมีแพลนจะแต่งงานกันในเดือน ก.ย. ปีเดียวกัน แต่สุดท้ายก็มีเหตุให้เลิกราอีก นอกจากนี้ สายัณห์ สัญญา มีลูกชายที่เกิดกับ อารมณ์ แต่งทรง อดีตหางเครื่อง คือ ปุ้ม อนุสรณ์ มุสิกะสินธุ์

บั้นปลายชีวิตแสนลำบาก

แม้ในเรื่องวงการเพลงลูกทุ่งจะประสบความสำเร็จ มีเพลงดังมากมาย แต่ในชีวิตส่วนตัวกลับไม่ประสบความสำเร็จ เจอมรสุมมาไม่น้อย ทั้งในเรื่องความรัก รวมไปถึงชีวิตในช่วงท้าย เพราะถึงแม้ชื่อเสียงจะนำพาเงินทองเข้ามาในชีวิตมากมายและว่ากันว่าสูงถึงหลักร้อยล้านบาท แต่ในช่วงท้ายของชีวิต แทบจะไม่มีทรัพย์สินติดตัวเลยแม้แต่นิดเดียว

เมื่อย้อนกลับไปถึงวันที่สายัณห์โด่งดัง มีผลงานเพลง คอนเสิร์ตต่างๆ มากมาย แต่เพราะในการร้องเพลงกับแสดงคอนเสิร์ตจะต้องจ่ายเป็นเงินสดเท่านั้น อีกทั้งร้องเพลงแบบขายขาดเพลงต่อเพลง เพลงละ 1-2 หมื่นบาท พอร้องเสร็จ อัดเพลงเสร็จ เล่นคอนเสิร์ตเสร็จก็จบไป ดังนั้นถึงแม้เพลงจะดังแค่ไหน ยอดขายสูงเท่าไร แต่คนร้องก็ไม่ได้เกี่ยวข้องกับเรื่องเงินยอดขาย ไม่ได้ถือลิขสิทธิ์ใดๆ ในเพลงที่ตนเองร้อง

รวมไปถึงอีกหนึ่งสาเหตุใหญ่ คือการที่สายัณห์เคยเปิดค่ายเพลง “เอสวาย” มีผลงานเพลง 4 ชุด คือ อัลบั้มแสดงสดปี 28, เพื่อลูก, มนต์รักไอ.ซี.ยู., ไถนาดีกว่าไถคน แต่กลับไม่ประสบความสำเร็จ เสียเงินลงทุนไปกว่า 10 ล้านบาท จึงทำให้เมื่อช่วงที่สายัณห์มีงานลดลง ทำให้ทรัพย์สินที่เคยอยู่ในมือร่อยหรอลงไปจนแทบไม่เหลือมรดกเลย

และเพราะชีวิตบั้นปลายที่ลำบาก ทำให้สายัณห์ต้องไปเช่าห้องเล็กๆ ย่านปิ่นเกล้า เดือนละประมาณ 4,000 กว่าบาทเพื่อใช้เป็นที่อยู่อาศัย และแทบไม่มีสมบัติอื่นๆ มีพระเครื่องชุดหนึ่งที่มอบให้ลูกชาย และเงินเก็บก้อนสุดท้ายที่ให้ภรรยาและลูก และขอร้องไม่ให้นำเงินดังกล่าวมารักษาอาการป่วยโรคมะเร็งตับระยะสุดท้ายของตนเอง

สายัณห์ สัญญา เสียชีวิตเมื่อเวลาประมาณ 12.35 น. วันที่ 11 ก.ย. 2556 สิริอายุ 60 ปี โดยพิธีรดน้ำศพและสวดพระอภิธรรมถูกจัดขึ้นที่วัดไร่ขิง ก่อนที่จะมีพิธีพระราชทานเพลิงศพในวันที่ 19 ธ.ค. 2556 ที่วัดป่าเลไลยก์วรวิหาร จ.สุพรรณบุรี ซึ่งก่อนที่จะเสียชีวิต สายัณห์สั่งเสียไว้ว่า อยากให้นำกระดูกไปบรรจุที่วัดหนัง ซอยจรัญสนิทวงศ์ 13 เคียงคู่กับมารดา

แม้ถึงวันนี้สายัณห์จะลาลับฟ้าไปนาน 7 ปีแล้ว แต่ชื่อของนักร้องหนุ่มคนนี้ยังคงเป็นขวัญใจแฟนเพลงลูกทุ่งตลอดกาล.

ผู้เขียน : Penguin บินได้
กราฟิก : Varanya Phae-araya
ภาพ : นสพ.ไทยรัฐ, อินเทอร์เน็ต