หนี้ครัวเรือนติดอันดับโลก กู้ใช้จ่ายส่วนตัว-ซื้อรถจนหมดปัญญาผ่อน

หนี้ครัวเรือนไทยสูงติดอันดับ 3 ของเอเชีย-แปซิฟิก และอันดับต้นของโลก เฉลี่ยหนี้ต่อหัว 1.47 แสนบาท เป็นหนี้ตั้งแต่เริ่มทำงานจนเกษียณ ส่วนใหญ่กู้เงินใช้จ่ายส่วนบุคคล ซื้อรถยนต์-มอเตอร์ไซค์ หนำซ้ำยังเบี้ยวชำระอีก ทำให้มีหนี้เสียต่อหัว 5.6 หมื่นบาท หวั่นกระทบการพัฒนาประเทศในอนาคต

ผู้สื่อข่าวรายงานว่าสถาบันวิจัยเศรษฐกิจ ป๋วย อึ๋งภากรณ์ (สศป.) ได้ออกรายงานวิจัยเรื่อง “มุมมองใหม่หนี้ครัวเรือนไทยผ่าน BIG DATA ของเครดิต บูโร” โดยนางโสมรัศมิ์ จันทรัตน์ และ น.ส.อัจจนา ล่ำซำ หัวหน้ากลุ่มงานวิจัย สศป.ได้จัดทำรายงานดังกล่าวจากข้อมูลหนี้ครัวเรือนไทย ของธนาคารเพื่อการชำระหนี้ระหว่างประเทศ (บีไอเอส) ที่ระบุว่า ไทยมีหนี้ครัวเรือนตามหลักสากล 71.2% สูงเป็นอันดับ 3 ของเอเชีย-แปซิฟิกและอันดับต้นๆของโลก รองจากออสเตรเลียและเกาหลีใต้ แต่หนี้ครัวเรือนอาจไม่ได้เปราะบางทั้งหมด มีเพียงบางกรณีที่น่าเป็นห่วง

สำหรับข้อมูลของเครดิตบูโรได้ศึกษาตัวเลขตั้งแต่เดือน ธ.ค.52 ถึงล่าสุดเดือน ก.ค.59 โดยเป็นข้อมูลสินเชื่อจากสถาบันการเงิน 90 แห่ง รวม 60.5 ล้านบัญชี ยอดหนี้รวม 9.8 ล้านล้านบาท พบว่าประชากร 1 ใน 3 ของประเทศมีหนี้ในระบบ โดยมีหนี้เฉลี่ยต่อคน 147,068 บาท แต่เชื่อว่าอาจสูงกว่านี้ เพราะข้อมูลที่เก็บสถิติยังไม่รวมหนี้สหกรณ์ หนี้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) และหนี้นอกระบบ ขณะเดียวกันคนไทยมีหนี้เสีย 56,529 บาทต่อคน

นอกจากนี้ ยังพบว่า กรุงเทพฯ ปริมณฑล และภาคกลาง มีประชากรมีหนี้สูงที่สุด เพราะเข้าถึงสินเชื่อมากกว่า เช่น มีรายได้ประจำ มีสลิปเงินเดือน ส่วนคนในชนบทมีหนี้ต่อหัวมากกว่าคนในเมือง โดยมีหนี้เฉลี่ยต่อหัว 161,073 บาทต่อคน คนในเมืองอยู่ที่ 122,762 บาทต่อคน โดยภาคเหนือมีหนี้ต่อหัวสูงสุดเฉลี่ย 183,832 บาทต่อคน ตามด้วยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 159,263 บาทต่อคน ภาคใต้ 151,614 บาทต่อคน ภาคกลาง 137,423 บาทต่อคน และกรุงเทพฯและปริมณฑล 101,977 บาทต่อคน ส่วนผู้กู้ 1 ใน 5 ของผู้กู้ทั้งหมด หรือ 20% จะเบี้ยวหนี้ หรือเป็นหนี้เสีย ถือว่าเป็นสัดส่วนสูงเมื่อเทียบกับต่างประเทศ

ขณะเดียวกัน พบอีกว่า คนไทยเริ่มมีหนี้ตั้งแต่อายุน้อย โดยคนที่เริ่มทำงาน 1 ใน 2 คน หรือ 50% จะเริ่มเป็นหนี้และเป็นหนี้ต่อเนื่องแทบตลอดชีวิต โดยหนี้สินเชื่อส่วนบุคคลน่าห่วงที่สุด เพราะเป็นสินเชื่อที่คนมีรายได้น้อย และเริ่มทำงานเข้าถึงมากที่สุด และมีแนวโน้มเป็นหนี้เสียมากที่สุด ซึ่ง 30% ของคนวัยเริ่มทำงานเป็นลูกหนี้สินเชื่อส่วนบุคคล และในจำนวนนี้เป็นหนี้เสียถึง 20% ขณะที่ในภาพรวมหนี้เสียของสินเชื่อส่วนบุคคลน่าเป็นห่วงเช่นกัน เพราะมีหนี้เสียถึง 32% ของหนี้เสียรวมในระบบ ต้องจับตาสินเชื่อส่วนบุคคลอย่างใกล้ชิด เพราะเกี่ยวข้องกับคนจำนวนมาก

ส่วนสินเชื่อรถยนต์ น่าเป็นห่วงเช่นกัน เพราะคนวัยเริ่มทำงาน 20% จะมีหนี้ผ่อนส่งรถยนต์ ในจำนวนนี้เป็นหนี้เสียถึง 20% ขณะที่สินเชื่อมอเตอร์ไซค์ เป็นหนี้เสียสูงที่สุดถึง 37% แสดงถึงความเปราะบางของความสามารถในการชำระหนี้ทั้ง 2 ประเภทนี้ อย่างไรก็ตาม การเป็นหนี้ และมีหนี้เสียตั้งแต่อายุน้อย อาจสร้างผลกระทบทั้งต่อตัวผู้กู้ ทั้งในส่วนพฤติกรรมการใช้จ่าย และการเข้าถึงสินเชื่อ รวมถึงอาจกระทบการพัฒนาเศรษฐกิจไทย ดังนั้น ควรปลูกฝังความรู้และวินัยทางการเงิน ขณะที่การมีข้อมูลเชิงลึกจะทำให้เข้าใจกลุ่มที่เปราะบาง และออกแบบนโยบายที่เหมาะสมในการแก้ไข เพื่อลดผลกระทบที่รุนแรง ต่อเสถียรภาพการเงินในอนาคต.