22 มีนาคมของทุกปี สหประชาชาติกำหนดเป็น “วันน้ำโลก” -- World Water Day มาตั้งแต่ปี 2535 ปีนี้ปีที่ 23 พร้อมกับคำเตือนน่าหวั่นไหวมิใช่น้อยคือ “ภายใน 15 ปีข้างหน้า หรือ พ.ศ.2573 ถ้าชาวโลกไม่ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการใช้น้ำ จะมีน้ำดื่มน้ำใช้เพียงพอแค่ 60 เปอร์เซ็นต์ จากปริมาณความต้องการใช้ทั้งหมด”
เหตุผลของสหประชาชาติบอกว่า เพราะปริมาณแหล่งน้ำใต้ดินทั่วโลกน้อยลงมาก พ้องกับสภาวะโลกร้อน รูปแบบการเกิดฝนเปลี่ยนแปลงยากทำนายทายทัก ผนวกประชากรโลกจะเพิ่มขึ้นถึงราว 9,000 ล้านคนภายในปี 2593 ยิ่งก่อเกิดการแก่งแย่งช่วงชิงทรัพยากรน้ำเข้มข้นมากขึ้น ส่งผลกระทบถึงภาคการเกษตรเลี้ยงสัตว์ ภาคอุตสาหกรรมและภาคการบริโภคอุปโภคทรัพยากรน้ำส่วนบุคคลต้องลดถดถอยอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยง
รายงานวิเคราะห์คำนวณการใช้ทรัพยากรน้ำของชาวโลกระดับปกติ ถ้าไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงคือ จะเพิ่มขึ้นถึง 55 เปอร์เซ็นต์ภายในปี 2593 ส่งผลให้ภายในปี 2573 ชาวโลกจะขาดแคลนน้ำดื่มน้ำใช้ราว 40 เปอร์เซ็นต์
ปัจจุบันประชากรโลกมีอยู่กว่า 7,000 ล้านคน แต่ประชากรราว 748 ล้านคน ยังเข้าไม่ถึงแหล่งน้ำดื่มน้ำใช้สะอาดถูกหลักอนามัย อัตราเฉลี่ยเด็กทั่วโลกเสียชีวิตเกี่ยวข้องกับน้ำสกปรกวันละเกือบ 1,000 คน แม้สภาพเศรษฐกิจในพื้นที่นั้นๆดีขึ้นเรื่อยๆก็ไม่ช่วยคลี่คลายสถานการณ์ได้ทั้งหมด ถ้าไม่มีการปฏิรูปปรับสมดุลระหว่างปริมาณน้ำดื่มน้ำใช้ที่มีอยู่กับจำนวนประชากร
ตัวอย่างชัดเจนคืออินเดีย อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจติดอันดับเร็วที่สุดของโลก ภาคการเกษตรยังหนาแน่น แต่กฎระเบียบการควบคุมใช้ทรัพยากรน้ำถูกละเลย ผู้ทิ้งขยะก่อมลภาวะตามแหล่งน้ำไม่ถูกลงโทษ ทำให้แหล่งน้ำตามธรรมชาติเสื่อมโทรม ทั้งพบว่าแหล่งน้ำตามธรรมชาติในอินเดียมากกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ ถูกตรวจพบแบคทีเรียก่อโรคภัยไข้เจ็บแก่มนุษย์ได้ง่าย อันตรายปนเปื้อนลึกลงไปถึงแหล่งน้ำใต้ดิน ทำให้เชื่อกันว่าช่วงเวลาเดียวกันนี้ภายใน 15 ปี อินเดียอาจขาดแคลนแหล่งน้ำดื่มน้ำใช้บริโภคเพียงพอแก่ประชากรได้ไม่ถึง 50 เปอร์เซ็นต์ ผนวกสภาวะโลกร้อนที่ทำให้ยากต่อการทำนายสภาพอากาศยิ่งจะส่งผลให้สถานการณ์แย่ลงได้อีก
...
สิ่งที่ตามมาคือ ผลผลิตทางการเกษตรไม่ได้ตามเป้าหมาย ระบบนิเวศเสียหายเพราะมลภาวะคุกคาม อุตสาหกรรมล่มสลายเพราะขาดแคลนน้ำ โรคระบาดรุมเร้าทั่วทุกมุมเมือง ความลำบากยากแค้นแผ่ไปทั่ว ความรุนแรงในสังคมจะตามมา รวมถึงการแย่งชิงครอบครอง ทรัพยากรน้ำจะรุนแรงยิ่งขึ้นเรื่อยๆ
ไม่อยากให้เทศกาลสงกรานต์ปีนี้ต้องงานกร่อยเพราะปัญหาน้ำ แต่ขอให้ทุกผู้ทุกคนเล่นรดน้ำกันอย่างมีสำนึกประหยัดบันยะบันยัง...
อานุภาพ เงินกระแชง